จักรพรรดิห่าม งี

สมเด็จพระจักรพรรดิห่าม งี (เวียดนาม: Hàm Nghi, 咸宜 ) พระนามเดิมว่า เจ้าชายเหงียน ฟุก อึง หลิก (Nguyễn Phúc Ưng Lịch, 阮福膺𧰡; 3 สิงหาคม ค.ศ. 1872 - 4 มกราคม ค.ศ. 1943) เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่แปดของราชวงศ์เหงียน ทรงครองราชย์เพียงปีเดียว คือ ระหว่างปี ค.ศ. 1884 - ค.ศ 1885

สมเด็จพระจักรพรรดิห่าม งี
จักรพรรดิแห่งเวียดนาม
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์เหงียน
ก่อนหน้า	สมเด็จพระจักรพรรดิเกี๊ยน ฟุก
ถัดไป	สมเด็จพระจักรพรรดิด่ง คั้ญ
คู่อภิเษก	มาร์แซล ลาโลเอ
พระราชบุตร	เหงียน ฟุก ญือ มาย เหงียน ฟุก ญือ ลี้ เหงียน ฟุก มิญ ดึ๊ก
พระนามเต็ม เหงียน ฟุก อึง หลิก เหงียน ฟุก มิญ
ราชวงศ์	ราชวงศ์เหงียน
พระราชบิดา	เจ้าชายเหงียน ฟุก ห่ง กาย เจ้าชายแห่งเกียนท้าย
พระราชมารดา	ฟาน ถิ หญ่าน
ประสูติ	3 สิงหาคม ค.ศ. 1872 เว้, เวียดนาม
สวรรคต	4 มกราคม ค.ศ. 1943 (70 ปี) แอลเจียร์, แอลจีเรีย
ฝังพระศพ	วีฌัว, ดอร์ดอญ, ฝรั่งเศส

ในวันที่ 4 กรกฎาคม ค.ศ. 1885 การต่อต้านฝรั่งเศสทั่วประเทศปะทุขึ้นภายใต้การนำของผู้สำเร็จราชการเหงียน วัน เตื่อง (Nguyễn Văn Tường) และโตน เทิ้ต เทวี้ยต (Tôn Thất Thuyết) ฝรั่งเศสบุกเข้าพระราชวัง และโตน เทิ้ต เทวี้ยต พาพระองค์และพระมเหสีทั้งสามไปซ่อนพระองค์ไว้ พระจักรพรรดิทรงซ่อนอยู่ในป่าเขาในลาวพร้อมกับทหารของโตน เทิ้ต เทวี้ยต ขณะที่พระองค์ได้ทำสงครามกองโจรกับฝรั่งเศสนั้น ฝรั่งเศสได้นำเอาเจ้าชายเหงียน ฟุก อึง กี๋ ขึ้นครองราชย์เป็นโอรสสวรรค์แทนพระองค์

ในเดือนตุลาคม ปี ค.ศ. 1888 หลังจากเกิดความพ่ายแพ้ติดต่อกัน พระองค์ได้ซ่อนพระองค์อยู่ในบ้านที่โดดเดี่ยวหลังหนึ่งใกล้บ่อน้ำพุแม่น้ำนาย กับโตน เทิ้ต เถียป (Tôn Thất Thiệp) บุตรชายคนที่สองของโตน เทิ้ต เทวี้ยต และข้าราชบริพารไม่กี่คน แต่พระองค์กลับถูกเจือง กวาง หง็อก (Trương Quang Ngọc) หัวหน้าองครักษ์เผ่าเหมื่องหักหลัง และถูกจับกุมในวันที่ 1 พฤศจิกายน ในขณะที่เถียปถูกประหารชีวิต พระองค์ทรงถูกนำส่งต่อเจ้าหน้าที่ฝรั่งเศส

ในวันที่ 12 ธันวาคม ค.ศ. 1888 พระองค์ทรงถูกเนรเทศไปแอลจีเรีย ที่นั่นพระองค์ได้อภิเษกสมรสกับหญิงฝรั่งเศส-แอลจีเรียชื่อ มาร์แซล ลาโลเอ (Marcelle Laloë) ในวันที่ 4 พฤศจิกายน ค.ศ. 1904 พระองค์มีพระราชโอรสและพระราชธิดารวม 3 พระองค์ คือ เจ้าชายมิญ ดึ๊ก, เจ้าหญิงญือ มาย และเจ้าหญิงญือ ลี้ พระองค์เสด็จสวรรคตในปี ค.ศ. 1943 และได้ฝังพระบรมศพที่สุสานตอนัก ดอร์ดอญ ฝรั่งเศส

ปี ค.ศ. 2002 รัฐบาลเวียดนามได้ส่งผู้แทนไปยังฝรั่งเศสเพื่อขอพระอนุญาตจากเจ้าหญิงญือ ลี้ (สิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 2005) เพื่อขอพระบรมศพของพระบิดากลับคืนยังเว้ แต่ครอบครัวของพระองค์ได้ปฏิเสธไป

ก่อนหน้า		จักรพรรดิห่าม งี		ถัดไป
สมเด็จพระจักรพรรดิเกี๊ยน ฟุก		สมเด็จพระจักรพรรดิแห่งเวียดนาม (เหงียน) (ค.ศ. 1884 – ค.ศ. 1885)		สมเด็จพระจักรพรรดิด่ง คั้ญ