ยัน อิงเงินฮุส
ยัน อิงเงินฮุส (ดัตช์: Jan Ingenhousz, ออกเสียง: [ˈɪŋənhus]; 8 ธันวาคม ค.ศ. 1730 – 7 กันยายน ค.ศ. 1799) เป็นนักสรีรวิทยา นักชีววิทยา และนักเคมีชาวดัตช์ เป็นผู้ค้นพบการสังเคราะห์ด้วยแสง และพบว่าพืชมีการหายใจระดับเซลล์เช่นเดียวกับสัตว์
| ยัน อิงเงินฮุส | |
|---|---|
| เกิด | 8 ธันวาคม ค.ศ. 1730 เบรดา, สตาตส์-บราบันต์, สาธารณรัฐดัตช์ |
| เสียชีวิต | 7 กันยายน ค.ศ. 1799 (68 ปี) คาล์น, วิลต์เชอร์, ราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ |
| สัญชาติ | ดัตช์ |
| ศิษย์เก่า | มหาวิทยาลัยคาทอลิกเลอเฟิน |
| มีชื่อเสียงจาก | การสังเคราะห์ด้วยแสง |
| อาชีพทางวิทยาศาสตร์ | |
| สาขา | สรีรวิทยา |
ประวัติ
ยัน อิงเงินฮุสเกิดในปี ค.ศ. 1730 ที่เมืองเบรดาในสาธารณรัฐดัตช์ เมื่ออายุได้ 16 ปี เขาเข้าเรียนด้านการแพทย์ที่มหาวิทยาลัยเลอเฟินและเรียนต่อที่มหาวิทยาลัยไลเดิน ในปี ค.ศ. 1755 เขากลับไปทำงานเป็นแพทย์ที่เมืองเบรดา หลังบิดาของอิงเงินฮุสเสียชีวิตในปี ค.ศ. 1764 เขาเดินทางไปทั่วยุโรปเพื่อศึกษาต่อ อิงเงินฮุสเรียนการปลูกฝีป้องกันโรคฝีดาษกับจอห์น พริงเกิลในอังกฤษ ต่อมาในปี ค.ศ. 1767 เขาประสบความสำเร็จในการปลูกฝีให้ชาวเมืองฮาร์ตฟอร์ดเชอร์กว่า 700 คน ปีต่อมา จักรพรรดินีมาเรีย เทเรซาแห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ทรงทราบข่าวการรักษาของพริงเกิลและสนพระทัยในการปลูกฝี พริงเกิลจึงเสนอให้อิงเจิลเฮาส์เดินทางไปออสเตรีย การปลูกฝีให้แก่พระราชวงศ์ของจักรพรรดินีมาเรีย เทเรซาเป็นไปได้ด้วยดี ทำให้อิงเงินฮุสได้รับตำแหน่งแพทย์ประจำพระองค์
อิงเงินฮุสมีผลงานต่าง ๆ เช่น ในปี ค.ศ. 1779 เขาพบว่าเมื่อมีแสงแดด พืชจะปล่อยก๊าซชนิดหนึ่งออกมา แต่จะหยุดกระบวนการนี้เมื่อไม่มีแสงแดด ต่อมาเขาพบว่าก๊าซดังกล่าวคือออกซิเจน อิงเงินฮุสยังพบภายหลังว่าเมื่อไม่มีแสงแดด พืชจะปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมา กระบวนการดังกล่าวรู้จักในชื่อการสังเคราะห์ด้วยแสง ต่อมาในปี ค.ศ. 1785 อิงเงินฮุสสังเกตเห็นการเคลื่อนที่ที่ไม่เป็นระเบียบของฝุ่นถ่านหินในแอลกอฮอล์ ต่อมาปรากฏการณ์นี้เรียกว่าการเคลื่อนที่แบบบราวน์
ด้านชีวิตส่วนตัว อิงเงินฮุสแต่งงานกับแอกาทา มารีอา แจ็กควินในปี ค.ศ. 1755 เขาเสียชีวิตที่เมืองคาล์น ราชอาณาจักรบริเตนใหญ่ในปี ค.ศ. 1799 ในปี ค.ศ. 2017 กูเกิล ดูเดิล ฉลองวันเกิดปีที่ 287 ให้แก่อิงเงินฮุส
อ้างอิง
- Meixler, Eli (December 8, 2017). "Jan Ingenhousz, Father of Photosynthesis, Celebrated With Google Doodle". Time. สืบค้นเมื่อ December 18, 2017.
- Howard Gest (1997). "A 'misplaced chapter' in the history of photosynthesis research; the second publication (1796) on plant processes by Dr Jan Ingen-Housz, MD, discoverer of photosynthesis. A bicentenniel 'resurrection'" (PDF). Photosynthesis Research. 53: 65–72. doi:10.1023/A:1005827711469.
- Curtis, Sophie (December 8, 2017). "Who was Jan Ingenhousz? Scientist who discovered photosynthesis honoured with Google doodle". Daily Mirror. สืบค้นเมื่อ December 18, 2017.
- Ingen Housz JM, Beale N, Beale E (2005). "The life of Dr Jan Ingen Housz (1730–99), private counsellor and personal physician to Emperor Joseph II of Austria". J Med Biogr. 13 (1): 15–21. PMID 15682228.CS1 maint: uses authors parameter (link)
- Jan Ingenhousz, Experiments upon Vegetables, Discovering Their great Power of purifying the Common Air in the Sun-shine, and of Injuring it in the Shade and at Night. To Which is Joined, A new Method of examining the accurate Degree of Salubrity of the Atmosphere, London, 1779. From Henry Marshall Leicester and Herbert S. Klickstein, A Source Book in Chemistry 1400–1900, New York, NY: McGraw Hill, 1952. Excerpts. Retrieved 24 June 2008.
- Gest, Howard (2000). "Bicentenary homage to Dr Jan Ingen-Housz, MD (1730–1799), pioneer of photosynthesis research". Photosynthesis Research. 63 (2): 183–90. doi:10.1023/A:1006460024843. PMID 16228428.
- Geerd Magiels, Dr. Jan Ingenhousz, or why don't we know who discovered photosynthesis, 1st Conference of the European Philosophy of Science Association 2007
- Radenovic, Aleksandra. "Brownian motion and single particle tracking" (PDF). Advanced Bioengineering methods laboratory - LBEN - EPFL. สืบค้นเมื่อ December 18, 2017.
- Hughes, David (December 8, 2017). "Jan Ingenhousz remembered with Google Doodle on 287th birthday – when did the Dutchman discover photosynthesis?". The Sun. สืบค้นเมื่อ December 18, 2017.
- "Jan Ingenhousz's 287th Birthday". Google Doodle. December 8, 2017. สืบค้นเมื่อ December 18, 2017.
แหล่งข้อมูลอื่น
- วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ยัน อิงเงินฮุส
- "Jan Ingenhousz - Biography". Encyclopedia.com.
