ศูนย์กลางของการกำเนิด

ศูนย์กลางของการกำเนิด (อังกฤษ: Center of Origin) คือ บริเวณที่กลุ่มสิ่งมีชีวิตถือกำเนิดขึ้น เช่น พันธุ์พื้นถิ่นหรือพันธุ์ป่า หลายคนเชื่อว่าศูนย์กลางของการกำเนิดเป็นศูนย์กลางของความหลากหลายด้วย

The wild emmer wheat can be found in northern Israel. [Watch a short video][1] on emmer wheat.

พืช

ต้นกำเนิดของพืชเป็นพื้นฐานของการปรับปรุงพันธุ์พืช ในกรณีที่ชี้ให้เห็นถึง พืชป่า พืชเครือญาติ และยีนใหม่ๆที่เป็นยีนเด่น และแหล่งของความต้านทานต่อโรค ความรู้เกี่ยวกับต้นกำเนิดของพืชมีความสำคัญในแง่ของการหลีกเลี่ยงการสูญเสียพันธุกรรมพืช (genetic erosion) การสูญเสียพันธุ์พืชเกิดขึ้นเนื่องจากการสูญเสียลักษณะทางนิเวศวิทยา และพันธุ์พื้นถิ่น การสูญเสียแหล่งที่อยู่ เช่น ป่า และการเพิ่มขึ้นของชุมชนเมือง การอนุรักษ์พันธุ์พืชทำได้โดยการรวบรวมยีน (gene bank) ซึ่งอาจอยู่ในรูปของการรวบรวมเมล็ด การแช่แข็งต้นพืช รวมถึงการรวมรวมในแหล่งที่อยู่ตามธรรมชาติ โดยเฉพาะแหล่งที่เป็นต้นกำเนิดพืช

ศูนย์กลางของวาวิลอฟ

 

Nikolai Vavilov

 

(1) Mexico-Guatemala, (2) Peru-Ecuador-Bolivia, (2A) Southern Chile, (2B) Southern Brazil, (3) Mediterranean, (4) Middle East, (5) Ethiopia, (6) Central Asia, (7) Indo-Burma, (7A) Siam-Malaya-Java, (8) China. .

ศูนย์กลางของวาวิลอฟ เป็นศูนย์กลางที่เริ่มก่อตั้งโดย Nikolai Ivanovich Vavilovเพื่อเป็นศูนย์กลางเริ่มต้นสำหรับพืชพื้นถิ่น วาวิลอฟ ได้พัฒนาทฤษฎีของศูนย์กลางการกำเนิดพืชปลูก เขาพูดว่าพืชไม่ได้กำเนิดอยู่บนพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งในโลก หากเพียงแต่จะอยู่อย่างกระจายตามภูมิภาคต่างๆ เป็นที่น่าเชื่อว่า ศูนย์กลางของการกำเนิดเป็นศูนย์กลางของความหลากหลาย จนกระทั่งในปัจจุบัน Vavilov center ก็ยังครอบคลุมถึงภูมิภาคต่างๆที่มีความหลากหลายทางพันธุกรรมของพืชป่าและเป็นแหล่งธรรมชาติของพืชพื้นถิ่น

ศูนย์กลางของพืชปลูกในโลก

ศูนย์กลาง	พืช
1. เม็กซิโกตอนใต้และอเมริกากลาง	รวมพื้นที่ของเม็กชิโกทางใต้ กัวเตมาลา ฮอนดูรัส และคอสตาริกา พืชเมล็ด และตระกูลถั่ว : ข้าวโพด, ถั่วพุ่ม, lima bean, tepary bean, jack bean, grain amaranth พืชตระกูลแตง : Malabar gourd, ฟักทองฤดูหนาว, ชาโยเต้ พืชเส้นใย : ฝ้ายที่ดอน, ฝ้าย bourbon, henequen พืชอื่นๆ : มันเทศ, arrowroot, พริกไทย, มะละกอ, ฝรั่ง, มะม่วงหิมพานต์, เชอรี่ดำป่า, chochenial, มะเขือเทศเชอรี่, โกโก้
2. อเมริกาใต้	ประกอบด้วย 62 พืชและ 3 ศูนย์ย่อย 2.1 Peruvian, Ecuadorean, Bolivian Center : พืชหัว: มันฝรั่ง Adean, มันฝรั่งตระกูลอื่นๆ มีโครโมโซมตั้งแต่ 24-60, nasturtium กินได้ พืชเมล็ด และตระกูลถั่ว : ข้าวโพดแป้ง, lima bean, ถั่วพุ่ม พืชหัว : canna กินได้, มันฝรั่ง พืชผัก : pepino, มะเขือเทศ, ground cherry, ฝักทอง, พริกไทย พืชเส้นใย : ฝ้ายอียิปต์ ไม้ผล และพืชอื่นๆ : โกโก้, ดอกแพชั่น, ฝรั่ง, heilborn, ต้นควินิน, ยาสูบ 2.2 Chiloe Center มันฝรั่ง (โครโมโซม 48 ชุด) และสตรอเบอร์รี่ 2.3 Brazilian-Paraquayan Center manioc, ถั่วลิสง, ยางพารา, สับปะรด, Brazil nut, มะม่วงหิมพานต์, purple granadilla
3. เมดิเตอเรเนี่ยน	ประกอบด้วยชายขอบของทะเลเมดิเตอเรเนี่ยน มี 84 พืช ธัญพืช และพืชตระกูลถั่ว : ข้าวสาลี durum, emmer, ข้าวสาลี polish, spelt, ข้าวโอต mediteranean, ข้าวโอต sand, canary grass, grass pea, pea, lupin พืชอาหารสัตว์ : Egyptian clover, white clover, crimson clover, serradella พืชน้ำมันและพืชเส้นใย : ป่าน, องุ่น, black mustard, olive พืชผัก : garden beet, กะหล่ำปลี, ผักกาด, ผักสลัด, หน่อไม้ฝรั่ง, เซอรารี่, ชิคอรี่, parsnip, rhubarb,Ethereal oil และเครื่องเทศ : caraway, anise, thyme, peppermint, sage, hop
4. ตะวันออกกลาง	ประกอบด้วยพื้นที่ภายในของ Asia Minor พื้นที่ทั้งหมดของ ทรานสคอเคเซีย (Transcaucasia) อิหร่าน (Iran) และที่สูงของเทอกมีนิสถาน (Turkmenistan) มี 83 พืช ธัญพืช และพืชตระกูลถั่ว : ข้าวสาลี einkorn, ข้าวสาลี durum, ข้าวสาลี poulard, ข้าวสาลีทั่วไป, ข้าวสาลี oriental, ข้าวสาลี Persian, ข้าวบาร์เลย์ ชนิด two-row, ข้าวไรย์, ข้าวโอต mediteranean, ข้าวโอตทั่วไป, lentil, lupine พืชอาหารสัตว์ : ถั่วอัลฟาฟา, Persian clover, fenugreek, vetch, hairy vetch ไม้ผล : fig, pomegranate, แอปเปิ้ล, pear, quince, เชอรี่, hawthorn
5. เอธิโอเปีย	ประกอบด้วย Abyssinia, Eritrea และส่วนของ Somaliland มี 38 พืช มีข้าวสาลี และข้าวบาร์เลย์มาก พืชเมล็ด และพืชตระกูลถั่ว : Abyssinian hard wheat, ข้าวสาลี poulard, emmer, ข้าวสาลี Polish, ข้าวบาร์เลย์, ข้าวฟ่าง เมล็ด, pearl millet, African millet, ถั่วพุ่ม, ป่าน พืชอื่นๆ : งา, ละหุ่ง, garden cress, กาแฟ, okra, myrrh, indigo
6. เอเชียติกตอนกลาง	ประกอบด้วย อินเดียทางตะวันตกเฉียงเหนือ (Punjab, Northwest Frontier Provinces และ Kashmir), Afghanistan, Tadjikistan, Uzbekistan และ Western Tian-Shan รวม 43 พืช ธัญพืช และพืชตระกูลถั่ว : ข้าวสาลีทั่วไป, ข้าวสาลี club, ข้าวสาลี shot, peas, lentil, horse bean, chickpea, ถั่วเขียว, mustard, ป่าน พืชเส้นใย : hemp, ฝ้าย พืชผัก : กระเทียม, หอม, ผักโขม, แครอท ไม้ผล : pistachio, pear, อัลมอน, องุ่น, แอปเปิ้ล
7. อินเดีย	แบ่งเป็น 2 ศูนย์ย่อย 7.1 อินโด-เบอร์มา (Indo-Burma) : ศูนย์กลาง (Hindustan) : รวมถึง Assam และ Burma แต่ไม่รวม อินเดียตะวันตกเฉียงเหนือ, Punjab, Northwest Frontier Provinces มี 117 พืช ธัญพืช และพืชตระกูลถั่ว : ข้าว, chickpea, pigen pea, urd bean, ถั่วเขียว, rice bean, ถั่วพุ่ม พืชผัก และพืชหัว : eggplant, แตงกวา, หัวผักกาด, เผือก, มันเทศ ไม้ผล : มะม่วง, ส้ม, ส้มจีน, มะกรูด, มะขาม น้ำตาล น้ำมัน และพืชเส้นใย : อ้อย, มะพร้าว, งา, safflower, ต้นฝ้าย, oriental cotton, ปอกระเจา, crotalaria, ปอกระเจา เครื่องเทศ และไม้หอม Dyes และอื่นๆ : hemp, พริกไทยดำ, gum arabic, sandalwood, คราม, cinnamon tree, croton, ไผ่ 7.2 สยาม-มาลายา-จาวา (Siam-Malaya-Java) : ศูนย์กลาง Indo-Malaya : ประกอบด้วย จีน และ Malay Archipelago มี 55 พืช ธัญพืช และพืชตระกูลถั่ว : ลูกเดือย, velvet bean ไม้ผล : pummelo, กล้วย, breadfruit, มังคุด น้ำมัน น้ำตาล เครื่องเทศ และพืชเส้นใย : candlenut, มะพร้าว, อ้อย, clove, nutmeg, พริกไทยดำ, manila hemp
8.จีน	มีทั้งหมด 136 พืชอยู่ในศูนย์ที่ใหญ่ที่สุด ธัญพืช และพืชตระกูลถั่ว : broomcorn millet, Italian millet, Japanese barnyard millet, Koaliang, ข้าวสาลี buck, ข้าวบาร์เลย์ hull-less, ถั่วเหลือง, Adzuki bean, velvet bean พืชราก หัว และพืชผัก : Chinese yam, หัวผักกาด, กะหล่ำจีน, หอม, แตงกวา ไม้ผล และนัท : pear, แอปเปิ้ลจีน, peach, apricot, เชอรี่, walnut, ลิ้นจี่ น้ำตาล ยา และพืชเส้นใย : อ้อย, ดอกฝิ่น, ขิง, hemp

See also

• Crop wild relatives
• Landraces
• Neglected and Underutilized Crops

References

1. Ladizinsky, G. (1998). Plant Evolution under Domestication. The Netherlands: Kluwer Academic Publishers