ภาษามลายูบางกอก
ภาษามลายูบางกอก, ภาษามลายูกรุงเทพ (อักษรยาวี: بڠكوق ملايو; บาซอนายูบาเกาะ) บ้างเรียก มลายูบางบัวทอง เป็นภาษามลายูถิ่นที่ใช้พูดกันในชุมชนชาวไทยเชื้อสายมลายูที่พำนักบริเวณชานเมืองของกรุงเทพมหานคร บ้างก็เป็นชนที่อาศัยมาแต่เดิม บ้างก็เป็นกลุ่มที่ถูกกวาดต้อนขึ้นภาคกลางของไทยช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์
| ภาษามลายูบางกอก | |
|---|---|
| ประเทศที่มีการพูด | ไทย |
| ภูมิภาค | ปทุมธานีและนนทบุรี |
| จำนวนผู้พูด | ประมาณ 5,000 คน (ไม่พบวันที่) |
| ตระกูลภาษา | ออสโตรนีเซียน
|
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | – |
ปัจจุบันมีผู้ใช้ภาษามลายูบางกอกไม่มากนักเมื่อเปรียบเทียบกับจำนวนประชากรเชื้อสายมลายูในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในจังหวัดปทุมธานี และนนทบุรี และมีจำนวนมากที่หันมาใช้ภาษาไทยมาตรฐาน
ประวัติ
มีประวัติการตั้งถิ่นฐานของชาวไทยเชื้อสายมลายูบริเวณภาคกลางของไทยมาช้านาน บ้างก็ตั้งถิ่นฐานมาตั้งแต่ช่วงกรุงศรีอยุธยาซึ่งรับราชการเป็นขุนนางเดิม บ้างก็มาจากการค้าขาย ดังพบว่ามีการใช้ภาษามลายูเป็นภาษากลางสำหรับการติดต่อค้าขายกับประชาคมต่างประเทศ ก่อนอพยพลงมาลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอนล่างพร้อมกับมุสลิมกลุ่มอื่น ๆ หลังกรุงศรีอยุธยาถูกพม่าตีแตก บางส่วนก็สืบสันดานมาแต่บรรพบุรุษเชลยที่ถูกกวาดต้อนจากหัวเมืองแขกอันได้แก่ปัตตานี ไทรบุรี ยะหริ่ง กลันตัน และสตูล ช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รวมทั้งหมด 6 ครั้ง และได้รับโปรดเกล้าให้ตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนทั้งในและรอบพระนคร ทั้งนี้ก็เพื่อเพิ่มประชากรในพระนคร และลดกำลังพลของหัวเมืองแขกมิให้ก่อกบฏต่อสยามอีก ทำให้ประชาคมมลายูกลายเป็นชุมชนมุสลิมขนาดใหญ่ของกรุงเทพมหานครมาแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
ในกรุงเทพมหานคร มีกลุ่มชนเชื้อสายมลายู ทั้งกลุ่มแขกเก่า (คือกลุ่มที่อาศัยบริเวณภาคกลางมาแต่เดิม) กับกลุ่มแขกใหม่ที่โยกย้ายมาคราวต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ทั้งที่อพยพมาเพื่อค้าขายและถูกกวาดต้อนมา อาศัยอยู่กระจายตัวตั้งแต่สี่แยกบ้านแขก ในฝั่งเขตธนบุรี ทุ่งครุ บางคอแหลม มหานาค พระโขนง คลองตัน มีนบุรี หนองจอก เรื่อยไปจนถึงอำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา และยังมีคนเชื้อสายมลายูรอบ ๆ ปริมณฑลด้วย ดังพบในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จังหวัดนครนายก จังหวัดปทุมธานี จังหวัดนนทบุรี จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดอ่างทอง และจังหวัดเพชรบุรี ภายหลังได้มีการขยับขยายออกมาทางจังหวัดชลบุรี ซึ่งชาวมลายูบางส่วนมีพัฒนาการด้านภาษา หรือแม้แต่ด้านพิธีกรรมทางศาสนาบางประการต่างจากมาตุภูมิ และอนุชนส่วนใหญ่ถือตนว่าเป็นมุสลิมกรุงเทพฯ เสียมากกว่ามุสลิมเชื้อสายมลายู
สถานะปัจจุบัน
ผู้พูดภาษามลายูบางกอกมีอยู่ประมาณ 5,000 คน[ต้องการอ้างอิง] ส่วนมากจะมีอายุเกินกว่า 40 ปีเท่านั้นที่ยังพอพูดภาษามลายูได้ แต่ความสามารถในการใช้ภาษาแตกต่างกันออกไป อย่างไรก็ตามปัจจุบันภาษาของพวกเขาเหล่านั้นมีความแตกต่างจากภาษามลายูปัตตานีบ้าง ไม่ว่าจะเป็นด้านเสียง ความหมาย และโครงสร้างประโยค ทั้งนี้เนื่องจากมีวิวัฒนาการทางภาษาที่แตกต่างกัน ชุมชนเชื้อสายมลายูหลายแห่งยุติการคุตบะห์หรือการบรรยายธรรมเป็นมลายู การศึกษากีตาบยาวี หรือแม้แต่การใช้ภาษามลายูสำหรับสื่อสารในชีวิตประจำวันเสียแล้ว
ปัจจุบันจังหวัดปทุมธานียังมีการใช้ภาษามลายูแบบปัตตานีในการสื่อสาร โดยเฉพาะในอำเภอคลองหลวง และพบในอำเภอลาดหลุมแก้ว ส่วนในนนทบุรีท้องที่ที่ยังใช้ภาษามลายู ได้แก่ ตำบลท่าอิฐ อำเภอปากเกร็ด และพบที่ตำบลละหาร อำเภอบางบัวทอง ส่วนในโรงเรียนสุเหร่าบ้านดอน เขตวัฒนา กรุงเทพมหานคร ยังมีการเรียนการสอนด้วยภาษามลายูอยู่เพื่อสืบทอดภาษาสู่ชนรุ่นต่อไป
ชนรุ่นหลังส่วนใหญ่หันมาใช้ภาษาไทยมากขึ้น แต่ยังคงศัพท์เฉพาะจำพวกคนและสิ่งของต่างจากภาษาไทยมาตรฐาน และคงสำเนียงถิ่นเข้าผสมกับภาษาไทย เช่นชุมชนเชื้อสายมลายูในอำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี จะเรียกพ่อว่า ป๊ะ เป๊าะ เยาะห์ ป๋า ส่วนคำไทยอื่นจะมีเสียงแปร่ง เช่น เป็ด เป็น เป๊ด, ขยะ เป็น ขะยะ และ สะอาด เป็น ซะอั๊ด เป็นต้น
อ้างอิง
- ↑ เมธินีย์ ชอุ่มผล และเกสรบัว อุบลสวรรค์ (30 มีนาคม 2559). "ชุมชนมุสลิม ร่วมสร้างพระนคร". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์. สืบค้นเมื่อ 6 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - กัณหา แสงรายา (3 สิงหาคม 2554). "คำเรียก มลายู มลายูมุสลิม ไทย ไทยมุสลิม ไทยมลายู และ 'แขก' ในสังคมไทย (1)". สำนักข่าวอิศรา. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ "ค้นหารากเหง้า 'มลายูกรุงเทพ มุสลิมบางกอก' ผ่านมุมมองของ 'ศุกรีย์ สาเร็ม' เลขาฯ สโมสรมลายูแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา". ประชาไท. 16 มกราคม 2558. สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ "มุสลิมในประเทศไทย". กรมเอเชียใต้ ตะวันออกกลางและแอฟริกา. 27 พฤศจิกายน 2554. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ปราณี กล่ำส้ม. ย่านเก่าในกรุงเทพฯ [เล่ม 1]. กรุงเทพฯ : เมืองโบราณ, พิมพ์ครั้งที่ 2, หน้า 88
- ↑ ณัฐวิทย์ พิมพ์ทอง (25 พฤษภาคม 2558). "มลายูบางกอก:ที่มา การกระจายตัว และวัฒนธรรมการเปลี่ยนแปลง". วรสารเมืองโบราณ. สืบค้นเมื่อ 6 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - ↑ สุดารา สุจฉายา (26 พฤษภาคม 2559). "พิธีสุหนัตของบรรดาลูกหลานแขกมอญ ทุ่งครุ". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - Wed Guide: เรื่องความเป็นมาของศาสนาอิสลามในประเทศไทย
- ↑ วลัยลักษณ์ ทรงศิริ (26 พฤษภาคม 2559). "คนตานี คนมลายูที่ถูกลืม". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์. สืบค้นเมื่อ 30 กันยายน 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - http://www.isranews.org/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=3908&Itemid=86
- ↑ "ย้อนรอยมลายูบางกอก...ที่สุเหร่าแดง". วอยซ์ทีวี. 26 มีนาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - "ชุมชนมุสลิมปทุมฯ จัดงาน "มลายูปทุมธานี ไม่มีวันตาย"". สำนักข่าวอะลามี่. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=(help) - "'ปทุมธานีโมเดล' การแก้ปัญหารุกริมคลอง". คมชัดลึก. 12 กรกฎาคม 2558. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - "มลายูพลัดถิ่น : รายการทางนำชีวิต อิสลาม ชุด สลามประเทศไทย". ฮาลาลไลฟ์. 16 มิถุนายน 2559. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - "ความรู้เรื่องชาวมุสลิมในจังหวัดปทุมธานี". เครือข่ายกาญจนภิเษก. สืบค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2559. Check date values in:
|accessdate=(help)
แหล่งข้อมูลอื่น
- Umaiyah Haji Umar (2005), Bang Bua Thong Melayu Dialect - a Lexicon Study, Journal Language and Culture, Bangkok:The Research Institute for Languages and Cultures of Asia (RILCA), Mahidol University, online edition