พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ (20 มกราคม พ.ศ. 2355 – 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2378) เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 8 ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบาง และเป็นพระชนกในสมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี พระอัครมเหสีพระองค์แรกในรัชกาลที่ 4

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 3 พระองค์เจ้าชั้นเอก
หม่อม	เจ้าจอมมารดางิ้ว
พระธิดา	สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาบาง ในรัชกาลที่ 3
ประสูติ	20 มกราคม พ.ศ. 2356
สิ้นพระชนม์	17 พฤษภาคม พ.ศ. 2378 (22 ปี)

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ มีพระนามเดิมว่า “พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าสังข์” เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 8 ในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบาง เมื่อวันพุธ เดือนยี่ แรม 4 ค่ำ ปีวอกจัตวาศก จุลศักราช 1174 ตรงกับวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2355 (ปฏิทินสากลคือ พ.ศ. 2356) มีพระโสทรเชษฐภคินีพระองค์เดียว คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ

เดิมมีพระนามว่า พระองค์เจ้าสังข์ เหตุเพราะพระรูปโฉมงามตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์เปรียบเหมือนพระสังข์ทอง จึงเรียกกันว่า พระองค์สังข์ หรือสังข์ทอง แต่ต่อมาพระราชทานพระนามใหม่ว่า "พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ" ซึ่งก็มีความหมายว่า รูปงาม

พระองค์มีพระธิดาพระองค์เดียว ซึ่งประสูติแต่หม่อมงิ้ว คือ สมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี (พระยศเดิม หม่อมเจ้าโสมนัส; ภายหลังได้รับการสถาปนาเป็นพระอัครมเหสีในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) ส่วนหม่อมงิ้วได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าจอมมารดางิ้ว ด้วยเป็นยายของสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าพระองค์แรกในรัชกาลที่ 4

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ สิ้นพระชนม์ในขณะที่พระธิดามีชันษาเพียงหกเดือน เมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2378 ด้วยพระโรคไข้ป่วง สิริพระชันษา 22 ปี

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าสังข์ (20 มกราคม พ.ศ. 2356 - สมัยรัชกาลที่ 4)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสังข์ (สมัยรัชกาลที่ 4 - พ.ศ. 2374)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ (พ.ศ. 2374 - ปัจจุบัน)

อ้างอิง

1. http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=131&stissueid=2384&stcolcatid=2&stauthorid=13
2. ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดา. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ:บำรุงสาสน์. 2530, หน้า 41