วัดตายม

วัดตายม เป็นชื่อของตำบลวัดตายม และเป็นวัดประจำตำบลวัดตายม เป็นที่ประดิษฐาน หลวงพ่อยม พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองชาวบ้านวัดตายมและชาวพิษณุโลก เป็นพระพุทธรูปปูนปั้น ที่มีพุธลักษณะที่งดงามอย่างมากปางมารวิชัยสมัยสุโขทัยตอนปลาย สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยพระมหาธรรมราชา (ลิไท) กรมศิลปากรตรวจสอบและขึ้นทะเบียนแล้ว ยืนยันว่าอายุขององค์หลวงพ่อยมน่าจะไม่ต่ำกว่า 750 ปี หรือสร้างก่อนพระพุทธชินราช ที่เมืองพิษณุโลก (ชาวบ้านสมัยก่อนเชื่อว่า หลวงพ่อยมเป็นพี่หลวงพ่อพระพุทธชินราช) นอกจากหลวงพ่อยมแล้ว ด้านหน้าของหลวงพ่อยมยังมีสาวกอีก 3 องค์ (ปางมารวิชัย) สร้างในสมัยเดียวกัน พร้อมกันกับวัดตายม

วัดตายม
ชื่อสามัญ	วัดตายม, วัดสองแคว
ที่ตั้ง	ตำบลวัดตายม อำเภอบางกระทุม จังหวัดพิษณุโลก
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

ประวัติ

ในอดีต วัดตายม มีชื่อว่า วัดสองแคว บริเวณพื้นที่ตำบลวัดตายมดังกล่าวเป็นชุมชนโบราณขนาดใหญ่ มีคูเมือง วัดมหาธาตุปัจจุบันชื่อบ้านแหลมพระธาตุ พระปรางค์ วัดโบราณที่ตั้งเรียงรายกันกว่าสิบวัดภายในเขตเมืองโบราณ ผู้เฒ่าผู้แก่เล่าสืบต่อกันมาว่าในอดีตวัดตายมคือเมืองสองแคว (เดิม) ก่อนที่จะย้ายไปตั้งที่ริมแม่น้ำน่าน(น่าจะเป็นชุมชนเก่าแก่แถววัดจุฬามณีเดิม)และเปลี่ยนชื่อเป็นเมืองพิษณุโลกในปัจจุบัน ทั้งนี้เนื่องจากแม่น้ำเปลี่ยนทางเดิน ขาดแคลนอาหาร เจ้าเมืองจึงทำการเสี่ยงทายเพื่อหาทำเลที่ตั้งเมืองใหม่ โดยบวงสรวงเทพยดาและปล่อยโคหนึ่งคู่ อธิษฐานว่าหากโคคู่นี้เอาเขาไปขวิดลงดิน ณ ที่ใด แสดงว่าดินที่นั้นอุดมสมบูรณ์ ให้สร้างเมืองใหม่ที่นั่น ปรากฏว่าโคคู่นี้ได้เอาเขาขวิดดิน ณ เมืองพิษณุโลกปัจจุบันนั่นเอง วัดตายมจึงร้างมานับแต่นั้นมา

ต่อมามีชาวบ้านจากต่างถิ่น เช่น จากจังหวัดอยุธยาและเมืองนครไท (อำเภอนครไท จังหวัดพิษณุโลก) ได้เข้าไปอาศัยอยู่ในบริเวณนั้น แต่ก็ไม่มีใครกล้าเข้าไปในเขตเมืองโบราณในตอนกลางคืนเลย เนื่องจากป็นป่าทึบ สัตว์ป่าชุกชุม อีกทั้งยังมีอาถรรพ์ หากใครเข้าไปรบกวนก็มีเหตุให้ป่วยไข้ ต่าง ๆ นานา ในคืนวันพระวันโกน ชาวบ้านจะได้ยินเสียงมโหรีปี่พาทย์ ดังมาจากในเมืองโบราณ ชาวบ้านจึงเรียกอาณาบริเวณนั้นว่า ดงละคร คนเฒ่าคนแก่เล่าให้ฟังว่าเรียกเพี้ยนมาหลายชื่อ เช่น ครองนคร ,คลองละคร,ดงละคร

เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2490 มีชาวบ้านเข้ามาอาศัยมากขึ้น ประกอบกับช่วงนั้นมีนักขุดสมบัติมากมาย ได้เข้ามาขุดค้นหาของมีค่า บรรดาโบราณสถานต่าง ๆ จึงถูกทำลายลง มีผู้เล่าว่าในเมืองโบราณนั้นมีพระพุทธรูปมากมายที่จมดินอยู่ บ้างก็โผล่ระดับพระอุระ บ้างก็โผล่แค่พระเกศ มีมากมายจนนับไม่ถ้วน ถ้วยชาม ลูกปัด ของใช้ และพระพิมพ์ต่าง ๆ ก็กระจัดกระจายทั่วไปไม่มีผู้ใดสนใจซึ่งต่อมากลายเป็นพระกรุที่มีราคาทีเดียว ปัจจุบันมีชาวบ้านที่ครอบครองอยู่ มีผู้ให้ราคาองค์หนึ่งเป็นแสน ไม่เว้นแม้แต่องค์หลวงพ่อยมที่มีคนเคยทำรายมาแล้วหลายครั้ง เพราะหวังที่จะหาของมีค่าจากองค์หลวงพ่อ แต่คนที่คิดทำรายท่านต้องมีอันเป็นไปทุกราย เช่น มีคนประมาณ 4-5 คน ลอบเข้าไปตัดเศียรหลวงพ่อยม แต่แล้วก็ไปไหนไม่ได้ คนร้ายเดินวนเวียน เดินแบกเศียรหลวงพ่ออยู่บริเวณวัดจนเช้า ซึ่งก็เป็นคนในหมู่บ้านอยู่ไม่ไกลวัดนัก ชาวบ้านไม่ได้เอาเรื่องแต่อย่างใดเพราะเป็นนักเลงประจำหมู่บ้าน หรือเป็นพวกมีอิทธิพลนั่นเอง พอตกตอนเย็นของวันนั้น พวกคนร้ายรวมทั้งลูกเมียนั่งฝนมีดแล้วก็ฆ่ากันตายเองจนหมดสิ้น ชาวบ้านจึงมีความศรัทธาองค์หลวงพ่อยมกันเป็นจำนวนมาก จนถึงปัจจุบัน

เมื่อประมาณ พ.ศ. 2510 บรรดาเจดีย์ ซากวิหาร พระปรางค์ ซึ่งต่างก็พังไปตามกาลเวลา ประกอบกับมีชาบบ้านอพยพเข้ามามากขึ้น ต่างเข้ามาจับจองที่ดิน ซากโบราณสถานถูกทุบทำลาย บรรดาของมีค่าถูกขายให้นายทุนแทบหมดสิ้น ชาวบ้านกลุ่มหนึ่งจึงได้ช่วยกันขนซากอิฐ ซากกำแพงเมืองมาสร้างเจดีย์ไว้สององค์ อยู่ด้านหน้าองค์หลวงพ่อยม มาจนถึงปัจจุบันนี้

อ้างอิง

1. "บันทึกประเทศไทย - จังหวัดพิษณุโลก ฉบับที่ 84".