ศิลปะเฉพาะที่

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ธรณีศิลป์

ศิลปะเฉพาะที่ (อังกฤษ: Site-specific art) คืองานศิลปะที่สร้างขึ้นบนตำแหน่งที่เฉพาะเจาะจง ที่ศิลปินจะคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมที่จะสร้างงานศิลปะประกอบกับการออกแบบและการสร้างตัวงานศิลปะเองด้วย คำว่าศิลปะเฉพาะที่เป็นคำที่ได้รับการเผยแพร่และนิยามโดยศิลปินชาวแคลิฟอร์เนียโรเบิร์ต เออร์วิน แต่อันที่จริงแล้วเป็นคำที่ใช้กันมาตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1970 โดยประติมากรหนุ่มสาวเช่นลอยด์ แฮมโรล และเอธีนา ทาชาผู้เริ่มสร้างงานจ้างสำหรับสาธารณชนสำหรับที่ตั้งขนาดใหญ่ในเมือง ศิลปะเฉพาะที่ได้รับการกล่าวถึงครั้งแรกโดยนักวิพากษ์สถาปัตยกรรมแคทเธอรีน เฮาเวทท์ และนักวิพากษ์ศิลป์ลูซี ลิพพาร์ด

“กำแพงทะเลขมวดหอย” โดย ประติมากรอเมริกันโรเบิร์ต สมิธสันที่โรเซลพอยน์ทในยูทาห์

ศิลปะเฉพาะที่ภายนอกมักจะเป็นสวนภูมิทัศน์ที่รวมสวนประติมากรรมที่ตั้งอย่างถาวรเป็นองค์ประกอบ ซึ่งทำให้เกี่ยวข้องกับ “ศิลปะผสานสิ่งแวดล้อม” (Environmental art) นอกจากนั้นก็ยังอาจจะมีการแสดง, การเต้นรำที่สร้างขึ้นเฉพาะที่ การออกแบบการเต้นก็มักจะคำนึงถึงลักษณะรูปทรงของสิ่งแวดล้อมเข้าไปด้วยไม่ว่าจะเป็นทางด้านประวัติศาสตร์, สังคม และ/หรือ สิ่งแวดล้อม โดยพยายามทำความเข้าใจความหมายที่ซ่อนเร้นของสถานที่ที่ใช้และนำมาขยายความเพิ่มขึ้น ศิลปินบางท่านถึงกับจ้างคีตกวีท้องถิ่นให้เขียนบทเพลงสำหรับการเต้นรำเฉพาะที่ ส่วนศิลปะเฉพาะที่ภายอาจจะสร้างขึ้นร่วมกับสถาปนิกผู้สร้างอาคาร

ถ้าพูดกันอย่างกว้างๆ แล้วศิลปะเฉพาะที่หมายถึงศิลปะใดก็ตามที่สร้างขึ้นสำหรับตั้งแสดง ณ ที่ใดที่หนึ่งอย่างถาวร ฉะนั้นตามความหมายนี้สถาปัตยกรรมที่มีองค์ประกอบที่น่าสนใจก็อาจจะถือว่าเป็นงานศิลปะเฉพาะก็ได้ ศิลปินผู้สร้างศิลปะเฉพาะที่ก็ได้แก่ โรเบิร์ต สมิธสัน, แอนดี โกลด์สเวิร์ทธี, คริสโต, แดน เฟลวิน, ริชาร์ด เซอร์รา, โอลกา คิสเซเลวา, แพทริเชีย โจฮันสัน, เอธีนา ทาชา, แอลิซ แอดัมส์, แมรี มิสส์, แจ็คคี เฟอร์รารา, แนนซี โฮลท์, โรวัน กเลสปี, มาเรียน ซาซีลา, Guillaume Bijl, เบ็ตตี โบมอนท์ และศิลปินรุ่นเด็กกว่าที่รวมทั้ง เอเบอร์ฮาร์ด บอสส์เล็ท, มาร์ค ดิโว, จอห์น เค. เมลวิน, เลนเนิร์ด ฟาร มุนสเตอร์, ลูนา เนรา, ซิมพาร์ค, แซราห์ เซ, เสตฟาโน คาโก และ เซ็ท วุลซิน

อ้างอิง

1. "Spiral Jetty"
2. Peter Frank, “Site Sculpture”, Art News, Oct. 1975
3. Catherine Howett “New Directions in Environmental Art,” Landscape Architecture, Jan. 1977
4. Lucy Lippard “Art Outdoors, In and Out of the Public Domain,” Studio International, March-April 1977
5. “ศัพท์บัญญัติราชบัณฑิตยสถาน”

ดูเพิ่ม

• ศิลปะตะวันตก
• ศิลปะสมัยใหม่
• ธรณีศิลป์
• ศิลปะจัดวาง
• ศิลปะวางทิ้ง

แหล่งข้อมูลอื่น

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ศิลปะเฉพาะที่

• Urban Art Projects
• Link to site-specific art commissioned by Metropolitan Transportation Authority, Arts for Transit.
• Third Rail Projects
• Sens Production
• Site Specific Art by Lucien den Arend
• AMDaT
• Collage Dance Theatre
• Koplowitz Projects
• Reial Companyia de Teatre de Catalunya