พิมเสน (พืช)

สำหรับสารประกอบอินทรีย์ ดูที่ พิมเสน

พิมเสน
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Eudicots
ไม่ได้จัดลำดับ:	Asterids
อันดับ:	Lamiales
วงศ์:	Lamiaceae
สกุล:	Pogostemon
สปีชีส์:	P.  cablin
ชื่อทวินาม
Pogostemon cablin (Blanco) Benth.

น้ำมันพิมเสน (Pogostemon cablin)

พิมเสน (อังกฤษ: patchouli, patchouly, pachouli; ชื่อวิทยาศาสตร์: Pogostemon cablin) เป็นพืชในวงศ์กะเพรา (Lamiaceae) มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชีย เป็นไม้พุ่มสูง 50-100 เซนติเมตร ลำต้นตรงมีขนปกคลุมและมีกลิ่นหอม ใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่หรือรูปไข่กว้าง ออกตรงกันข้าม ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบแหลมหรือสอบ ขอบใบจักเป็นซี่ฟันแกมจักมน มีขนปกคลุมทั้งด้านบนและด้านล่าง ดอกขนาดเล็กสีม่วงขาว ออกเป็นช่อตามซอกใบและที่ยอด กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 กลีบ กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็นปาก ปากบนมี 3 หยัก ปากล่างเรียบ เกสรตัวผู้มี 4 อัน ก้านเกสรตัวเมียแยกเป็นแฉกสั้น ๆ 2 แฉก ผลรูปรีแข็ง มีขนาดเล็ก ผิวเรียบ

เมื่อกลั่นพิมเสนด้วยไอน้ำ จะได้น้ำมันพิมเสน (patchouli oil) ซึ่งมีสารสำคัญคือ แพทชูลอล (patchoulol) และนอร์แพทชูเลนอล (norpatchoulenol) ใช้ในงานสุคนธบำบัด เป็นส่วนผสมในน้ำหอม สารระงับกลิ่นกายและยาไล่แมลง ใบของพิมเสนมีสรรพคุณแก้ปวดประจำเดือน แก้ปวดศีรษะ ลดไข้

อ้างอิง

1. Aromatic Plants by Baby P. Skaria
2. คำอธิบาย ตำราพระโอสถพระนารายณ์, ชยันต์ พิเชียรสุนทร และคณะ, หน้า 504, พ.ศ. 2544, สำนักพิมพ์อมรินทร์ กรุงเทพฯ
3. http://www.wisegeek.com/what-is-patchouli.htm
4. Ballentine, Sandra (5 November 2010). "Vain Glorious | Sex in a Bottle". Tmagazine.blogs.nytimes.com. สืบค้นเมื่อ 10 December 2011.
5. Trongtokit, Yuwadee; Rongsriyam, Yupha; Komalamisra, Narumon; Apiwathnasorn, Chamnarn (2005). "Comparative repellency of 38 essential oils against mosquito bites". Phytotherapy Research. 19 (4): 303–309. doi:10.1002/ptr.1637. PMID 16041723.
6. พิมเสนต้น - สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด

แหล่งข้อมูลอื่น

•   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ต้นพิมเสน
•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Pogostemon cablin จากวิกิสปีชีส์

• Patchouli - American College of Healthcare Sciences