พระเพชรคีรี (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง)
พันเอก พระเพชรคีรีศรีราชสงคราม (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง) อดีตผู้นำสกุล ณ ลำปาง อดีตเจ้าเมืองสงขลา อดีตผู้บังคับการพิเศษกรมทหารบกจังหวัดนครลำปาง และเป็นเจ้านายที่ข้าราชการเคารพนับถือเป็นอย่างมาก เป็นราชบุตรองค์โตของพลตำรวจตรี เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) ท.จ. กับเจ้าทิพยอด ณ ลำปาง (ธิดาในเจ้าหลวงพรหมาภิพงษ์ธาดา เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 11)
| พระเพชรคีรีศรีสงคราม (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง) | |
|---|---|
| พระนามาภิไธย | พระเพชรคีรีศรีสงคราม |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ |
| ข้อมูลส่วนพระองค์ | |
| ราชสมภพ | พ.ศ. 2434 |
| พิราลัย | พ.ศ. 2513 |
| พระบิดา | เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) ท.จ. |
| พระมารดา | เจ้าทิพยอด ณ ลำปาง |
ประวัติ
เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง สูติเมื่อ พ.ศ. 2434 เป็นราชบุตรองค์โตของพลตำรวจตรี เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) (เป็นราชบุตรในเจ้าบุรีรัตน์ (บุญเลิศ ณ ลำปาง) และเป็นราชนัดดาในเจ้าอุปราชหมูหล้า)กับเจ้าทิพยอด พระธิดาในพระเจ้าพรหมาภิพงษ์ธาดา เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 10 ได้รับการศึกษาที่คุ้มของเจ้าราชวงศ์แก้วปราบเมรุ จนอายุได้ 13 ปี ได้เข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย และเข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนราชวิทยาลัย พันเอก พระเพชรคีรีศรีราชสงคราม (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง) เป็นเจ้าทวดของเจ้าธนพัฒ ณ ลำปาง
โอรส-ธิดา
เจ้าวรรณรา ณ ลำปาง
สมรสกับเจ้าวรรณรา ณ ลำปาง (สกุลเดิม ณ ลำพูน) ธิดาในเจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 10
แช่ม ณ ลำปาง
สมรสกับนางแช่ม ธิดาของพระยาวิเชียรคีรี (ชม) มีบุตร 2 คน คือ
- เจ้าเชิดกาวิละ ณ ลำปาง สมรสกับเจ้าอาบคำ ณ ลำปาง
- เจ้าเดชา ณ ลำปาง (พ.ศ. 2471 - 2558) สมรสกับนางจันทร์คำ (พรหมวงศ์) ผู้สืบตระกูลเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า จากเจ้าบิดา
น้อม ณ สงขลา
เจ้าแก้วเมืองไท มีธิดากับนางน้อม ณ สงขลา ธิดาหลวงอุดมภักดี (ทับ) อีก 1 คน คือ เจ้าจันทร ณ ลำปาง
เจ้าจำรัสศรี ณ ลำปาง
สมรสอีกครั้งกับเจ้าจำรัสศรี ณ ลำปาง หลานสาวของเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น ณ สงขลา) และมีบุตร 3 คน ได้แก่
- เจ้าไชยแก้ว ณ ลำปาง สมรสกับนางสุนันทา มีบุตร 3 คนคือ
- กชกร ณ ลำปาง (นามปัจจุบัน กชพรรณ แสงกูล)
- ศรชัย ณ ลำปาง (นามปัจจุบัน คีรีชัย)
- ไกรเทพ ณ ลำปาง (นามปัจจุบัน ศิกวัส)
- เจ้าศรีรัตน์ ณ ลำปาง (? - ปัจจุบัน)
- เจ้าญาณรังษี ณ ลำปาง (? - พ.ศ. 2554) สมรสกับเจ้าอารีย์ ณ ลำปาง
การทำงาน
หลังสำเร็จการศึกษา เจ้าแก้วเมืองไท ได้เข้ารับราชการในสำนักราชเลขาธิการ ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 โดยได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น “นายวรการบัญชา” ต่อมาได้ตามเสด็จไปถวายงาน สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลฑิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศร์ ที่จังหวัดสงขลา ในตำแหน่งนายอำเภอสะเดา และปฏิบัติหน้าที่ราชการในพื้นที่จังหวัดสงขลาจนกระทั่งได้รับแต่งตั้งเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดสงขลา คนที่ 14 รวมระยะเวลาที่รับราชการในจังหวัดสงขลากว่า 18 ปี
ในปี พ.ศ. 2475 เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี พร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ ได้เสด็จแปรพระราชฐานโดยทางเรือไปประทับที่พระตำหนักเขาน้อย จังหวัดสงขลา รัฐบาลในขณะนั้น ได้สั่งการให้ผู้ว่าราชการจังหวัดระเบิดทำลายทางรถไฟ แต่พระเพชรคีรีฯ ก็มิได้ปฏิบัติตามคำสั่ง จึงถูกปลดออกจากตำแหน่ง
พระเพชรคีรีฯ ยังพักอาศัยอยู่ในในจังหวัดสงขลา จนถึงปี พ.ศ. 2485 เมื่อเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 กองทัพญี่ปุ่นได้เข้ายึดครองบ้านของท่าน และต่อมามีถนนตัดผ่านหน้าบ้านเดิมไปทะลุออกถนนนางงาม จึงมีการตั้งชื่อว่า “ถนนเพชรคีรี” เพื่อเป็นอนุสรณ์ ภายหลังถูกยึดครองบ้านพักจึงย้ายครอบครัวไปอาศัยที่จังหวัดลำปาง
ต่อมาได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา ได้รับพระราชทานตราทุติยจุลจอมเกล้า และได้รับพระราชทานยศนายทหารพิเศษเป็นนายพันเอก
สืบราชสกุลเจ้าผู้ครองนครลำปาง
เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง ได้รับพระราชทานพระราชวโรกาสให้เข้าร่วมในพระราชพิธีบรมราชาภิเษกในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2493 ในฐานะผู้สืบราชสกุลเจ้าผู้ครองนครลำปาง (เจ้าเมืองประเทศราช)
ในปี พ.ศ. 2496 เจ้าแก้วเมืองไท และนายวิเชียร ณ ลำปาง ได้ร่วมกันบริจาคที่ดินสร้างโรงเรียนอนุบาลลำปาง เพื่ออุทิศให้เจ้าผู้ครองนครลำปาง และขออนุญาตให้ใช้นามว่า "เขลางค์รัตน์อนุสรณ์" เป็นชื่อโรงเรียนอีกชื่อหนึ่งด้วย
พิราลัย
พระเพชรคีรีศรีราชสงคราม (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง) ถึงพิราลัย ด้วยโรคชราที่กรุงเทพฯ สิริอายุได้ 80 ปี และได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 เสด็จพระราชดำเนินในการพระราชทานเพลิงศพที่วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2513
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2500 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2497 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)
- พ.ศ. 2476 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 4 (ป.ป.ร.4)
_ribbon.svg.html){kind=link}
_ribbon.svg.html){kind=link}
_ribbon.svg.html){kind=link}
ลำดับสาแหรก
| พงศาวลีของพระเพชรคีรี (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง
- ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. เพ็ชร์ล้านนา. เชียงใหม่: ผู้จัดการ, พิมพ์ครั้งที่ 2. 2538, หน้า 48
- คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์ , นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ.
- คติแนวคิดและพัฒนาการของการก่อกู่อัฐิในล้านนา
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า
- "สายเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น) เจ้าเมืองสงขลาลำดับที่ 6" (PDF). ชมรมสายสกุล ณ สงขลา. สืบค้นเมื่อ 21 ธันวาคม 2556. Check date values in:
|accessdate=(help) - สมาชิกวุฒิสภา ชุดที่ 2
- พิธีประกาศการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก และเจริญพระพุทธมนต์
- ประวัติโรงเรียนอนุบาลลำปาง
- "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2500" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 74 (47ง): 1211. 21 พฤษภาคม 2500. สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2564. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นต่ำกว่าสายสะพาย ประจำปี 2496" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 71 (3ง): 71. 5 มกราคม 2497. Check date values in:
|date=(help) - "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 50: 2369. 26 พฤศจิกายน 2476. สืบค้นเมื่อ 25 กุมภาพันธ์ 2564. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help)
| ก่อนหน้า | พระเพชรคีรี (เจ้าแก้วเมืองไท ณ ลำปาง) | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| เจ้าราชวงศ์ (แก้วปราบเมรุ ณ ลำปาง) | ผู้สืบสายสกุลเจ้าผู้ครองนครลำปาง (พ.ศ. 2482-พ.ศ. 2513) | เจ้าเดชา ณ ลำปาง |