สันนิบาตอีโทเลียน

สันนิบาตอีโทเลียน (กรีกโบราณ: Κοινὸν τῶν Αἰτωλῶν) เป็นสมาพันธ์ชุมชนเผ่าและนคร กรีซโบราณที่มีศูนย์กลางอยู่ที่ภูมิภาคอีโทเลีย ทางตอนกลางของกรีซ สันนิบาตนี้อาจก่อตั้งช่วงต้นสมัยเฮลเลนิสต์เพื่อต่อต้านมาซิดอนและสันนิบาตอะเคียน การประชุมประจำปีสองครั้งจัดที่เทอร์มิกาและพาเนโตลิกา สันนิบาตอีโทเลียนยึดครองเดลฟีตั้งแต่ 290 ปีก่อนคริสตกาลและได้ดินแดนมากขึ้นเรื่อย ๆ จนสิ้นศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสตกาล สันนิบาตก็ครอบครองตอนกลางของกรีซเกือบทั้งหมดยกเว้นแอตติกาและบีโอเชีย สันนิบาตในยุครุ่งเรืองที่สุดแผ่ขยายไปถึงโลคริส มาลิส โดโลเปส เธสซาลีบางส่วน โฟซิส และอะคาร์นาเนีย ช่วงปลายอำนาจ นครรัฐกรีกที่เข้าร่วมสันนิบาตอีโทเลียนได้แก่ แมนติเนอา ทีเจีย ฟิจาเลีย และซีโดเนีย

สันนิบาตแห่งชาวอีโทเลีย Koinon tōn Aitōlōn
ศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล–188 ปีก่อนคริสตกาล
เมืองหลวง	เทอร์มอน (ที่ประชุม)
ภาษาทั่วไป	ภาษากรีกดอริก, ภาษากรีกคอยนี
ศาสนา	ศาสนากรีกโบราณ
การปกครอง	สมาพันธ์ชุมชนเผ่าและนคร
สภานิติบัญญัติ	สภาอีโทเลียน
ยุคประวัติศาสตร์	สมัยคลาสสิก
• ก่อตั้ง	ศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล
• สนธิสัญญากับโรม หลังสงครามโรมัน–ซิลูซิด	188 ปีก่อนคริสตกาล
ก่อนหน้า ถัดไป อีโทเลีย กรีซในสมัยโรมัน
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	กรีซ

ยังไม่แน่ชัดว่าสันนิบาตอีโทเลียนถูกก่อตั้งในปีใด มีการเสนอว่าสันนิบาตถูกก่อตั้งโดยเอปามีโนนดัส แม่ทัพชาวธีบส์ใน 367 ปีก่อนคริสตกาล ขณะที่จอห์น ดี. เกรนเจอร์ นักประวัติศา่สตร์เชื่อว่าน่าจะก่อตั้งหลังจากนั้น ในช่วงพีลิปโปสที่ 2 แห่งมาเกโดนีอาเรืองอำนาจ ชาวอีโทเลียไม่ได้รับการยอมรับจากชาวกรีกอื่นในสมัยคลาสสิก โดยมองว่าพวกเขาป่าเถื่อน แต่กระนั้นสันนิบาตมีโครงสร้างบริหารจัดการที่ซับซ้อนและมีกองทัพที่ทัดเทียมกับนครรัฐกรีกอื่น ๆ สันนิบาตอีโทเลียนก้าวขึ้นมามีอำนาจนำในตอนกลางของกรีซในสมัยเฮลเลนิสต์และผนวกหลายนครรัฐเข้ามาอยู่ใต้อำนาจ ขณะเดียวกันก็สู้รบกับมาซิดอนและกลายเป็นพันธมิตรกับโรม ซึ่งนำไปสู่การพิชิตกรีซของโรมัน

ประวัติ

ชาวอีโทเลียมีศูนย์กลางอยู่ที่เทอร์มอสมาตั้งแต่อย่างน้อยศตวรรษที่ 7 ก่อนคริสตกาล เริ่มแรกพวกเขาวางตัวเป็นกลางในสงครามเพโลพอนนีเซียน แต่เมื่อเอเธนส์พยายามบุกครองอีโทเลียใน 426 ปีก่อนคริสตกาล พวกเขาโต้กลับจนเอเธนส์ล่าถอย ระหว่างศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล สันนิบาตอีโทเลียนให้การสนับสนุนนครรัฐที่มีอำนาจมากกว่าและได้รับอีโอลิส ดินแดนทางตะวันตกเฉียงเหนือของเอเชียน้อยจากธีบส์ใน 367 ปีก่อนคริสตกาล และนอแพกทอสจากพีลิปโปสที่ 2 แห่งมาเกโดนีอาใน 338 ปีก่อนคริสตกาล หลังพีลิปโปสที่ 2 สวรรคต ชาวอีโทเลียร่วมกับชาวธีบส์ต่อต้านอเล็กซานเดอร์มหาราช โอรสของพีลิปโปสที่ 2 แต่พ่ายแพ้ สันนิบาตเข้ากับเอเธนส์ในสงครามลาเมียน (323–322 ปีก่อนคริสตกาล) ที่อุบัติขึ้นหลังอเล็กซานเดอร์สวรรคต และต่อต้านมาซิดอนต่อในสงครามไดแอโดไค (322–281 ปีก่อนคริสตกาล) ต่อมาใน 279 ปีก่อนคริสตกาล ชาวอีโทเลียได้ชัยเหนือชาวกอลที่บุกครองกรีซ ชัยชนะนี้ทำให้พวกเขาได้รับการยอมรับจากชาวกรีกอื่นและมีโอกาสเข้าเป็นสมาชิกสันนิบาตแอมฟิกทีออนิก 220 ปีก่อนคริสตกาล สันนิบาตอีโทเลียนสู้กับราชอาณาจักรมาเกโดนีอาในสงครามโซเชียล (220–217 ปีก่อนคริสตกาล) ซึ่งจบลงด้วยสนธิสัญญาสันติภาพนอแพกทอส

สันนิบาตอีโทเลียนเป็นพันธมิตรกรีกกลุ่มแรกของสาธารณรัฐโรมัน ช่วยเหลือฝ่ายโรมันรบกับมาซิดอนในสงครามมาซิดอนครั้งที่หนึ่ง (215–205 ปีก่อนคริสตกาล) และร่วมกำราบพีลิปโปสที่ 5 แห่งมาเกโดนีอาในยุทธการที่ไซโนสเซฟาลีระหว่างสงครามมาซดอนครั้งที่สอง (200–197 ปีก่อนคริสตกาล) ภายหลังทั้งสองเป็นปรปักษ์กันเมื่อโรมรุกล้ำภูมิภาคกรีซมากขึ้น สันนิบาตอีโทเลียนอยู่ข้างพระเจ้าแอนทิโอคัสมหาราชในสงครามโรมัน–ซิลูซิด (192–188 ปีก่อนคริสตกาล) แต่ความปราชัยของพระเจ้าแอนทิโอคัสใน 189 ปีก่อนคริสตกาลทำให้สันนิบาตไม่อาจต้านทานทัพโรมัน และถูกบังคับให้ลงนามในสนธิสัญญาหย่าศึก สันนิบาตจึงสูญสิ้นอำนาจในที่สุด

อ้างอิง

1. "Αἰτωλός - Ancient Greek (LSJ) 👍". lsj.gr. สืบค้นเมื่อ 2020-07-28.
2. Grainger, 1999
3. "Aetolian League". Encyclopedia.com. สืบค้นเมื่อ May 10, 2021.
4. Hogan, 2008
5. http://omiriki-ereuna.blogspot.gr/p/blog-page_2325.html
6. N. Tod, A selection of Greek Historical Inscriptions, vol. 2, p. 137
7. John D. Grainger, The League of the Aetolians, p. 49
8. West, 1902
9. Thucydides 3.94
10. Walbank 1967.
11. "Aetolian League". Livius. October 12, 2020. สืบค้นเมื่อ May 10, 2021.
12. "Aetolian League". Britannica. สืบค้นเมื่อ May 10, 2021.