วัดอภัยทายาราม

วัดอภัยทายาราม เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในแขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร มีที่ดินตั้งวัดเนื้อที่ 8 ไร่ 2 งาน 72 ตารางวา อาณาเขตทิศเหนือติดกับคลองสามเสน ทิศตะวันออกติดกับชุมชนอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ ทิศใต้และทิศตะวันตกติดกับโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า

วัดอภัยทายาราม
ชื่อสามัญ	วัดอภัยทายาราม, วัดมะกอก
ที่ตั้ง	เลขที่ 15 ซอยราชวิถี 18 ถนนราชวิถี แขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร 10400
ประเภท	วัดราษฎร์
นิกาย	มหานิกาย
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

ประวัติ

วัดอภัยทายารามตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2340 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2344 ชาวบ้านเรียกว่า วัดมะกอก คาดว่าแต่เดิมคงเป็นดอนมะกอก เป็นวัดทรุดโทรมไม่ทราบประวัติการสร้าง น่าจะสร้างมาตั้งแต่สมัยอยุธยา แต่ประวัติการปฏิสังขรณ์วัดได้รับการจารึกเป็นเพลงยาวไว้บนแผ่นไม้สักลงรักเขียนทองซึ่งเก็บรักษาไว้ที่วัดมิได้เคลื่อนย้ายไปไหน มีเนื้อหาระบุว่า เจ้าฟ้าเหม็น พระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี เห็นว่าวัดนั้นเสื่อมโทรมไม่สมกับเป็นที่ปฏิบัติกิจของสงฆ์ จึงทรงสั่งการให้เกณฑ์ไพร่มาเตรียมการปฏิสังขรณ์ใหญ่ ณ วัดแห่งนี้ ตั้งแต่ปีจุลศักราช 1159 (พ.ศ. 2340) โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกและกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทเสด็จพระดำเนินมาในการพระราชกุศลด้วยพระองค์เองเมื่อเดือนยี่ ปีจุลศักราช 1163 (พ.ศ. 2344) จึงไม่ได้เสด็จมาเพื่อเฉลิมฉลอง แต่มาทรงผูกพัทธสีมา ถึงกระนั้นก็เสด็จมาทางชลมารคด้วยกระบวนเรือมหึมา การปฏิสังขรณ์วัดครั้งใหญ่แล้วเสร็จในเดือน 3 ปีจุลศักราช 1168 (พ.ศ. 2349) ใช้เวลาทั้งสิ้น 8 ปี มีการเฉลิมฉลองขึ้น เป็นงานใหญ่ 7 วัน 7 คืน

อนึ่งนามของวัดที่ปรากฏในเพลงยาวคือ อไภยทาราม ซึ่งก็น่าจะเป็นนามพระราชทานตามพระนามเจ้าฟ้าเหม็นผู้ทรงปฏิสังขรณ์วัด มีความหมายว่า "อภัยให้กับวงศ์อริราชศัตรู" ก่อนจะเปลี่ยนเป็น "วัดอภัยทายาราม" ในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ซึ่งหมายถึง อภัยให้กับวงศ์ญาติ

อุโบสถและจารึก

อุโบสถของวัดประดิษฐานพระประธาน เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยที่เจ้าฟ้าเหม็นได้สร้างไว้พร้อมกับตอนที่บูรณะวัด นอกจากนี้ยังมีแผ่นไม้สักจารึก ขนาดกว้าง 64.7 เซนติเมตร และ ยาว 353 เซนติเมตร บันทึกด้วยอักษรไทย ภาษาไทย จำนวน 1 ด้าน มี 17 บรรทัด เขียนประวัติของวัดเอาไว้อย่างละเอียด ติดอยู่ภายในผนังของอุโบสถ

งานประเพณี

งานสำคัญทางพระพุทธศาสนา เช่น ประกอบพิธีกรรม ในประเพณีวันวิสาขบูชา มีการตักบาตรในช่วงเช้า และฟังพระธรรมเทศนา ในช่วงค่ำ มีการเวียนเทียนรอบอุโบสถ 3 รอบ และประเพณีวันเข้าพรรษา มีกิจกรรมคือภาคเช้า เวลา 8 นาฬิกา ถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์ และภาคบ่าย เวลา 15 นาฬิกา มีการแสดงธรรมของพระภิกษุสงฆ์ เมื่อครบกำหนดจำพรรษา 3 เดือน จะมีกิจกรรมประเพณีวันออกพรรษาคือการทำบุญตักบาตรเทโวร่วมกัน

อ้างอิง

1. "รายงานทะเบียนวัด" (PDF).
2. "วัดอภัยทายาราม".
3. "การสำรวจเอกสารโบราณ ณ วัดอภัยทายาราม โดยกลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก". หอสมุดแห่งชาติ. 26 ธันวาคม 2562. Check date values in: |date= (help)
4. "วัดอภัยทายาราม (วัดมะกอก) แขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร". ทัวร์วัดไทย.
5. "ประเพณีวันวิสาขบูชา-วันเข้าพรรษา วัดอภัยทายาราม".