fbpx
วิกิพีเดีย

ยาเบื่อหนู

ยาเบื่อหนู (อังกฤษ: rodenticide) เป็นสารเคมีที่ใช้ในการควบคุมสัตว์รังควาน ซึ่งถูกผลิตและจัดจำหน่ายโดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อฆ่าสัตว์ฟันแทะ

กับดับหนูที่มียาเบื่อหนู (ประเทศเยอรมัน, ค.ศ. 2010)

ยาเบื่อหนูบางชนิดฆ่าสัตว์ฟันแทะทันทีเมื่อสัมผัส ในขณะที่สารบางชนิดอื่นต้องถูกสัมผัสมากกว่าหนึ่งครั้งถึงจะแสดงผล สัตว์ฟันแทะมักจะไม่กินอาหารที่แปลกใหม่ (สะท้อนกับการปรับตัวของสัตว์ฟันแทะที่ไม่สามารถอาเจียนอาหาร) แต่จะชิม รอและสังเกตว่าอาหารที่กินทำให้ตัวสัตว์เองหรือสัตว์อื่นป่วยหรือไม่ โดยพฤติกรรมการเข็ดขยาดต่อสารพิษ (poison shyness) ของสัตว์จะถูกรับมือด้วยสารพิษที่มีผลกับสัตว์เมื่อสัมผัสหลายครั้ง

นอกจากยาเบื่อหนูยังเป็นสารที่ก่อพิษโดยตรงกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเช่น สุนัข แมว และมนุษย์ สารเคมีกำจัดหนูยังสามารถก่อพิษทางอ้อมให้แก่สัตว์ที่ล่าหรือกินซากสัตว์ฟันแทะที่ตายจากสารเคมีกำจัดหนู

แบบใช้สารเคมี

ยาต้านการแข็งตัวของเลือด

ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (anticoagulant) มีความหมายคือสารที่ได้รับหลายครั้ง (ฆ่าสัตว์หลังจากหนึ่งถึงสองอาทิตย์ที่กินสารในปริมาณอันตราย มักไม่เร็วกว่านี้) การได้รับสารเพียงครั้งเดียว (ยารุ่นที่สอง) หรือหลายครั้ง (ยารุ่นที่หนึ่ง) ซึ่งทำหน้าที่ในกีดกันวงจรของวิตามินเคและก่อให้เกิดข้อบงพร่องในการผลิตสารที่มีผลของการให้เลือดแข็งตัว โดยส่วนใหญ่คือโพรทรอมบิน (prothrombin) โปรคอนเวอร์ติน (proconvertin)

นอกจากการก่อความบกพร่องในระบบอาหารแล้ว สารยาต้านการแข็งตัวของเลือด 4-ไฮดรอกซีคูมาริน (4-hydroxycoumarin) 4-ไธโอโครมเมนอน (4-thiochromenone) และอินดานไดโอน (indandione) ยังสามารถสร้างความเสียหายให้แก่หลอดเลือดฝอยเมื่อสัตว์กินสารเป็นจำนวนมาก โดยสารนี้ทำให้การผ่านของสารอื่น ๆ ในเส้นเลือดง่ายขึ้น จนกระทั่งเกิดการตกเลือดภายใน ผลกระทบเหล่านี้เกิดขึ้นเรื่อยในเวลาหลายวัน จนกระทั่งเมื่อถึงการก่อพิษขั้นสุดท้าย สัตว์ฟันแทะจะเหนื่อยล้าและล้มลงเนื่องจากภาวะของเหลวในกระแสเลือดลดลงหรือโลหิตจาง และตายอย่างสงบ ข้อสงสัยเกี่ยวกับการใช้สารเหล่านี้เพื่อกำจัดสัตว์ฟันแทะเป็นวิธีที่ปรานีหรือไม่ ได้รับความสนใจมากยิ่งขึ้น

ข้อได้เปรียบของการใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดเพื่อกำจัดหนูคือระยะเวลาสำหรับสารพิษที่ออกฤทธิ์และฆ่าสัตว์ ซึ่งหมายความว่าสัตว์ฟันแทะจะไม่รู้ตัวว่าสารพาที่กินเป็นสิ่งที่ก่อความเสียหายภายในร่างกายของมันเอง

  • สารยาต้านการแข็งตัวของเลือดรุ่นแรกมักจะมีความเป็นพิษน้อยกว่ารุ่นสอง โดยการที่จะให้สารนั้นมีฤทธิ์ได้ สารจะต้องมีความเข้มข้นที่สูง (มักจะอยู่ประมาณร้อยล่ะ 0.1-0.005 ) และต้องถูกกินเป็นบ่อยครั้งเพื่อที่จะให้สารพิษนั้นสะสมในระดับอันตราย
  • สารยาต้านการแข็งตัวของเลือดรุ่นสองมักมีความเป็นพิษมากกว่ารุ่นแรก โดยสารรุ่นนี้สามารถถูกใช้งานโดยมีความเข้มข้นต่ำ (มักจะอยู่ประมาณร้อยล่ะ 0.005-0.001) และเป็นพิษพอที่สัตว์ฟันแทะกินครั้งเดียวแล้วมีผลกระทบ นอกจากนี้แล้วสารรุ่นนี้ยังสามารถใช้เพื่อรับมือสัตว์ฟันแทะที่ดื้อยารุ่นแรก

วิตามินเค-1 สามารถใช้เพื่อเป็นยาแก้พิษสำหรับสัตว์เลี้ยงหรือมนุษย์ที่ได้รับยาต้านการแข็งตัวของเลือด สารพิษเหล่านี้ทำหน้าที่โดยปิดกั้นการทำงานของตับ และในกรณีที่อยู่ในขั้นติดพิษที่สูง ร่างกายจะไม่มีสารที่มีผลของการให้เลือดแข็งตัวหลายชนิด และปริมาณของเลือดที่หมุนเวียนจะหายไป เพราะฉะนั้นการให้เลือด (ซึ่งมีสารที่มีผลของการให้เลือดแข็งตัว) สามารถช่วยชีวิตสัตว์ที่ได้รับสารพิษได้

อ้างอิง

  1. Horns, Charles C.; Kimball, Bruce A.; Wang, Hong; Kaus, James; Dienel, Samuel; Nagy, Allysa; Gathright, Gordon R.; Yates, Bill J.; Andrews, Paul L. R. (2013). "Why can't rodents vomit? A comparative behavioral, anatomical, and physiological study". PloS one. doi:10.1371/journal.pone.0060537.
  2. "How do rats choose what to eat?".
  3. Meerburg BG, Brom FW, Kijlstra A (2008). "The ethics of rodent control". Pest Manag Sci. 64 (12): 1205–11. doi:10.1002/ps.1623. PMID 18642329. Unknown parameter |subscription= ignored (help)CS1 maint: uses authors parameter (link)[ลิงก์เสีย]
  4. Vandenbroucke V, Bousquet-Melou A, De Backer P, Croubels S (October 2008). "Pharmacokinetics of eight anticoagulant rodenticides in mice after single oral administration". J. Vet. Pharmacol. Ther. 31 (5): 437–45. doi:10.1111/j.1365-2885.2008.00979.x. PMID 19000263.CS1 maint: uses authors parameter (link)[ลิงก์เสีย]
  5. Kotsaftis P, Girtovitis F, Boutou A, Ntaios G, Makris PE (September 2007). "Haemarthrosis after superwarfarin poisoning". Eur. J. Haematol. 79 (3): 255–7. doi:10.1111/j.1600-0609.2007.00904.x. PMID 17655702.CS1 maint: uses authors parameter (link)[ลิงก์เสีย]

ยาเบ, อหน, งกฤษ, rodenticide, เป, นสารเคม, ใช, ในการควบค, มส, ตว, งควาน, งถ, กผล, ตและจ, ดจำหน, ายโดยม, ตถ, ประสงค, หล, กเพ, อฆ, าส, ตว, นแทะก, บด, บหน, ประเทศเยอรม, 2010, บางชน, ดฆ, าส, ตว, นแทะท, นท, เม, อส, มผ, ในขณะท, สารบางชน, ดอ, นต, องถ, กส, มผ, สมากกว,. yaebuxhnu xngkvs rodenticide epnsarekhmithiichinkarkhwbkhumstwrngkhwan sungthukphlitaelacdcahnayodymiwtthuprasngkhhlkephuxkhastwfnaethakbdbhnuthimiyaebuxhnu praethseyxrmn kh s 2010 yaebuxhnubangchnidkhastwfnaethathnthiemuxsmphs inkhnathisarbangchnidxuntxngthuksmphsmakkwahnungkhrngthungcaaesdngphl stwfnaethamkcaimkinxaharthiaeplkihm sathxnkbkarprbtwkhxngstwfnaethathiimsamarthxaeciynxahar aetcachim rxaelasngektwaxaharthikinthaihtwstwexnghruxstwxunpwyhruxim 1 2 odyphvtikrrmkarekhdkhyadtxsarphis poison shyness khxngstwcathukrbmuxdwysarphisthimiphlkbstwemuxsmphshlaykhrngnxkcakyaebuxhnuyngepnsarthikxphisodytrngkbstweliynglukdwynmechn sunkh aemw aelamnusy sarekhmikacdhnuyngsamarthkxphisthangxxmihaekstwthilahruxkinsakstwfnaethathitaycaksarekhmikacdhnuaebbichsarekhmi aekikhyatankaraekhngtwkhxngeluxd aekikh yatankaraekhngtwkhxngeluxd anticoagulant mikhwamhmaykhuxsarthiidrbhlaykhrng khastwhlngcakhnungthungsxngxathitythikinsarinprimanxntray mkimerwkwani karidrbsarephiyngkhrngediyw yarunthisxng hruxhlaykhrng yarunthihnung sungthahnathiinkidknwngcrkhxngwitaminekhaelakxihekidkhxbngphrxnginkarphlitsarthimiphlkhxngkariheluxdaekhngtw odyswnihykhuxophrthrxmbin prothrombin oprkhxnewxrtin proconvertin nxkcakkarkxkhwambkphrxnginrabbxaharaelw saryatankaraekhngtwkhxngeluxd 4 ihdrxksikhumarin 4 hydroxycoumarin 4 ithoxokhrmemnxn 4 thiochromenone aelaxindanidoxn indandione yngsamarthsrangkhwamesiyhayihaekhlxdeluxdfxyemuxstwkinsarepncanwnmak odysarnithaihkarphankhxngsarxun inesneluxdngaykhun cnkrathngekidkartkeluxdphayin phlkrathbehlaniekidkhuneruxyinewlahlaywn cnkrathngemuxthungkarkxphiskhnsudthay stwfnaethacaehnuxylaaelalmlngenuxngcakphawakhxngehlwinkraaeseluxdldlnghruxolhitcang aelatayxyangsngb khxsngsyekiywkbkarichsarehlaniephuxkacdstwfnaethaepnwithithipranihruxim idrbkhwamsnicmakyingkhun 3 khxidepriybkhxngkarichyatankaraekhngtwkhxngeluxdephuxkacdhnukhuxrayaewlasahrbsarphisthixxkvththiaelakhastw sunghmaykhwamwastwfnaethacaimrutwwasarphathikinepnsingthikxkhwamesiyhayphayinrangkaykhxngmnexng saryatankaraekhngtwkhxngeluxdrunaerkmkcamikhwamepnphisnxykwarunsxng odykarthicaihsarnnmivththiid sarcatxngmikhwamekhmkhnthisung mkcaxyupramanrxyla 0 1 0 005 aelatxngthukkinepnbxykhrngephuxthicaihsarphisnnsasminradbxntray 4 saryatankaraekhngtwkhxngeluxdrunsxngmkmikhwamepnphismakkwarunaerk odysarrunnisamarththukichnganodymikhwamekhmkhnta mkcaxyupramanrxyla 0 005 0 001 aelaepnphisphxthistwfnaethakinkhrngediywaelwmiphlkrathb nxkcakniaelwsarrunniyngsamarthichephuxrbmuxstwfnaethathiduxyarunaerk 5 witaminekh 1 samarthichephuxepnyaaekphissahrbstweliynghruxmnusythiidrbyatankaraekhngtwkhxngeluxd sarphisehlanithahnathiodypidknkarthangankhxngtb aelainkrnithixyuinkhntidphisthisung rangkaycaimmisarthimiphlkhxngkariheluxdaekhngtwhlaychnid aelaprimankhxngeluxdthihmunewiyncahayip ephraachannkariheluxd sungmisarthimiphlkhxngkariheluxdaekhngtw samarthchwychiwitstwthiidrbsarphisidxangxing aekikh Horns Charles C Kimball Bruce A Wang Hong Kaus James Dienel Samuel Nagy Allysa Gathright Gordon R Yates Bill J Andrews Paul L R 2013 Why can t rodents vomit A comparative behavioral anatomical and physiological study PloS one doi 10 1371 journal pone 0060537 How do rats choose what to eat Meerburg BG Brom FW Kijlstra A 2008 The ethics of rodent control Pest Manag Sci 64 12 1205 11 doi 10 1002 ps 1623 PMID 18642329 Unknown parameter subscription ignored help CS1 maint uses authors parameter link lingkesiy Vandenbroucke V Bousquet Melou A De Backer P Croubels S October 2008 Pharmacokinetics of eight anticoagulant rodenticides in mice after single oral administration J Vet Pharmacol Ther 31 5 437 45 doi 10 1111 j 1365 2885 2008 00979 x PMID 19000263 CS1 maint uses authors parameter link lingkesiy Kotsaftis P Girtovitis F Boutou A Ntaios G Makris PE September 2007 Haemarthrosis after superwarfarin poisoning Eur J Haematol 79 3 255 7 doi 10 1111 j 1600 0609 2007 00904 x PMID 17655702 CS1 maint uses authors parameter link lingkesiy ekhathungcak https th wikipedia org w index php title yaebuxhnu amp oldid 9583972, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม