ศิลปะแฟนตาซี

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ แฟนตาซี

ระวังสับสนกับ ศิลปะอัศจรรย์

ศิลปะแฟนตาซี (อังกฤษ: Fantasy art) เป็นประเภทของงานศิลปะประเภทหนึ่งที่มีเนื้อหา, ความคิด, องค์ประกอบ หรือฉากที่เป็นไสยศาสตร์หรือเหนือธรรมชาติ ขณะที่ปรัชญานี้บางส่วนคาบเกี่ยวกับนิยายวิทยาศาสตร์ นวนิยายสยองขวัญและนวนิยายคาดการณ์ แต่ศิลปะแฟนตาซีก็มีองค์ประกอบบางอย่างที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเองที่ไม่พบในศิลปะการเขียนนวนิยายคาดการณ์ เนื้อหาของงานที่มาจากความลึกลับและตำนานหรือการเขียนแฟนตาซีของโลกสมัยใหม่ในรูปลักษณ์ที่แฝงนัยยะของพลังอำนาจของเทพ มายาหรือสิ่งที่เหนือธรรมชาติ เป็นเนื้อหาที่พบโดยทั่วไปในงานประเภทนี้และเป็นปัจจัยที่สร้างความแตกต่างของงานศิลปะประเภทนี้จากงานศิลปะประเภทอื่น ๆ นอกจากนั้นก็จะนิยมใช้จินตสัตว์ (Mythical creature) ในตำนานเทพหรือในจินตนาการเช่นมังกร, พ่อมด, พราย และอื่น ๆ ในองค์ประกอบของภาพ

ศิลปะแฟนตาซีมีความสัมพันธ์โดยตรงกับนวนิยายแฟนตาซี หรือบางครั้งงานศิลปะแฟนตาซีก็จงใจถอดออกมาจากตัวละครหรือฉากของงานวรรณกรรมแฟนตาซีโดยตรง งานศิลปะประเภทนี้ที่สร้างโดยจิตรกรสมัครเล่นจะเรียกว่า “ศิลปะโดยแฟน” (Fan art)

“ศิลปะโดยแฟน” เป็นวัฒนธรรมย่อยที่นิยมกันอย่างแพร่หลาย ที่มักจะใช้เว็บไซต์เป็นศูนย์กลาง เช่น เว็บไซต์เอลฟ์วูดซึ่งเป็นเว็บไซต์โดยเฉพาะสำหรับนิยายวิทยาศาสตร์ที่เป็นต้นฉบับและศิลปะแฟนตาซี

ศิลปะแฟนตาซีไม่ควรจะสับสนกับปรัชญาศิลปะ “ศิลปะอัศจรรย์” (fantastic art) ซึ่งเป็นประเภทของศิลปะที่มีองค์ประกอบที่เป็นสิ่งมหัศจรรย์ที่ไม่จำเป็นจะต้องเป็นเชิง “แฟนตาซี” เสมอไป

ศิลปะแฟนตาซีและวัฒนธรรมชั้นสูง

แม้ว่าการสร้างงานศิลปะแฟนตาซีจะต้องใช้ความเชี่ยวชาญทางเทคนิคของผู้สร้าง และแม้ว่าจะเป็นศิลปะที่นิยมกันอย่างแพร่หลาย แต่ศิลปะแฟนตาซีก็ยังไม่ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของบัญญัติตะวันตก (Western canon) หรือเป็นงานประเภทวิจิตรศิลป์ที่ยังคงไม่มีแขวนแสดงในห้องแสดงภาพ หรือยังไม่ได้รับเงินทุนสนับสนุนจากรัฐบาล หรือยังไม่เป็นหลักสูตรการเรียนในสถาบันศึกษาและอื่น ๆ

งานไม่กี่ชิ้นที่เป็นงานที่เข้าขั้นโดยเฉพาะงานเหนือจริงหรือพรีราฟาเอลไลท์ มีลักษณะเดียวกับศิลปะแฟนตาซีหลายอย่าง เช่นงานเขียน “ปราสาทในพิรานีส” โดย จิตรกรเบลเยียม เรอเน มากริต หรือ “เลดี้แห่งชาลอตต์” โดย จิตรกรชาวอังกฤษ จอห์น วิลเลียม วอเทอร์เฮาส์ ก็แทบจะแน่นอนว่าจัดอยู่ในประเภทศิลปะแฟนตาซีได้ ถ้าเป็นภาพที่เขียนในปัจจุบัน งานเขียนชิ้นหลังนี้ก็เช่นเดียวกับศิลปะแฟนตาซีตรงที่เป็นงานที่เขียนจากจินตนการที่มาจากงานวรรณกรรม ที่ในกรณีนี้คือมาจากโคลงชื่อเดียวกันโดยลอร์ดอัลเฟรด เทนนีสัน

ศิลปินศิลปะแฟนตาซีผู้อื่นใช้ขบวนการศิลปะอาร์ตนูโวและขบวนการศิลปะของวัฒนธรรมชั้นสูงที่พยายามดิ้นรนให้ศิลปะแฟนตาซีหรือศิลปะนางฟ้าได้รับการพิจารณาและได้รับการยอมรับกันว่าเป็นศิลปะได้ระดับโดยสถาบันศิลป์ต่าง ๆ

ฟีนุคาเนบรรยายลักษณะงานศิลปะของตนเองว่ามีลักษณะแบบ “ยุคกลางใหม่” (Neo-Medieval) แทนที่จะใช้คำหลีกเลี่ยงว่าเป็น “ศิลปะแฟนตาซี” การนิยามว่าศิลปะใดถือว่าเป็นศิลปะของวัฒนธรรมชั้นสูง หรือศิลปะใดไม่ถือว่าเข้าขั้นเป็นปัญหาใหญ่ที่จิตรกรผู้มีชื่อเสียงเช่น โรงเรียนกลาสโกว์ ที่ถือกันว่าเป็นกลุ่มศิลปินที่ด้อยกว่ามาตรฐานในสมัยที่รุ่งเรืองอยู่

ดูเพิ่ม

• ศิลปะตะวันตก
• ศิลปะอัศจรรย์
• ลัทธิเหนือจริง
• ศิลปะสมัยใหม่
• แฟนตาซี
• นวนิยายแฟนตาซี

แหล่งข้อมูลอื่น

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ศิลปะแฟนตาซี