เคตามีน

เคตามีน (Ketamine) หรือชื่อทางการค้าคือ เคตาลาร์ (Ketalar) หรือภาษาปากคือ ยาเค เป็นยาในกลุ่มยาสลบ ผู้รับยานี้จะไม่สลบแต่จะมีอาการไร้ความรู้สึกและอยู่ในภวังค์ มีฤทธิระงับปวด, ระงับประสาท และทำให้สูญเสียความทรงจำ ยานี้สามารถใช้รักษาอาการปวดเรื้อรังและยังอาจถูกใช้เป็นยาระงับประสาทในผู้ป่วยหนัก ยานี้ยังช่วยให้ระบบหายใจและหัวใจทำงานอย่างคล่องตัวขึ้น สามารถรับยานี้ได้โดยรับประทาน, สูดดม, ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ หรือฉีดเข้าหลอดเลือดดำ หากฉีดเข้าหลอดเลือดจะออกฤทธิใน 5 นาทีและจะคงฤทธิไปราว 25 นาที

เคตามีน

ข้อมูลทางคลินิก
AHFS/Drugs.com	Consumer Drug Information
ข้อมูลทะเบียนยา	TH Ya&You: Ketamine US FDA: Ketamine
ระดับความเสี่ยงต่อทารกในครรภ์	AU: B3 US: C (ยังไม่ชี้ขาด)
Addiction liability	Low–moderate
ช่องทางการรับยา	ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ, ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ, รับประทาน, สูดดม
รหัส ATC	N01AX03 (WHO)
กฏหมาย
สถานะตามกฏหมาย	AU: S8 (ควบคุม) CA: Schedule I UK: Class B US: Schedule III UN: Unscheduled
ข้อมูลเภสัชจลนศาสตร์
การเปลี่ยนแปลงยา	Liver, primarily by CYP3A4
ระยะเริ่มออกฤทธิ์	< 5นาที (ฉีด), < 30นาที (รับประทาน)
ครึ่งชีวิตทางชีวภาพ	2.5–3 ชั่วโมง
ระยะเวลาออกฤทธิ์	less than one hour
การขับออก	ตับ (>90%)
ตัวบ่งชี้
ชื่อตามระบบ IUPAC (RS)-2-(2-Chlorophenyl)-2-(methylamino)cyclohexanone
เลขทะเบียน CAS	6740-88-1^[CAS]
PubChem CID	3821
IUPHAR/BPS	4233
DrugBank	DB01221^7
ChemSpider	3689^7
UNII	690G0D6V8H
KEGG	D08098^7
ChEBI	CHEBI:6121^7
ChEMBL	CHEMBL742^7
ECHA InfoCard	100.027.095
ข้อมูลทางกายภาพและเคมี
สูตร	C13H16ClNO
มวลต่อโมล	237.725 g/mol
แบบจำลอง 3D (JSmol)	Interactive image
ไครัลลิตี	Racemic mixture
จุดหลอมเหลว	262 องศาเซลเซียส (504 องศาฟาเรนไฮต์)
SMILES CNC1(C2=CC=CC=C2Cl)CCCCC1=O
InChI InChI=1S/C13H16ClNO/c1-15-13(9-5-4-8-12(13)16)10-6-2-3-7-11(10)14/h2-3,6-7,15H,4-5,8-9H2,1H3^7 Key:YQEZLKZALYSWHR-UHFFFAOYSA-N^7
(verify)
สารานุกรมเภสัชกรรม

ผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้แก่ ปฏิกิริยาทางจิตเมื่อยาหมดฤทธิ ปฏิกิริยาเหล่านี้ได้แก่ ภาวะอยู่ไม่สุข, สับสน หรืออาการประสาทหลอน นอกจากนี้ยังส่งผลให้ความดันโลหิตเปลี่ยนแปลง(โดยมากจะความดันเพิ่มขึ้น)และกล้ามเนื้อสั่น และยังอาจก่อให้เกิดอาการหลอดลมหดตัวเฉียบพลัน ยานี้อาจก่อให้เกิดการเสพติด หากใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน อาจทำให้ผู้รับยาเป็นโรคจิตเภท

เคตามีนถูกค้นพบในปี ค.ศ. 1962 ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นยาหลักขององค์การอนามัยโลก ปัจจุบันมีสถานะเป็นยาสามัญ ยานี้สามารถใช้เป็นยาเสพติดเพื่อผ่อนคลาย ดังนั้นในประเทศไทยจึงจัดเป็นยาควบคุมพิเศษตามพระราชบัญญัติยา

อ้างอิง

1. Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE (2009). "Chapter 15: Reinforcement and Addictive Disorders". ใน Sydor A, Brown RY (บ.ก.). Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience (2nd ed.). New York: McGraw-Hill Medical. pp. 374–375. ISBN 9780071481274. Phencyclidine (PCP or angel dust) and ketamine (also known as special K) are structurally related drugs... their reinforcing properties and risks related to compulsive abuse
2. Hijazi, Y; Boulieu, R (July 2002). "Contribution of CYP3A4, CYP2B6, and CYP2C9 isoforms to N-demethylation of ketamine in human liver microsomes". Drug Metabolism and Disposition. 30 (7): 853–8. doi:10.1124/dmd.30.7.853. PMID 12065445.
3. "Ketamine - CESAR". Center for substance abuse research. University of Maryland. สืบค้นเมื่อ 26 September 2014.
4. "Ketamine Injection". Drugs.com. สืบค้นเมื่อ 1 December 2014.
5. Strayer, RJ; Nelson, LS (2008). "Adverse events associated with ketamine for procedural sedation in adults". American Journal of Emergency Medicine. 26 (9): 985–1028. doi:10.1016/j.ajem.2007.12.005. PMID 19091264.
6. "Ketamine Side Effects". drugs.com. สืบค้นเมื่อ 1 December 2014.
7. "WHO Model List of Essential Medicines (19th List)" (PDF). World Health Organization. April 2015. สืบค้นเมื่อ 8 December 2016.