วิกิพีเดีย
วัดเขาแก้ว (จังหวัดนครสวรรค์)
วัดเขาแก้ว เป็นวัดประจำตำบลพยุหะคีรี อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ มีพื้นที่บริเวณวัดติดกับเขาแก้ว และเป็นที่ตั้งของโรงเรียนพยุหะวิทยา (วัดเขาแก้ว)
| วัดเขาแก้ว | |
|---|---|
| ชื่อสามัญ | วัดเขาแก้ว |
| ที่ตั้ง | เลขที่ 1 หมู่ 4 ตำบลพยุหะคีรี อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์ 60130 |
| ประเภท | วัดราษฎร์ |
| นิกาย | มหานิกาย |
| เจ้าอาวาส | พระเทพปริยัติเมธี (สฤษดิ์ สิริธโร ป.ธ.๙ ,รศ.ดร.) (รักษาการชั่วคราว) |
| เวลาทำการ | 07.00 -18.00 น. |
| จุดสนใจ | รอยพระพุทธบาทจำลองบนมณฑป |
| กิจกรรม | ปฏิบัติธรรม บริเวณวิปัสสนสถาน |
| การถ่ายภาพ | อนุญาตให้ถ่ายภาพได้ |
| ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา | |
ประวัติ
สันนิษฐานว่า วัดเขาแก้วนั้น ตั้งมาตั้งแต่ประมาณปี พ.ศ. 1900 สมัยสุโขทัยเป็นราชธานี ได้ชื่อวัดเขาแก้วเพราะ บริเวณที่ตั้งของวัดแห่งนี้ ด้านหลังติดเขา ซึ้งสภาพหินจะมีลักษณะเหลี่ยมใส คล้ายแก้ว จึงเรียกนามว่า เขาแก้ว และเรียกวัดแห่งนี้ว่า วัดเขาแก้ว อนึ่ง มีตำนานเล่าต่อๆ กันมาว่า บนเขาแก้วมีถ้ำ ภายในถ้ำมีวัหัวแด่นตัวใหญ่ ยืนเฝ้าสมบัติอยู่ ชาวบ้านจึงเรียกว่าบ้าน วัวหน้าแด่น ภายหลังก็เพี้ยนมาจนเป็น บ้านหัวแด่น ภายในวัดมีวัถุโบราณ และศาสนสถานโบราณอยู่หลายแห่ง หลายชิ้น อายุก็คาดว่าอยู่สมัยราวๆ กรุงสุโขทัยเป็นราชธานี
ความสำคัญ
- ศูนย์เรียนธรรมบาลีแห่งแรกของจังหวัดนครสวรรค์
- ที่ตั้ง โรงเรียนพยุหะวิทยา (วัดเขาแก้ว)
- ที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลอง
- สำนักวิปัสสนากรรมฐานใหญ่ของอำเภอพยุหะคีรี
คณะสังฆาธิการ
- พระครูนิวิฐมณีวงศ์ (สะอาด อาวุฑสีโล) ตำแหน่ง ผู้ช่วยเจ้าอาวาส,อดีตเจ้าคณะตำบลท่าน้ำอ้อย
- พระครูนิเทศเขมรัตน์ (เกรียงไกร เขมะปญฺโญ) ตำแหน่ง ผู้ช่วยเจ้าอาวาส,เจ้าคณะตำบลเขากะลา
- พระเพ็ญ ปัญญาวโร ตำแหน่ง ผู้ช่วยเจ้าอาวาส
- พระจักรกฤษ ฐิตวิริโย ตำแหน่ง ผู้ช่วยเจ้าอาวาส
อดีตพระสังฆาธิการ
- พระธรรมไตรโลกาจารย์ (ยอด อกฺกวํโส) ตำแหน่ง อดีตเจ้าคณะจังหวัดนครสวรรค์,อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว
- พระครูนิวาสธรรมขันธ์ (เดิม พุทฺธสโร) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว,อดีตเจ้าคณะอำเภอพยุหะคีรี,อดีตเจ้าอาวาสวัดหนองโพ
- พระครูนิสิตคุณากร (กัน คงฺครตโน) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว,อดีตเจ้าคณะตำบลพยุหะ
- พระครูนิยุตต์ธรรมกิจ (บุญธรรม ธมฺมปฺปสาโท) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว,อดีตเจ้าคณะตำบลพยุหะ,อดีตเจ้าคณะอำเภอพยุหะคีรี
- พระครูนิทัศนพลธรรม (ต่อ พลธมฺโม) ตำแหน่ง อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาแก้ว
- พระครูนิทัศน์ธรรมเวที (ปลด ปิยธโร) ตำแหน่ง อดีตรองเจ้าอาวาส,อดีตเจ้าคณะอำเภอพยุหะคีรี
โบราณสถานที่สำคัญ
- ซากโบสถ์เก่าด้านเหนือของวัด
- ซากวิหารเก่าบนยอดเขา
- เจดีย์ยอดนพศูลและพระปรางค์ 5 ยอด สมัยสุโขทัย
- โบสถ์เก่าหลังที่สอง สมัยพระนารายณ์มหาราช (จากเงินพดด้วงที่มีตราประจำรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์มหาราช)
ประเพณีที่สำคัญ
- ประเพณีงานวัดเขาเพ็ญเดือน 3
- ประเพณีสรงน้ำพระวันสงกรานต์
- ประเพณีสวดมนต์ข้ามปีวันสิ้นปี
แหล่งศูนย์รวมศรัทธาประชาชน
- วิหารบูรพาจารย์สามหลวงพ่อศักดิ์สิทธิ์
- รอยพระพุทธบาทจำลอง บนมณฑป
- สามหลวงพ่อหินหยกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
ลำดับเจ้าอาวาส
| ลำดับที่ | รายนาม | เริ่มวาระ | สิ้นสุดวาระ | รวมเวลา |
| 1 | หลวงพ่อคูหา | พ.ศ. 2254 | พ.ศ. 2275 | 21 ปี |
| 2 | หลวงพ่อเฒ่าไท | พ.ศ. 2275 | พ.ศ. 2305 | 30 ปี |
| 3 | หลวงพ่อโพ | พ.ศ. 2305 | พ.ศ. 2350 | 45 ปี |
| 4 | หลวงพ่อขำ | พ.ศ. 2350 | พ.ศ. 2393 | 43 ปี |
| 5 | พระครูนิวาศธรรมขันธ์ ( หลวงพ่อเดิม ) | พ.ศ. 2393 | พ.ศ. 2438 | 45 ปี |
| 6 | พระอาจารย์ไผ่ | พ.ศ. 2438 | พ.ศ. 2448 | 10 ปี |
| 7 | พระอาจารย์แก้ว | พ.ศ. 2448 | พ.ศ. 2457 | 9 ปี |
| 8 | พระสมุห์แดง | พ.ศ. 2457 | พ.ศ. 2467 | 10 ปี |
| 9 | พระธรรมไตรโลกาจารย์ ( ยอด อํกวํโส )[7] | พ.ศ. 2467 | พ.ศ. 2489 | 22 ปี |
| 10 | พระครูนิสิตคุณากร(กัน คงฺครตโน) | พ.ศ. 2489 | พ.ศ. 2513 | 24 ปี |
| 11 | พระครูนิยุตต์ธรรมกิจ (บุญธรรม ธมฺมปฺปสาโท) | พ.ศ. 2513 | พ.ศ. 2523 | 10 ปี |
| 12 | พระครูนิทัศนพลธรรม (ต่อ พลธมฺโม) | พ.ศ. 2523 | พ.ศ. 2563 | 40 ปี |
| 13 | พระเทพปริยัติเมธี (สฤษดิ์ สิริธโร ป.ธ.๙ ,รศ.ดร.) (รักษาการชั่วคราว) | 15 มกราคม พ.ศ. 2563 | 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563 | 22 วัน |
| 14 | พระราชรัตนเวที (ประเสริฐ โชติธมฺโม ป.ธ.๗ ,ดร.) (รักษาการชั่วคราว) | 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563 | ปัจจุบัน | 0 ปี |
อ้างอิง
- อุดมมงคลมุทิตาจิตสักการะ บูชาปูชนียาจารย์ ๗๒ ปี , หน้า 107
- https://sangkhatikan.com/monk_view.php?ID=1185
- http://www.watthapklo.com/index.php/pak-4/93-2008-12-26-13-08-01
- https://sangkhatikan.com/Primate.php?P=%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%844&PR=%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B9%8C
- https://sangkhatikan.com/monk_view.php?ID=14386
- อำเภอพยุหะคีรี
- อุดมมงคลมุทิตาจิตสักการะ บูชาปูชนียาจารย์ ๗๒ ปี , หน้า 107 - หน้า 111
แหล่งข้อมูลอื่น
- ประวัติหลวงพ่อกัน
- ประวัติวัดเขาแก้ว
