ลิงวอก

ลิงวอก
ลิงวอกที่เขาโปปา, เมียนมาร์
สถานะการอนุรักษ์
ใกล้ถูกคุกคาม (IUCN 2.3)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Primates
วงศ์:	Cercopithecidae
สกุล:	Macaca
สปีชีส์:	M.  mulatta
ชื่อทวินาม
Macaca mulatta (Zimmermann, 1780)
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์
ชื่อพ้อง
ชื่อพ้อง Simia erythraea Shaw, 1800 Simia fulvus (Kerr, 1792) Macacus lasiotus Gray, 1868 Pithecus littoralis Elliot, 1909 Macaca nipalensis Hodgson, 1840 Macaca oinops Hodgson, 1840 Simia rhesus Audebert, 1798 Inuus sancti-johannis Swinhoe, 1866 Macaca siamica Kloss, 1917 Macacus tcheliensis A. Milne-Edwards, 1872 Macacus vestitus A. Milne-Edwards, 1892 Inuus sanctijohannis Swinhoe, 1866 Macacus rhesus villosus True, 1894 Macaca mulatta mcmahoni Pocock, 1932

ลิงวอก (อังกฤษ: Rhesus macaque, Rhesus monkey; ชื่อวิทยาศาสตร์: Macaca mulatta) เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในอันดับวานร (Primates) เป็นลิงที่มีร่างกายอ้วนสั้น บริเวณหลัง หัวไหล่ และตะโพกมีสีน้ำตาลปนเทา ส่วนบริเวณใต้ท้องและสีข้างมีสีอ่อนกว่า หางยาวประมาณครึ่งหนึ่งของความยาวลำตัว ขนหางค่อนข้างยาวและฟู มีการผลัดขนประมาณช่วงเดือนมิถุนายนถึงกรกฎาคมของทุกปี โดยจะเริ่มที่บริเวณปากก่อน หลังจากนั้นจึงจะเริ่มผลัดขนที่หลัง ตัวเมียอาจมีขนสีแดงในฤดูผสมพันธุ์ ขนที่หัวของลิงวอกจะชี้ตรงไปด้านหลัง ลิงตัวผู้มีขนาดใหญ่กว่าตัวเมีย

มีความยาวลำตัวและหัว 47 – 58.5 เซนติเมตร ความยาวหาง 20.5 – 28 เซนติเมตร น้ำหนัก 3 – 6 กิโลกรัม

มีการกระจายพันธุ์ตั้งแต่ อัฟกานิสถาน, ภาคเหนือของอินเดีย, เนปาล, พม่า, ภาคใต้ของจีน, ลาว, เวียดนาม และภาคตะวันตกของไทย โดยในประเทศ ปัจจุบันเชื่อว่า เหลืออยู่เพียงฝูงสุดท้ายแล้วที่ วัดถ้ำผาหมากฮ่อ ในพื้นที่อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย แต่จากข้อมูลล่าสุด ยังพบเห็นฝูงลิงวอกได้อีกที่บริเวณสะพานข้ามน้ำ หน่วยพิทักษ์ป่าศาลาพรม ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ

มีพฤติกรรมชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงใหญ่ ตั้งแต่ 50 ตัวขึ้นไป สมาชิกส่วนใหญ่ในฝูงประกอบไปด้วยลิงตัวเมียและลูก ๆ ตัวเมียในฝูงจะมีบาทบาทสำคัญมากกว่าตัวผู้ แต่ลิงตัวผู้จะมีบทบาทในการปกป้องฝูง ลิงวอกเริ่มผสมพันธุ์ได้เมื่อมีอายุ 3 – 4 ปี ระยะตั้งท้องนาน 5 – 7 เดือน ออกลูกครั้งละ 1 ตัว ลิงตัวเมียจะอยู่กับฝูงไปจนตาย แต่ตัวผู้เมื่อโตขึ้น มักจะถูกขับไล่ให้ออกจากฝูง จากการศึกษาพบว่า ลิงวอกมีความสัมพันธ์กับชุมชนมนุษย์มาเป็นเวลานาน แต่การที่ลิงวอกมักเข้ามาอาศัยและใช้ประโยชน์ในพื้นที่เกษตรกรรม จึงทำให้ไม่กลัวคน ในบางครั้งจึงถูกจับฆ่าเพื่อนำมาทำเป็นอาหารและฆ่าเพื่อลดความรำคาญ

ปัจจุบัน เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 แต่ประชาชนทั่วไป สามารถ ขออนุญาตเลี้ยงได้ ตามกฎกระทรวงกำหนดชนิดของสัตว์ป่าชนิดที่เพาะพันธุ์ได้ พ.ศ. 2546 ส่วยใหญ่จะเลี้ยงไว้ใช้งาน เป็นลิงเก็บมะพร้าว ซึ่งเป็นอาชีพดังเดิมของคนไทยที่ควรอนุรักษ์ไว้

อ้างอิง

1. Eudey et al (2000). Macaca mulatta. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. Retrieved on 2006-05-09.
2. "Macaca mulatta". ระบบข้อมูลการจำแนกพันธุ์แบบบูรณาการ.
3. "บันทึกนักเดินทาง : ลิงวอกฝูงสุดท้ายในป่าเมืองไทย ?". สารคดี.

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Macaca mulatta จากวิกิสปีชีส์