รัฐสุลต่านซิงกอรา

รัฐสุลต่านซิงกอรา (มลายู: Kesultanan Singora) ในเอกสารไทยเรียก เมืองวิไชยคีรี หรือ วิไชยาคิริ เป็นรัฐเมืองท่าบริเวณปากทะเลสาบสงขลาต่ออ่าวไทย ปัจจุบันตั้งอยู่บริเวณเขตจังหวัดสงขลาของประเทศไทย มีชื่อเสียงจากการเป็นเมืองท่าปลอดภาษี เป็นแหล่งรวมสินค้าจากตะวันออกและตะวันตก รวมทั้งควบคุมเส้นทางเดินเรือภายในทะเลสาบสงขลาและบริเวณอ่าวไทยบางส่วน ทุกวันนี้ยังเหลือร่องรอยของรัฐสุลต่านแห่งนี้เป็นอนุสรณ์ เช่น ป้อมปราการ, สุสานวิลันดา ซึ่งเป็นที่ฝังศพของชาวดัตช์ และสุสานมรหุ่ม ซึ่งเป็นที่ฝังพระศพสุลต่านสุลัยมานชาห์ บริเวณหัวเขาแดง อำเภอสิงหนคร

รัฐสุลต่านซิงกอรา
ค.ศ. 1605–ค.ศ. 1680
สถานะ	ประเทศราชของอยุธยา (ค.ศ. 1605–1631)
เมืองหลวง	ซิงกอรา
ภาษาทั่วไป	มลายู จีน ไทย
การปกครอง	รัฐสุลต่าน
สุลต่าน/เจ้าผู้ครอง
• 1605–1620	ดาโต๊ะโมกอล (คนแรก)
• 1620–1668	สุลต่านสุลัยมาน ชาห์
• 1668–1680	สุลต่านมุสตาฟา (สุดท้าย)
ประวัติศาสตร์
• ประกาศอิสรภาพ	ค.ศ. 1605
• รวมเข้ากับอยุธยา	ค.ศ. 1680
ก่อนหน้า ถัดไป อาณาจักรอยุธยา อาณาจักรอยุธยา
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	ประเทศไทย

รัฐสุลต่านซิงกอราก่อตั้งโดยดาโต๊ะโมกอล ชาวมุสลิมเชื้อสายเปอร์เซียหรืออาหรับจากชวา บ้างว่าเป็นแขกมักกะสัน ที่คาดว่าน่าจะเป็นโจรสลัดก่อนขึ้นเป็นเจ้าเมือง เดิมเป็นประเทศราชขึ้นกับกรุงศรีอยุธยา ที่มีไว้เพื่อควบคุมและแก้ปัญหาโจรสลัดมุสลิมหรือที่เรียกว่าสลัดแขกในบริเวณนั้น ซิงกอรามีความเจริญรุ่งเรืองขึ้นในช่วงเวลาที่อาณาจักรนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นอีกหนึ่งประเทศราชและตัวแทนของอยุธยาในภาคใต้สิ้นความแข็งแกร่ง อันเนื่องมาจากการโจมตีของเหล่าสลัดแขก หลังการสถาปนาราชวงศ์ปราสาททอง ซิงกอราประกาศไม่ขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยาหรือใคร ๆ พร้อมกับพัฒนาจนกลายเป็นเมืองท่าสำคัญแห่งหนึ่ง ครั้นในรัชสมัยสุลต่านสุลัยมาน ชาห์ รัฐสุลต่านซิงกอราขยายอำนาจทางการทหาร เข้ายึดเมืองนครศรีธรรมราช ปัตตานี และพัทลุงไว้ในอำนาจ พวกเขาวางอำนาจลงในท้องถิ่นพัทลุง ทว่าในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงมองว่าซิงกอราหรือวิไชยคีรีเป็นเพียงประเทศราชของอยุธยา การกระทำเช่นนี้ทรงถือว่าเป็นกบฏ จึงมีพระราชโองการให้ทหารไปรบและยึดซิงกอราไว้ได้ ก่อนทำการกวาดต้อนผู้คนไปถวาย อย่างไรก็ตามเจ้านายซิงกอราที่ถูกกวาดต้อน บางคนยังรับราชการต่อเนื่องจนถึงยุครัตนโกสินทร์ มีลูกหลานสืบทอดลงมา หนึ่งในนั้นคือสมเด็จพระศรีสุลาลัย พระราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และวงศ์มาหุมแขกบางส่วนได้เป็นเจ้าเมืองพัทลุงสืบทอดมา ส่วนราษฎรบางส่วนถูกกวาดต้อนไว้ที่บ้านสงขลาและบ้านพุมเรียง จังหวัดสุราษฎร์ธานี

ระเบียงภาพ

•  

  ปืนใหญ่สุลต่านสุลัยมาน ปัจจุบันตั้งอยู่ที่โรงพยาบาลหลวงเชลซี ลอนดอน สหราชอาณาจักร

•  

  ตราประจำพระองค์สุลต่านสุลัยมานบนกระบอกปืนใหญ่

•  

  สุสานมรหุ่ม

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. มรดกความทรงจำแห่งนพบุรีศรีลโวทัยปุระ : ว่าด้วยโคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์ฯ และจารึกโบราณแห่งเมืองละโว้, หน้า 76-77
2. "สงขลาหัวเขาแดง เมืองสุลต่านสุไลมาน". วารสารเมืองโบราณ. 1 ธันวาคม 2561. สืบค้นเมื่อ 24 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
3. พิทยะ ศรีวัฒนสาร (13 ธันวาคม 2553). "หลักฐานการฝังศพชาวดัทช์ในสมัยอยุธยาที่เมืองสงขลาเก่า". สยาม-โปรตุเกสศึกษา. สืบค้นเมื่อ 17 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. "สุสานมรหุ่ม (สุสานสุลต่าน สุไลมาน)". สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดสงขลา. 14 กรกฎาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 24 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
5. อาลี เสือสมิง (24 มีนาคม 2555). "ขุนนางสายตระกูลสุลต่านสุลัยมาน". อาลี เสือสมิง. สืบค้นเมื่อ 25 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
6. สุลต่านลุ่มทะเลสาบสงขลา, หน้า 65
7. สุลต่านลุ่มทะเลสาบสงขลา, หน้า 75
8. สุลต่านลุ่มทะเลสาบสงขลา, หน้า 80
9. กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย, หน้า 243
10. สุลต่านลุ่มทะเลสาบสงขลา, หน้า 93
11. กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย, หน้า 247
12. "สกุลมุสลิม "สุนนี" กับสายสัมพันธ์ราชินิกุลของรัชกาลที่ 3". ศิลปวัฒนธรรม. 17 มกราคม 2563. สืบค้นเมื่อ 24 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
13. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี, หน้า 112, 166, 323
14. กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย, หน้า 250-251
15. เกสรบัว อุบลสวรรค์ (16 กรกฎาคม 2562). "มุสลิมบ้านสงขลาเมืองไชยา". วารสารเมืองโบราณ. สืบค้นเมื่อ 24 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
16. กรกิจ ดิษฐาน (5 พฤษภาคม 2560). "ปืนใหญ่ 4 แผ่นดิน". Gypzy World. สืบค้นเมื่อ 24 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

บรรณานุกรม

• นิธิ เอียวศรีวงศ์. การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี. กรุงเทพฯ : มติชน, 2559. 632 หน้า. ISBN 978-974-323-056-1
• นิธิ เอียวศรีวงศ์. กรุงแตก, พระเจ้าตากฯ และประวัติศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : มติชน, 2553. 288 หน้า. ISBN 978-974-02-0664-4
• ดร. วินัย ศรีพงศ์เพียร และ ดร. ตรงใจ หุตางกูร (บรรณาธิการ). มรดกความทรงจำแห่งนพบุรีศรีลโวทัยปุระ : ว่าด้วยโคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์ฯ และจารึกโบราณแห่งเมืองละโว้. กรุงเทพฯ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2558. 330 หน้า. ISBN 978-616-7154-31-2
• อาณัติ อนันตภาค. สุลต่านลุ่มทะเลสาบสงขลา. กรุงเทพฯ : ยิปซี, 2557. 208 หน้า. ISBN 978-616-301-243-2

แหล่งข้อมูลอื่น

•   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ รัฐสุลต่านซิงกอรา