วิทยาเซรุ่ม

วิทยาเซรุ่ม หรือวิทยาน้ำเหลือง (อังกฤษ: serology) เป็นการศึกษาเกี่ยวกับน้ำเลือด โดยทางปฏิบัติแล้วคำนี้หมายถึงการวินิจฉัยโรคโดยการตรวจแอนติบอดีในน้ำเลือด เนื่องจากร่างกายของมนุษย์จะสร้างแอนติบอดีขึ้นมาหลังจากการติดเชื้อเพื่อต่อต้านเชื้อจุลชีพ ต่อต้านโปรตีนที่มาจากภายนอกร่างกาย (เช่นจากการให้โลหิตผิดหมู่เลือด) หรือเป็นการต่อต้านโปรตีนจากร่างกายตัวเอง เช่นในโรคภูมิต้านตนเอง (autoimmune disease)

แพทย์มักสั่งทำการทดสอบทางวิทยาเซรุ่มเพื่อวินิจฉัยหลังสงสัยการติดเชื้อ ในโรครูมาติก และในสถานการณ์อื่น ๆ เช่นการตรวจหมู่เลือด การตรวจเลือดทางวิทยาเซรุ่มยังช่วยวินิจฉัยผู้ป่วยในโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องที่ร่างกายไม่สร้างแอนติบอดี อาทิ X-linked agammaglobulinemia ซึ่งจะแสดงผลการตรวจแอนติบอดีเป็นลบ

วิธีการเลือกเทคนิคการทดสอบทางวิทยาเซรุ่มขึ้นกับชนิดของแอนติบอดีที่เราศึกษา วิธีต่าง ๆ ได้แก่ ELISA, การเกาะกลุ่ม (agglutination) , การตกตะกอน (precipitation) , การตรึงคอมพลีเมนท์ (complement-fixation) , หรือการใช้เทคนิคเรืองแสง fluorescent antibodies

การตรวจทางวิทยาเซรุ่มไม่จำกัดเฉพาะการตรวจน้ำเลือดเท่านั้น แต่สามารถทดสอบในสารน้ำในร่างกายอื่น ๆ เช่น น้ำอสุจิและน้ำลาย ซึ่งมีคุณสมบัติค่อนข้างใกล้เคียงกับน้ำเหลือง

การตรวจทางวิทยาเซรุ่มนอกจากใช้เพื่อวินิจฉัยแล้วยังใช้ในทางนิติวิทยาศาสตร์เพื่อหาตัวผู้กระทำความผิด เช่นการตรวจน้ำอสุจิในคดีข่มขืนกระทำชำเรา เป็นต้น

ดูเพิ่ม

• พยาธิวิทยาคลินิก
• ห้องปฏิบัติการทางการแพทย์
• ซีโรคอนเวอร์ชัน
• ซีโรวาร์
• นักเทคนิคการแพทย์

อ้างอิง

1. ศัพท์บัญญัติราชบัณฑิตยสถาน 2017-07-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. เรียกข้อมูลวันที่ 6 กพ. 2552.
2. Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed. ed.). McGraw Hill. pp. 247–9. ISBN 0838585299.CS1 maint: extra text: authors list (link) CS1 maint: extra text (link)
3. Washington JA (1996). Principles of Diagnosis: Serodiagnosis. in: Baron's Medical Microbiology (Baron S et al, eds.) (4th ed. ed.). Univ of Texas Medical Branch. ISBN 0-9631172-1-1.CS1 maint: extra text (link)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Serology - MedlinePlus Medical Encyclopedia
• MeSH Serologic+Tests