รัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภาไทย เป็นพิธีที่รัฐสภาหรือสภานิติบัญญัติแห่งชาติจัดขึ้นหลังมีการเลือกตั้งและสรรหาสมาชิกสภาเสร็จสิ้นลงและมีการเรียกประชุมสภาสมัยสามัญขึ้นครั้งแรก ปัจจุบันมีการกำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 มาตรา 122 ว่า “พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรงเปิดและทรงปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดําเนินมาทรงทํารัฐพิธีเปิดประชุมสมัยประชุมสามัญประจําปีครั้งแรกด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระรัชทายาทซึ่งทรงบรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่ง เป็นผู้แทนพระองค์ มาทํารัฐพิธีก็ได้”
รัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภาไทยเมื่อปี พ.ศ. 2562
เดิมที่เมื่อพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชย์ พระองค์ทรงพระพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตั้งสภากรรมการองคมนตรีขึ้น และมีการประชุมขึ้นครั้งแรกในวันที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 พระองค์ได้พระราชทานพระราชดำรัสให้เจ้าพระยามหิธร ราชเลขาธิการ อัญเชิญไปอ่านในการเปิดประชุมในครั้งนั้น โดยมีใจความตอนหนึ่งว่า
…ท่านย่อมทราบแล้วว่าตำนานของกรุงสยามตั้งแต่โบราณกาลมาการปกครองประเทศย่อมอยู่ในพระราชอำนาจอันสิทธิ์ขาดของสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินพระองค์เดียว แต่เมื่อบ้านเมือง เจริญขึ้น มีราชการมากขึ้น สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินก็ได้ทรงตั้งแต่งผู้ที่ทรงวางพระราชหฤทัยเป็นเสนาบดี ให้บังคับบัญชากระทรวง ทบวงการต่าง ๆ เพื่อปลดเปลื้องพระราชภาระ…— เจ้าพระยามหิธร ผู้แทนพระองค์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
การประชุมรัฐสภาไทย ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม
กระทั่งเกิดการการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 ซึ่งใช้เป็นธรรมนูญปกครองแผ่นดินชั่คราวในขณะนั้นมิได้บัญญัติในเรื่องดังกล่าว กระนั้นก็ตาม จึงได้อาศัยประเพณีข้างต้นมาปฏบัติโดยอนุโลม เมื่อมีการประชุมสภาผู้แทนราษฎรขึ้นครั้งแรกในวันที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม ซึ่งใช้เป็นสถานที่ประชุมสภาขึ้นชั่วคราว พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เจ้าพระยามหิธร เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร อัญเชิญพระราชดำรัสไปอ่านเปิดการประชุม ความว่า
วันนี้ สภาผู้แทนราษฎรได้ประชุมเป็นครั้งแรก นับว่าเป็นการสำคัญอันหนึ่งในประวัติการณ์ของประเทศอันเป็นที่รักของเรา ข้าพเจ้าเชื่อว่า ท่านทั้งหลายคงจะตั้งใจที่จะช่วยกันปรึกษาการงานเพื่อนำความเจริญรุ่งเรืองมาสู่ประเทศสยามสืบไป และเพื่อรักษาความอิสรภาพของไทยไว้ชั่วฟ้าและดิน ข้าพเจ้าขออำนวยพร แก่บรรดาผู้แทนราษฎรทั้งหลายให้บริบูรณ์ด้วยกำลังกาย กำลังปัญญา เพื่อจะได้ช่วยกันทำการให้สำเร็จตามความประสงค์ของเราและของท่านซึ่งมีจุดมุ่งหมาย อันเดียวกันทุกประการเทอญ— เจ้าพระยามหิธร ผู้แทนพระองค์ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
กระทั่งมีการกำหนดรัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภาขึ้นเป็นครั้งแรกในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2475 มาตรา 30 วรรคสอง ว่า "พิธีเปิดประชุม จะทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดำเนิรมาทรงทำ หรือจะโปรดเกล้าฯ ให้รัชชทายาทที่บรรลุนีติภาวะแล้วหรือนายกรัฐมนตรีกระทำพิธีแทนพระองค์ก็ได้" นับเป็นครั้งแรกที่มีบทบัญญัติเกี่ยวกับพิธีนี้
นับแต่นั้นเป็นต้นมา เมื่อมีการเรียกประชุมรัฐสภาหรือสภาอันใดที่มีความหมายเดียวกันขึ้นเป็นสมัยแรกของสภานั้น พระมหากษัตริย์จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมเสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธี หรืออาจทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดเกล้ากระหม่อมให้ผู้แทนพระองค์ไปในพิธีดังกล่าวเสมอ
แม้ต่อมาจะมีการสร้างอาคารรัฐสภาขึ้นใหม่ทดแทนการใช้โถงพิธีพระที่นั่งอนันตสมาคมแล้ว แต่ยังคงประกอบรัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภา ณ โถงพิธีพระที่นั่งอนันตสมาคมเช่นเดิม เว้นแต่จะกำหนดเป็นที่อื่นเป็นครั้้ง ๆ ไป
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยหลายฉบับได้บัญญัติเกี่ยวกับรัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภาไว้ใกล้เคียงกันในส่วนที่กำหนดให้พระมหากษัตริย์หรือผู้แทนเป็นองค์ประธานผู้กระทำพิธีเปิดประชุม แต่มีความแตกต่างกันอยู่ในบางประเด็น เช่น ไม่ได้ระบุว่าให้กระทำรัฐพิธีในการเปิดประชุมสมัยใด โดยเฉพาะในรัฐธรรมนูญฉบับแรก ๆ ดังจะได้สังเกตในตารางนี้
| รัฐธรรมนูญ | มาตรา | ความในมาตรา | สภาชุดแรก |
|---|
| 2475* | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | ผู้แทนราษฎรชั่วคราว |
| 2475 | 30 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมสภาผู้แทนราษฎรตามสมัยประชุม และทรงเปิดปิดประชุม พิธีเปิดประชุม จะทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดำเนิรมาทรงทำ หรือจะโปรดเกล้าฯ ให้รัชชทายาทที่บรรลุนีติภาวะแล้วหรือนายกรัฐมนตรีกระทำพิธีแทนพระองค์ก็ได้ | สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 1 |
| 2489 | 46 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมพฤฒสภาและสภาผู้แทนตามสมัยประชุม ทรงเปิดและปิดประชุม พิธีเปิดประชุมจะทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำหรือจะโปรดเกล้าฯ ให้รัชชทายาทที่บรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่งกระทำพิธีแทนพระองค์ก็ได้ | พฤฒสภา ชุดที่ 1 และสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 4 |
| 2490* | 54 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมวุฒิสภาและสภาผู้แทนตามสมัยประชุม ทรงเปิดและปิดประชุม พิธีเปิดประชุมจะทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำหรือจะโปรดเกล้าฯ ให้รัชชทายาท ที่บรรลุนิติภาวะแล้วหรือผู้ใดผู้หนึ่งกระทำพิธีแทนพระองค์ก็ได้ | วุฒิสภา ชุดที่ 2 และสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 5 |
| 2492 | 114 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภาทรงเปิดและปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำพิธีเปิดประชุมด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้าฯ ให้รัชชทายาทซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้วหรือผู้ใดผู้หนึ่งมาทำพิธีแทนพระองค์ก็ได้ | รัฐสภา (วุฒิสภา ชุดที่ 2 และสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 5) |
| 2495 | 59 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมสภาผู้แทนราษฎรตามสมัยประชุม และทรงเปิดปิดประชุม พิธีเปิดประชุม จะทรงพระกรุณาเสด็จพระราชดำเนิรมาทรงทำ หรือจะโปรดเกล้าฯ ให้รัชชทายาทที่บรรลุนีติภาวะแล้วหรือนายกรัฐมนตรีกระทำพิธีแทนพระองค์ก็ได้ (เลื่อนเลขมาตราตาม มาตรา 5 (5)) | สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 7 |
| 2502* | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | สภาร่างรัฐธรรมนูญ |
| 2511 | 110 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรง เปิดและปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำพิธีเปิด ประชุมด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้า ฯ ให้รัชทายาทซึ่ง บรรลุนิติภาวะแล้วหรือผู้ใดผู้หนึ่ง เป็นผู้แทนพระองค์มาทำพิธี ก็ได้ | รัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 10 และวุฒิสภา ชุดที่ 3) |
| 2515* | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | สภานิติบัญญัติแห่งชาติ |
| 2517 | 138 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรงเปิดและปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำรัฐพิธีเปิดประชุม สมัยประชุมสามัญประจำปีสมัยแรกด้วยพระองค์เอง หรือโปรดเกล้า ฯ ให้รัชทายาทซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่งเป็นผู้แทนพระองค์มาทำรัฐพิธีก็ได้ | รัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 11 และวุฒิสภา ชุดที่ 4) |
| 2519 | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | สภาปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน |
| 2520* | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | สภานิติบัญญัติแห่งชาติ |
| 2521 | 117 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรงเปิดและปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำรัฐพิธีเปิดประชุมสมัยประชุมสามัญประจำปีสมัยแรกด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้าฯ ให้รัชทายาทซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่ง เป็นผู้แทนพระองค์มาทำรัฐพิธีก็ได้ | รัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 13 และวุฒิสภา ชุดที่ 5) |
| 2534* | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | สภานิติบัญญัติแห่งชาติ |
| 2534 | 135 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรงเปิดและปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราช ดำเนินมาทรงทำรัฐพิธีเปิดประชุมสมัยประชุมสามัญประจำปีครั้งแรกตามมาตรา 133 วรรคหนึ่งด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้าฯ ให้พระรัชทายาทซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่งเป็นผู้แทนพระองค์มาทำรัฐพิธีก็ได้ | รัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 17 และวุฒิสภา ชุดที่ 6 |
| 2540 | 161 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรงเปิดและทรงปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำรัฐพิธีเปิดประชุมสมัยประชุมสามัญทั่วไปครั้งแรกตามมาตรา 159 วรรคหนึ่ง ด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระรัชทายาทซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่งเป็นผู้แทนพระองค์ มาทำรัฐพิธีก็ได้ | รัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 21 และวุฒิสภา ชุดที่ 8) |
| 2549* | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | สมัชชาแห่งชาติ |
| 2550 | 128 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรงเปิดและทรงปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำรัฐพิธีเปิดประชุมสมัยประชุม สามัญทั่วไปครั้งแรกตามมาตรา 127 วรรคหนึ่ง ด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้พระรัชทายาทซึ่งบรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่งเป็นผู้แทนพระองค์ มาทำรัฐพิธีก็ได้ | รัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 23 และวุฒิสภา ชุดที่ 9) |
| 2557* | - | ไม่มีการบัญญัติไว้ | สภานิติบัญญัติแห่งชาติ |
| 2560 | 122 | พระมหากษัตริย์ทรงเรียกประชุมรัฐสภา ทรงเปิดและทรงปิดประชุม พระมหากษัตริย์จะเสด็จพระราชดำเนินมาทรงทำรัฐพิธีเปิดประชุมสมัยประชุมสามัญประจำปีครั้งแรกด้วยพระองค์เอง หรือจะโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระรัชทายาทซึ่งทรงบรรลุนิติภาวะแล้ว หรือผู้ใดผู้หนึ่ง เป็นผู้แทนพระองค์มาทำรัฐพิธีก็ได้ | รัฐสภา (สภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 25 และวุฒิสภา ชุดที่ 12) |
หมายเหตุ * แทนรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว จะไม่มีการบัญญัติว่าด้วยเรื่องนี้ไว้ในรัฐธรรมนูญ
รูปแบบพิธี เมื่อมีหมายกำหนดการัฐพิธีจากสำนักพระราชวัง หากกำหนดจัดขึ้น ณ ท้องพระโรง พระที่นั่งอนันตสมาคม สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา หรือสมาชิกของสภาอื่นที่เทียบเท่า คณะรัฐมนตรี หรือคณะผู้ปกครองประเทศในขณะนั้น พร้อมด้วยคณะทูตานุทูตที่มาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาททุกคนแต่งกายด้วยเครื่องแบบเต็มยศรอเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทที่ท้องพระโรงหน้า หน้าพระวิสูตร (ม่าน) เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินมาถึงพระที่นั่งอนันตสมาคม เสด็จผ่านท้องพระโรงไปทางหลัง แล้วเสด็จขึ้นประทับเหนือพระที่นั่งพุดตานกาญจนสิงหาสน์ ภายใต้นพปฏลมหาเศวตฉัตรภายในพระวิสูตร จากนั้น มหาดเล็กรัวกรับ ชาวม่านไขพระวิสูตร (รูดม่านเก็บ) ชาวพนักงานประโคมกระทั่งแตรมโหระทึก ทหารกองเกียรติยศถวายเคารพ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี เมื่อสุดเสียงประโคมแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระราชดำรัสเปิดประชุมรัฐสภา เมื่อสิ้นพระราชดำรัสแล้ว มหาดเล็กรัวกรับให้สัญญาณ ชาวม่านปิดพระวิสูตร ประโคมและบรรเลงเพลงเกียรติยศเช่นเดียวกับเมื่อเสด็จออก เป็นอันเสร็จพิธี จากนั้นจึงเริ่มดำเนินการประชุมสภาขึ้นได้
ทั้งนี้ อาจมีการเปลี่ยนแปลงบ้างตามสถานการณ์ โดยใช้รูปแบบพิธีข้างต้นมาปรับใช้โดยอนุโลม เช่น รัฐพิธีในปี พ.ศ. 2549 ได้ประกอบพิธี ณ หอประชุมกองทัพเรือ รัฐพิธีในปี พ.ศ. 2562 ได้ประกอบพิธี ณ ห้องประชุมวิเทศสโมสร กระทรวงการต่างประเทศ ให้สมาชิกสภาและข้าราชการผู้เข้าเฝ้าแต่งกายชุดปกติขาว ไม่มีการไขพระวิสูตรและประโคมกระทั่งแตรมโหระทึก
อ้างอิง - ↑ "รัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภา". รัฐสภา. สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน 2563.
- "รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. Vol. 134 no. 40 ก. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์คณะรัฐมนตรีและราชกิจจานุเบกษา. 6 เมษายน 2560. p. 34. สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน 2563.
- สุกกทันต์, สร้อยดอกหมาก (21 พฤษภาคม 2562). "เปิดประวัติศาสตร์ 'รัฐพิธี' ย้อนอดีต 'ประชุมสภา' จาก 2475 ถึงวันนี้". มติชน. กรุงเทพมหานคร. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน 2563.
- "รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. Vol. 49. พระนคร. 10 ธันวาคม 2475. p. 540. สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน 2563.
- MGR Online (17 ธันวาคม 2549). "สมเด็จพระบรมฯ เสด็จฯเปิดประชุมสมัชชาแห่งชาติ ทรงแนะให้รอบคอบ-บริสุทธิ์ใจ". ผู้จัดการออนไลน์. กรุงเทพมหานคร. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน 2563.
- Workpoint News (17 พฤษภาคม 2562). "ในหลวง-สมเด็จพระราชินี เสด็จฯ รัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภาวันนี้-วุฒิสภาเลือกประธานช่วงเย็น". เวิร์คพอยท์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์. ปทุมธานี. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน 2563.
ฐพ, เป, ดประช, มร, ฐสภาไทย, เป, นพ, ฐสภาหร, อสภาน, ญญ, แห, งชาต, ดข, นหล, งม, การเล, อกต, งและสรรหาสมาช, กสภาเสร, จส, นลงและม, การเร, ยกประช, มสภาสม, ยสาม, ญข, นคร, งแรก, จจ, นม, การกำหนดไว, ในร, ฐธรรมน, ญแห, งราชอาณาจ, กรไทย, ทธศ, กราช, 2560, มาตรา, พระมหากษ,. rthphithiepidprachumrthsphaithy epnphithithirthsphahruxsphanitibyytiaehngchaticdkhunhlngmikareluxktngaelasrrhasmachiksphaesrcsinlngaelamikareriykprachumsphasmysamykhunkhrngaerk 1 pccubnmikarkahndiwinrththrrmnuyaehngrachxanackrithy phuththskrach 2560 matra 122 wa phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrngepidaelathrngpidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngtharthphithiepidprachumsmyprachumsamypracapikhrngaerkdwyphraxngkhexng hruxcaoprdeklaoprdkrahmxmihphrarchthayathsungthrngbrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnung epnphuaethnphraxngkh matharthphithikid 2 rthphithiepidprachumrthsphaithyemuxpi ph s 2562 enuxha 1 khwamepnma 2 kdhmaythiekiywkhxng 3 rupaebbphithi 4 xangxingkhwamepnma aekikhedimthiemuxphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhwesdckhunkhrxngrachy phraxngkhthrngphraphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihtngsphakrrmkarxngkhmntrikhun aelamikarprachumkhunkhrngaerkinwnthi 30 phvscikayn ph s 2470 phraxngkhidphrarachthanphrarachdarsihecaphrayamhithr rachelkhathikar xyechiyipxaninkarepidprachuminkhrngnn odymiickhwamtxnhnungwa 1 thanyxmthrabaelwwatanankhxngkrungsyamtngaetobrankalmakarpkkhrxngpraethsyxmxyuinphrarachxanacxnsiththikhadkhxngsmedcphraecaaephndinphraxngkhediyw aetemuxbanemuxng ecriykhun mirachkarmakkhun smedcphraecaaephndinkidthrngtngaetngphuthithrngwangphrarachhvthyepnesnabdi ihbngkhbbychakrathrwng thbwngkartang ephuxpldepluxngphrarachphara ecaphrayamhithr phuaethnphraxngkh phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw 1 karprachumrthsphaithy n phrathinngxnntsmakhm krathngekidkarkarptiwtisyam ph s 2475 phrarachbyytithrrmnuykarpkkhrxngaephndinsyamchwkhraw phuththskrach 2475 sungichepnthrrmnuypkkhrxngaephndinchkhrawinkhnannmiidbyytiineruxngdngklaw krannktam cungidxasypraephnikhangtnmaptbtiodyxnuolm emuxmikarprachumsphaphuaethnrasdrkhunkhrngaerkinwnthi 28 mithunayn ph s 2475 n phrathinngxnntsmakhm sungichepnsthanthiprachumsphakhunchwkhraw phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhwthrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmihecaphrayamhithr esnabdikrathrwngmurthathr xyechiyphrarachdarsipxanepidkarprachum khwamwa 3 wnni sphaphuaethnrasdridprachumepnkhrngaerk nbwaepnkarsakhyxnhnunginprawtikarnkhxngpraethsxnepnthirkkhxngera khaphecaechuxwa thanthnghlaykhngcatngicthicachwyknpruksakarnganephuxnakhwamecriyrungeruxngmasupraethssyamsubip aelaephuxrksakhwamxisrphaphkhxngithyiwchwfaaeladin khaphecakhxxanwyphr aekbrrdaphuaethnrasdrthnghlayihbriburndwykalngkay kalngpyya ephuxcaidchwyknthakarihsaerctamkhwamprasngkhkhxngeraaelakhxngthansungmicudmunghmay xnediywknthukprakarethxy ecaphrayamhithr phuaethnphraxngkh phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw 1 krathngmikarkahndrthphithiepidprachumrthsphakhunepnkhrngaerkinrththrrmnuyaehngrachxanackrithy phuththskrach 2475 matra 30 wrrkhsxng wa phithiepidprachum cathrngphrakrunaesdcphrarachdaenirmathrngtha hruxcaoprdekla ihrchchthayaththibrrlunitiphawaaelwhruxnaykrthmntrikrathaphithiaethnphraxngkhkid 4 nbepnkhrngaerkthimibthbyytiekiywkbphithininbaetnnepntnma emuxmikareriykprachumrthsphahruxsphaxnidthimikhwamhmayediywknkhunepnsmyaerkkhxngsphann phramhakstriycathrngphrakrunaoprdeklaoprdkrahmxmesdcphrarachdaeninipthrngprakxbphithi hruxxacthrngphrakrunaoprdeklaoprdeklakrahmxmihphuaethnphraxngkhipinphithidngklawesmxaemtxmacamikarsrangxakharrthsphakhunihmthdaethnkarichothngphithiphrathinngxnntsmakhmaelw aetyngkhngprakxbrthphithiepidprachumrthspha n othngphithiphrathinngxnntsmakhmechnedim ewnaetcakahndepnthixunepnkhrng ipkdhmaythiekiywkhxng aekikhrththrrmnuyaehngrachxanackrithyhlaychbbidbyytiekiywkbrthphithiepidprachumrthsphaiwiklekhiyngkninswnthikahndihphramhakstriyhruxphuaethnepnxngkhprathanphukrathaphithiepidprachum aetmikhwamaetktangknxyuinbangpraedn echn imidrabuwaihkratharthphithiinkarepidprachumsmyid odyechphaainrththrrmnuychbbaerk dngcaidsngektintarangni rththrrmnuy matra khwaminmatra sphachudaerk2475 immikarbyytiiw phuaethnrasdrchwkhraw2475 30 phramhakstriythrngeriykprachumsphaphuaethnrasdrtamsmyprachum aelathrngepidpidprachum phithiepidprachum cathrngphrakrunaesdcphrarachdaenirmathrngtha hruxcaoprdekla ihrchchthayaththibrrlunitiphawaaelwhruxnaykrthmntrikrathaphithiaethnphraxngkhkid sphaphuaethnrasdr chudthi 12489 46 phramhakstriythrngeriykprachumphvthsphaaelasphaphuaethntamsmyprachum thrngepidaelapidprachum phithiepidprachumcathrngphrakrunaesdcphrarachdaeninmathrngthahruxcaoprdekla ihrchchthayaththibrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnungkrathaphithiaethnphraxngkhkid phvthspha chudthi 1 aelasphaphuaethnrasdr chudthi 42490 54 phramhakstriythrngeriykprachumwuthisphaaelasphaphuaethntamsmyprachum thrngepidaelapidprachum phithiepidprachumcathrngphrakrunaesdcphrarachdaeninmathrngthahruxcaoprdekla ihrchchthayath thibrrlunitiphawaaelwhruxphuidphuhnungkrathaphithiaethnphraxngkhkid wuthispha chudthi 2 aelasphaphuaethnrasdr chudthi 52492 114 phramhakstriythrngeriykprachumrthsphathrngepidaelapidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngthaphithiepidprachumdwyphraxngkhexng hruxcaoprdekla ihrchchthayathsungbrrlunitiphawaaelwhruxphuidphuhnungmathaphithiaethnphraxngkhkid rthspha wuthispha chudthi 2 aelasphaphuaethnrasdr chudthi 5 2495 59 phramhakstriythrngeriykprachumsphaphuaethnrasdrtamsmyprachum aelathrngepidpidprachum phithiepidprachum cathrngphrakrunaesdcphrarachdaenirmathrngtha hruxcaoprdekla ihrchchthayaththibrrlunitiphawaaelwhruxnaykrthmntrikrathaphithiaethnphraxngkhkid eluxnelkhmatratam matra 5 5 sphaphuaethnrasdr chudthi 72502 immikarbyytiiw spharangrththrrmnuy2511 110 phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrng epidaelapidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngthaphithiepid prachumdwyphraxngkhexng hruxcaoprdekla ihrchthayathsung brrlunitiphawaaelwhruxphuidphuhnung epnphuaethnphraxngkhmathaphithi kid rthspha sphaphuaethnrasdr chudthi 10 aelawuthispha chudthi 3 2515 immikarbyytiiw sphanitibyytiaehngchati2517 138 phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrngepidaelapidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngtharthphithiepidprachum smyprachumsamypracapismyaerkdwyphraxngkhexng hruxoprdekla ihrchthayathsungbrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnungepnphuaethnphraxngkhmatharthphithikid rthspha sphaphuaethnrasdr chudthi 11 aelawuthispha chudthi 4 2519 immikarbyytiiw sphaptirupkarpkkhrxngaephndin2520 immikarbyytiiw sphanitibyytiaehngchati2521 117 phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrngepidaelapidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngtharthphithiepidprachumsmyprachumsamypracapismyaerkdwyphraxngkhexng hruxcaoprdekla ihrchthayathsungbrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnung epnphuaethnphraxngkhmatharthphithikid rthspha sphaphuaethnrasdr chudthi 13 aelawuthispha chudthi 5 2534 immikarbyytiiw sphanitibyytiaehngchati2534 135 phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrngepidaelapidprachum phramhakstriycaesdcphrarach daeninmathrngtharthphithiepidprachumsmyprachumsamypracapikhrngaerktammatra 133 wrrkhhnungdwyphraxngkhexng hruxcaoprdekla ihphrarchthayathsungbrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnungepnphuaethnphraxngkhmatharthphithikid rthspha sphaphuaethnrasdr chudthi 17 aelawuthispha chudthi 62540 161 phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrngepidaelathrngpidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngtharthphithiepidprachumsmyprachumsamythwipkhrngaerktammatra 159 wrrkhhnung dwyphraxngkhexng hruxcaoprdeklaoprdkrahmxmihphrarchthayathsungbrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnungepnphuaethnphraxngkh matharthphithikid rthspha sphaphuaethnrasdr chudthi 21 aelawuthispha chudthi 8 2549 immikarbyytiiw smchchaaehngchati2550 128 phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrngepidaelathrngpidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngtharthphithiepidprachumsmyprachum samythwipkhrngaerktammatra 127 wrrkhhnung dwyphraxngkhexng hruxcaoprdeklaoprdkrahmxm ihphrarchthayathsungbrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnungepnphuaethnphraxngkh matharthphithikid rthspha sphaphuaethnrasdr chudthi 23 aelawuthispha chudthi 9 2557 immikarbyytiiw sphanitibyytiaehngchati2560 122 phramhakstriythrngeriykprachumrthspha thrngepidaelathrngpidprachum phramhakstriycaesdcphrarachdaeninmathrngtharthphithiepidprachumsmyprachumsamypracapikhrngaerkdwyphraxngkhexng hruxcaoprdeklaoprdkrahmxmihphrarchthayathsungthrngbrrlunitiphawaaelw hruxphuidphuhnung epnphuaethnphraxngkhmatharthphithikid rthspha sphaphuaethnrasdr chudthi 25 aelawuthispha chudthi 12 hmayehtu aethnrththrrmnuychbbchwkhraw caimmikarbyytiwadwyeruxngniiwinrththrrmnuyrupaebbphithi aekikh widioxcakaehlngkhxmulphaynxk rthphithiepidprachumsphaptirupkarpkkhrxngaephndin emuxwnthi 25 phvscikayn 2519 phaphcaksankkhawexphi rthphithiepidprachumrthspha emuxwnthi 21 mkrakhm 2551 phaphcaksankkhawexphi rthphithiepidprachumsphanitibyytiaehngchati emuxwnthi 7 singhakhm 2557 thaythxdodyothrthsnrwmkarechphaakicaehngpraethsithy phaphcakithyphibiexs rthphithiepidprachumrthspha emuxwnthi 24 phvsphakhm 2562 thaythxdodyothrthsnrwmkarechphaakicaehngpraethsithy phaphcakchxng 9 exmkhxtexchdi emuxmihmaykahndkarthphithicaksankphrarachwng hakkahndcdkhun n thxngphraorng phrathinngxnntsmakhm smachiksphaphuaethnrasdr smachikwuthispha hruxsmachikkhxngsphaxunthiethiybetha khnarthmntri hruxkhnaphupkkhrxngpraethsinkhnann phrxmdwykhnathutanuthutthimaefathullaxxngthuliphrabaththukkhnaetngkaydwyekhruxngaebbetmysrxefathullaxxngthuliphrabaththithxngphraornghna hnaphrawisutr man emuxphrabathsmedcphraecaxyuhwesdcphrarachdaeninmathungphrathinngxnntsmakhm esdcphanthxngphraorngipthanghlng aelwesdckhunprathbehnuxphrathinngphudtankaycnsinghasn phayitnphptlmhaeswtchtrphayinphrawisutr caknn mhadelkrwkrb chawmanikhphrawisutr rudmanekb chawphnknganpraokhmkrathngaetrmohrathuk thharkxngekiyrtiysthwayekharph aetrwngbrrelngephlngsrresriyphrabarmi emuxsudesiyngpraokhmaelw phrabathsmedcphraecaxyuhwphrarachthanphrarachdarsepidprachumrthspha emuxsinphrarachdarsaelw mhadelkrwkrbihsyyan chawmanpidphrawisutr praokhmaelabrrelngephlngekiyrtiysechnediywkbemuxesdcxxk epnxnesrcphithi caknncungerimdaeninkarprachumsphakhunid 1 thngni xacmikarepliynaeplngbangtamsthankarn odyichrupaebbphithikhangtnmaprbichodyxnuolm echn rthphithiinpi ph s 2549 idprakxbphithi n hxprachumkxngthpherux 5 rthphithiinpi ph s 2562 idprakxbphithi n hxngprachumwiethssomsr krathrwngkartangpraeths ihsmachiksphaaelakharachkarphuekhaefaaetngkaychudpktikhaw immikarikhphrawisutraelapraokhmkrathngaetrmohrathuk 6 xangxing aekikh 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 rthphithiepidprachumrthspha rthspha subkhnemux 2 mithunayn 2563 Check date values in accessdate help rththrrmnuyaehngrachxanackrithy PDF rachkiccanuebksa Vol 134 no 40 k krungethphmhankhr sankphimphkhnarthmntriaelarachkiccanuebksa 6 emsayn 2560 p 34 subkhnemux 2 mithunayn 2563 Check date values in accessdate date help sukkthnt srxydxkhmak 21 phvsphakhm 2562 epidprawtisastr rthphithi yxnxdit prachumspha cak 2475 thungwnni mtichn krungethphmhankhr subkhnemux 3 mithunayn 2563 Check date values in access date date help rththrrmnuyaehngrachxanackrsyam PDF rachkiccanuebksa Vol 49 phrankhr 10 thnwakhm 2475 p 540 subkhnemux 2 mithunayn 2563 Check date values in accessdate date help MGR Online 17 thnwakhm 2549 smedcphrabrm esdcepidprachumsmchchaaehngchati thrngaenaihrxbkhxb brisuththiic phucdkarxxniln krungethphmhankhr subkhnemux 3 mithunayn 2563 Check date values in access date date help Workpoint News 17 phvsphakhm 2562 inhlwng smedcphrarachini esdc rthphithiepidprachumrthsphawnni wuthisphaeluxkprathanchwngeyn ewirkhphxyth exnethxrethnemnth pthumthani subkhnemux 3 mithunayn 2563 Check date values in access date date help ekhathungcak https th wikipedia org w index php title rthphithiepidprachumrthsphaithy amp oldid 9195351, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
