fbpx
วิกิพีเดีย

สาธารณสุขมูลฐาน

การสาธารณสุขมูลฐาน (อังกฤษ: Primary health care) คือ การดูแลสุขภาพที่จำเป็นตั้งอยู่บนพื้นฐานของการปฏิบัติ โดยใช้เทคโนโลยี่ที่ถูกต้องตามหลักวิทยาศาสตร์ และเป็นที่ยอมรับทั่วไปในสังคม เพื่อเป็นหลักการทั่วไปใช้ในการดูแลสุขภาพส่วนบุคคล ครอบครัว และคนในชุมชน โดยผ่านการยอมรับของชุมชนและมีค่าใช้จ่ายในระดับที่ชุมชนยอมรับได้ ในทุกๆขั้นตอนของการพัฒนาต้องมีการยอมรับฟังความคิดเห็นของคนในกลุ่ม

ในอีกความหมายหนึ่ง สาธารณสุขมูลฐานคือ การดูแลสุขภาพ ในระบบสาธารณสุข รูปแบบหนึ่งที่มุ่งเน้น การจัดการทรัพยากรทางสุขภาพโดยใช้เงื่อนไขของชุมชนเป็นสำคัญ

ประวัติ

เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2524 - พ.ศ. 2525 องค์การอนามัยโลกได้เสนอความคิดขึ้นมาว่า หากจะให้ประชากรทุกคนในโลกหรือประชากรในประเทศมีสุขภาพอนามัยที่ดีขึ้นแล้ว งานสาธารณสุขจะต้องได้รับการส่งเสริม ให้ชาวบ้านได้เข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินงาน ซึ่งในขณะนั้นก็ได้มีประเทศต่าง ๆ ได้เริ่มดำเนินการทำนองนี้แล้ว รวมทั้งประเทศไทยด้วย พร้อมกันนั้นประเทศสมาชิกขององค์การอนามัยโลกได้มีมติให้ถือว่า ปี ค.ศ. 2000 หรือ พ.ศ. 2543 เป็นเป้าหมายที่ประชากรทุกคนของประเทศสมาชิกจะมีสุขภาพอนามัยดีอย่างทั่วถึง ซึ่งประเทศสมาชิกทุกประเทศรวมทั้งประเทศไทย ได้ยอมรับเป้าหมายดำเนินงาน เมื่อเดือนกันยายน 2521 ได้มีการประชุมเรื่องการสาธารณสุขมูลฐานขึ้นที่เมืองอัลมาอตาประเทศรัสเซีย ที่ประชุมยอมรับหลักการว่า สาธารณสุขมูลฐาน เป็นกลวิธีที่เหมาะสมที่จะทำให้ประชากรทุกคนมีสุขภาพอนามัยดีอย่างทั่วถึงได้

องค์ประกอบ

องค์ประกอบของงานสาธารณสุขมูลฐานของประเทศไทยนั้น มีความสอดคล้องกับปัญหาและความต้องการของประชาชน

โดยเป็นองค์ประกอบที่มีความเชื่อมโยงกับงานบริการสาธารณสุขพื้นฐาน (Basic Health Service) ซึ่งรัฐบาลได้เป็นผู้จัดให้แก่ประชาชน

องค์ประกอบของงานสาธารณสุขมูลฐานดังกล่าวประกอบด้วยการบริการแบบผสมผสาน 4 ด้าน คือ

  • การป้องกันโรค
  • การส่งเสริมสุขภาพอนามัย
  • การรักษาพยาบาล
  • การฟื้นฟูสภาพ

ซึ่งสามารถแยกออกเป็นงานที่ประชาชนสามารถดำเนินการได้ด้วยตนเองออกเป็นงานต่าง ๆ ซึ่งเรียกว่า องค์ประกอบของงานสาธารณสุขมูลฐาน จำนวน 14 องค์ประกอบคือ

  • 1. งานโภชนาการ อสม. มีหน้าที่กระตุ้นเตือนให้ประชาชนได้ตระหนักถึงปัญหาโภชนาการที่เกิดขึ้น เช่น โรคขาดสารอาหารในเด็ก 0-5 ชวบ หรือเด็กแรกเกิดมีน้ำหนักต่ำเป็นต้น โดยร่วมมือกับกรรมการหมู่บ้าน ผู้นำ กลุ่มแม่บ้าน ในการค้นหา สำรวจสภาวะอนามัยเด็ก ชั่งน้ำหนักเด็ก 0-5 ขวบ ทุกคนเป็นประจำ เมื่อพบเด็กคนใดที่ขาดสารอาหารก็ดำเนินการให้อาหารเสริมโดยเร็ว ให้ความรู้แก่แม่ในการให้อาหารแก่ทารก ตลอดจนส่งเสริมการปลูกผัก เลี้ยงสัตว์ เพื่อนำมาเป็นอาหาร
  • 2. งานสุขศึกษา ให้สุขศึกษาในเรื่องต่าง ๆ เช่น ปัญหาสาธารณสุขของท้องถิ่น การร่วมกันแก้ไขปัญหา เผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการป้องกันโรคและการส่งเสริมสุขภาพอนามัยให้แก่ประชาชนในหมู่บ้านหรือชุมชน
  • 3. การรักษาพยาบาล อสม. ให้การรักษาพยาบาลที่จำเป็นเบื้องต้นแก่ชาวบ้าน ชี้แจงให้ประชาชนทราบถึงความสามารถของ อสม. ในการรักษาพยาบาล และชี้แจงให้ทราบถึงสถานบริการของรัฐ ตลอดจนส่งต่อผู้ป่วยถ้าเกินความสามารถของ อสม.
  • 4. การจัดหายาที่จำเป็น ดำเนินการจัดตั้งกองทุนยาและเวชภัณฑ์ประจำหมู่บ้าน หรือจัดหายาที่จำเป็นไว้ให้บริการในศูนย์สาธารณสุขมูลฐานชุมชน (ศสมช.) และดำเนินการให้ประชาชนสามารถซื้อยาที่จำเป็นเหล่านี้จากกองทุน หรือ ศสมช. ได้สะดวก รวดเร็ว และมีราคาถูก
  • 5. การสุขภิบาลและจัดหาน้ำสะอาด อสม. ชี้แจงให้ประชาชน กรรมการหมู่บ้าน ทราบถึงความสำคัญของการจัดหาน้ำสะอาดไว้ดื่ม การสร้างส้วม การกำจัดขยะมูลฝอย และการจัดบ้านเรือนให้สะอาด เป็นต้น
  • 6. อนามัยแม่และเด็กและการวางแผนครอบครัว อสม. ชี้แจงและจูงใจให้ประชาชนทราบถึงความสำคัญของการวางแผนครอบครัว ความจำเป็นของการดูแลก่อนคลอด (การฝากครรภ์) และการดูแลหลังคลอด นัดหมายมารดามารับบริการและความรู้ในการปฏิบัติตน การกินอาหาร ชั่งน้ำหนัก และวัดความดันโลหิต นัดเด็กมารับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคติดต่อ
  • 7. งานควบคุมป้องกันโรคติดต่อในท้องถิ่น อสม. ชี้แจงให้ประชาชนทราบว่าในหมู่บ้านมีโรคอะไรที่เป็นปัญหา เช่น โรคอุจาระร่วง โรคพยาธิ ไข้เลือดออก ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการป้องกันและรักษา รวมทั้งการร่วมมือกันในการดำเนินการควบคุมและป้องกันมิให้เกิดโรคระบาดขึ้นได้
  • 8. การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค อสม. ชี้แจงให้ประชาชนทราบถึงความสำคัญของการให้วัคซีนป้องกันโรคติดต่อ และนัดหมายเจ้าหน้าที่ออกไปให้บริการแก่ประชาชนตามจุดนัดพบต่าง ๆ
  • 9. การส่งเสริมสุขภาพฟัน อสม. ชี้แจงและให้ความรู้กับประชาชนถึงการดูแลฟัน การรักษาสุขภาพช่องปากและฟัน นัดหมายประชาชนให้มารับบริการในสถานบริการหรือเมื่อมีหน่วยทันตกรรมเคลื่อนที่เข้ามาในชุมชน
  • 10. การส่งเสริมสุขภาพจิต อสม. ชี้แจงให้ประชาชนทราบถึงการส่งเสริมสุขภาพจิต การค้นหาผู้ป่วยในระดับชุมชน เพื่อจะได้รับการแนะนำ การรักษาที่ถูกต้อง
  • 11. อนามัยสิ่งแวดล้อม อสม. ร่วมถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับงานอนามัยสิ่งแวดล้อมกับประชาชน ประชาชนทุกคนเฝ้าระวังมิให้มีการกระทำที่ก่อให้เกิดมลภาวะ องค์กรชุมชนร่วมกันวางแผนแก้ปัญหาของชุมชนเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมเป็นพิษ ส่งเสริมและให้ความรู้เรื่องสารเคมีในการเกษตร แจ้งเจ้าหน้าที่เพื่อดำเนินการกับผู้กระทำผิด
  • 12. คุ้มครองผู้บริโภค อสม. ร่วมกับประชาชนสอดส่องดูแลพฤติกรรมของร้านค้า รถขายยาเร่ ฯลฯ หากพบเห็นผู้กระทำผิดกฎหมายก็แจ้งเจ้าหน้าที่เพื่อดำเนินการ อสม.ร่วมกันให้ความรู้แก่เพื่อนบ้านในการเลือกซื้อสินค้า เช่น อาหาร เครื่องปรุงรส ขนม เครื่องสำอางที่มีมาตรฐานตามเกณฑ์ อย. มาใช้ ตลอดจนอาจจัดตั้งกลุ่ม ชมรม เพื่อร่วมมือประสานงานกันดูแลประชาชนในพื้นที่
  • 13. การป้องกันควบคุมอุบัติเหตุ อุบัติภัย และโรคไม่ติดต่อ อสม. ร่วมกันค้นหาผู้ป่วยเบาหวาน ความดันโลหิต มะเร็ง พร้อมทั้งจัดทำทะเบียนรายชื่อผู้ป่วยเพื่อรับการรักษาหรือส่งต่อ วิธีการปฏิบัติตนให้พ้นจากการเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อต่าง ๆ ให้ความรู้แก่ประชาชนถึงแนวทางการป้องกันและควบคุมอุบัติเหตุ อุบัติภัย ตลอดจนสร้างเสริมความมีน้ำใจและเอื้ออาทรต่อผู้พิการในชุมชนและร่วมกันฟื้นฟูสภาพผู้พิการ
  • 14. เอดส์ อสม. ให้ความรู้กับประชาชนให้ทราบถึงความสำคัญ และความจำเป็นในการควบคุมป้องกันการแพร่ระบาดของโรคเอดส์ ร่วมกันจัดกิจกรรมรณรงค์ให้ความรู้ ความเข้าใจ ทัศนคติ และการปฏิบัติที่ถูกต้องในการป้องกันและควบคุมโรคเอดส์ ตลอดจนมีความสามารถในการดูแลผู้ป่วยเอดส์ ให้สามารถอาศัยอยู่ในชุมชนได้โดยชุมชนยอมรับ และไม่แพร่กระจายโรคเอดส์สู่คนในชุมชน
  • องค์ประกอบของงานสาธารณสุขมูลฐานทั้ง 14 องค์ประกอบนี้ ไม่จำเป็นต้องเริ่มทีเดียวพร้อมกันหมดทุกอย่าง อาจจะเริ่มในเรื่องที่ประชาชนคิดว่าเป็นเรื่องที่มีความจำเป็นจริง ๆ ของชุมชนของตนเองก่อน แล้วภายหลังต่อมาก็ขยายต่อไปได้อีก และถ้าหากชุมชนใดไม่มีปัญหาในบางเรื่องเหล่านี้ องค์ประกอบที่ดำเนินการก็อาจลดลงได้ตามสภาพของความเป็นจริงของชุมชนนั้น

อ้างอิง

  1. World Health Organization. Declaration of Alma-Ata. Adopted at the International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, 6-12 September 1978.
  2. Starfield, Barbara. "Politics, primary healthcare and health." J Epidemiol Community Health 2011;65:653-655 doi:10.1136/jech.2009.102780
  3. Public Health Agency of Canada. About Primary Health Care. Accessed 12 July 2011.

สาธารณส, ขม, ลฐาน, การ, งกฤษ, primary, health, care, การด, แลส, ขภาพท, จำเป, นต, งอย, บนพ, นฐานของการปฏ, โดยใช, เทคโนโลย, กต, องตามหล, กว, ทยาศาสตร, และเป, นท, ยอมร, บท, วไปในส, งคม, เพ, อเป, นหล, กการท, วไปใช, ในการด, แลส, ขภาพส, วนบ, คคล, ครอบคร, และคนในช, ม. karsatharnsukhmulthan xngkvs Primary health care khux karduaelsukhphaphthicaepntngxyubnphunthankhxngkarptibti odyichethkhonolyithithuktxngtamhlkwithyasastr aelaepnthiyxmrbthwipinsngkhm ephuxepnhlkkarthwipichinkarduaelsukhphaphswnbukhkhl khrxbkhrw aelakhninchumchn odyphankaryxmrbkhxngchumchnaelamikhaichcayinradbthichumchnyxmrbid inthukkhntxnkhxngkarphthnatxngmikaryxmrbfngkhwamkhidehnkhxngkhninklum 1 inxikkhwamhmayhnung satharnsukhmulthankhux karduaelsukhphaph inrabbsatharnsukh rupaebbhnungthimungenn karcdkarthrphyakrthangsukhphaphodyichenguxnikhkhxngchumchnepnsakhy 2 3 prawti aekikhemuxpramanpi ph s 2524 ph s 2525 xngkhkarxnamyolkidesnxkhwamkhidkhunmawa hakcaihprachakrthukkhninolkhruxprachakrinpraethsmisukhphaphxnamythidikhunaelw ngansatharnsukhcatxngidrbkarsngesrim ihchawbanidekhamamiswnrwminkardaeninngan sunginkhnannkidmipraethstang iderimdaeninkarthanxngniaelw rwmthngpraethsithydwy phrxmknnnpraethssmachikkhxngxngkhkarxnamyolkidmimtiihthuxwa pi kh s 2000 hrux ph s 2543 epnepahmaythiprachakrthukkhnkhxngpraethssmachikcamisukhphaphxnamydixyangthwthung sungpraethssmachikthukpraethsrwmthngpraethsithy idyxmrbepahmaydaeninngan emuxeduxnknyayn 2521 idmikarprachumeruxngkarsatharnsukhmulthankhunthiemuxngxlmaxtapraethsrsesiy thiprachumyxmrbhlkkarwa satharnsukhmulthan epnklwithithiehmaasmthicathaihprachakrthukkhnmisukhphaphxnamydixyangthwthungidxngkhprakxb aekikhbthkhwamnithnghmdhruxbangswn mienuxha rupaebb hruxlksnakarnaesnxthiimehmaasmsahrbsaranukrm oprdxphipraypyhadngklawinhnaxphipray hakbthkhwamniekhaknidkbokhrngkarphinxng oprdthakaraecngyayaethnxngkhprakxbkhxngngansatharnsukhmulthankhxngpraethsithynn mikhwamsxdkhlxngkbpyhaaelakhwamtxngkarkhxngprachachnodyepnxngkhprakxbthimikhwamechuxmoyngkbnganbrikarsatharnsukhphunthan Basic Health Service sungrthbalidepnphucdihaekprachachnxngkhprakxbkhxngngansatharnsukhmulthandngklawprakxbdwykarbrikaraebbphsmphsan 4 dan khux karpxngknorkh karsngesrimsukhphaphxnamy karrksaphyabal karfunfusphaphsungsamarthaeykxxkepnnganthiprachachnsamarthdaeninkariddwytnexngxxkepnngantang sungeriykwa xngkhprakxbkhxngngansatharnsukhmulthan canwn 14 xngkhprakxbkhux 1 nganophchnakar xsm mihnathikratunetuxnihprachachnidtrahnkthungpyhaophchnakarthiekidkhun echn orkhkhadsarxaharinedk 0 5 chwb hruxedkaerkekidminahnktaepntn odyrwmmuxkbkrrmkarhmuban phuna klumaemban inkarkhnha sarwcsphawaxnamyedk chngnahnkedk 0 5 khwb thukkhnepnpraca emuxphbedkkhnidthikhadsarxaharkdaeninkarihxaharesrimodyerw ihkhwamruaekaeminkarihxaharaekthark tlxdcnsngesrimkarplukphk eliyngstw ephuxnamaepnxahar 2 ngansukhsuksa ihsukhsuksaineruxngtang echn pyhasatharnsukhkhxngthxngthin karrwmknaekikhpyha ephyaephrkhwamruekiywkbkarpxngknorkhaelakarsngesrimsukhphaphxnamyihaekprachachninhmubanhruxchumchn 3 karrksaphyabal xsm ihkarrksaphyabalthicaepnebuxngtnaekchawban chiaecngihprachachnthrabthungkhwamsamarthkhxng xsm inkarrksaphyabal aelachiaecngihthrabthungsthanbrikarkhxngrth tlxdcnsngtxphupwythaekinkhwamsamarthkhxng xsm 4 karcdhayathicaepn daeninkarcdtngkxngthunyaaelaewchphnthpracahmuban hruxcdhayathicaepniwihbrikarinsunysatharnsukhmulthanchumchn ssmch aeladaeninkarihprachachnsamarthsuxyathicaepnehlanicakkxngthun hrux ssmch idsadwk rwderw aelamirakhathuk 5 karsukhphibalaelacdhanasaxad xsm chiaecngihprachachn krrmkarhmuban thrabthungkhwamsakhykhxngkarcdhanasaxadiwdum karsrangswm karkacdkhyamulfxy aelakarcdbaneruxnihsaxad epntn 6 xnamyaemaelaedkaelakarwangaephnkhrxbkhrw xsm chiaecngaelacungicihprachachnthrabthungkhwamsakhykhxngkarwangaephnkhrxbkhrw khwamcaepnkhxngkarduaelkxnkhlxd karfakkhrrph aelakarduaelhlngkhlxd ndhmaymardamarbbrikaraelakhwamruinkarptibtitn karkinxahar chngnahnk aelawdkhwamdnolhit ndedkmarbkarchidwkhsinpxngknorkhtidtx 7 ngankhwbkhumpxngknorkhtidtxinthxngthin xsm chiaecngihprachachnthrabwainhmubanmiorkhxairthiepnpyha echn orkhxucararwng orkhphyathi ikheluxdxxk sungcaepntxngidrbkarpxngknaelarksa rwmthngkarrwmmuxkninkardaeninkarkhwbkhumaelapxngknmiihekidorkhrabadkhunid 8 karsrangesrimphumikhumknorkh xsm chiaecngihprachachnthrabthungkhwamsakhykhxngkarihwkhsinpxngknorkhtidtx aelandhmayecahnathixxkipihbrikaraekprachachntamcudndphbtang 9 karsngesrimsukhphaphfn xsm chiaecngaelaihkhwamrukbprachachnthungkarduaelfn karrksasukhphaphchxngpakaelafn ndhmayprachachnihmarbbrikarinsthanbrikarhruxemuxmihnwythntkrrmekhluxnthiekhamainchumchn 10 karsngesrimsukhphaphcit xsm chiaecngihprachachnthrabthungkarsngesrimsukhphaphcit karkhnhaphupwyinradbchumchn ephuxcaidrbkaraenana karrksathithuktxng 11 xnamysingaewdlxm xsm rwmthaythxdkhwamruekiywkbnganxnamysingaewdlxmkbprachachn prachachnthukkhnefarawngmiihmikarkrathathikxihekidmlphawa xngkhkrchumchnrwmknwangaephnaekpyhakhxngchumchnekiywkbsingaewdlxmepnphis sngesrimaelaihkhwamrueruxngsarekhmiinkarekstr aecngecahnathiephuxdaeninkarkbphukrathaphid 12 khumkhrxngphubriophkh xsm rwmkbprachachnsxdsxngduaelphvtikrrmkhxngrankha rthkhayyaer l hakphbehnphukrathaphidkdhmaykaecngecahnathiephuxdaeninkar xsm rwmknihkhwamruaekephuxnbaninkareluxksuxsinkha echn xahar ekhruxngprungrs khnm ekhruxngsaxangthimimatrthantameknth xy maich tlxdcnxaccdtngklum chmrm ephuxrwmmuxprasannganknduaelprachachninphunthi 13 karpxngknkhwbkhumxubtiehtu xubtiphy aelaorkhimtidtx xsm rwmknkhnhaphupwyebahwan khwamdnolhit maerng phrxmthngcdthathaebiynraychuxphupwyephuxrbkarrksahruxsngtx withikarptibtitnihphncakkaresiyngtxkarekidorkhimtidtxtang ihkhwamruaekprachachnthungaenwthangkarpxngknaelakhwbkhumxubtiehtu xubtiphy tlxdcnsrangesrimkhwamminaicaelaexuxxathrtxphuphikarinchumchnaelarwmknfunfusphaphphuphikar 14 exds xsm ihkhwamrukbprachachnihthrabthungkhwamsakhy aelakhwamcaepninkarkhwbkhumpxngknkaraephrrabadkhxngorkhexds rwmkncdkickrrmrnrngkhihkhwamru khwamekhaic thsnkhti aelakarptibtithithuktxnginkarpxngknaelakhwbkhumorkhexds tlxdcnmikhwamsamarthinkarduaelphupwyexds ihsamarthxasyxyuinchumchnidodychumchnyxmrb aelaimaephrkracayorkhexdssukhninchumchnxngkhprakxbkhxngngansatharnsukhmulthanthng 14 xngkhprakxbni imcaepntxngerimthiediywphrxmknhmdthukxyang xaccaerimineruxngthiprachachnkhidwaepneruxngthimikhwamcaepncring khxngchumchnkhxngtnexngkxn aelwphayhlngtxmakkhyaytxipidxik aelathahakchumchnidimmipyhainbangeruxngehlani xngkhprakxbthidaeninkarkxacldlngidtamsphaphkhxngkhwamepncringkhxngchumchnnnxangxing aekikh World Health Organization Declaration of Alma Ata Adopted at the International Conference on Primary Health Care Alma Ata USSR 6 12 September 1978 Starfield Barbara Politics primary healthcare and health J Epidemiol Community Health 2011 65 653 655 doi 10 1136 jech 2009 102780 Public Health Agency of Canada About Primary Health Care Accessed 12 July 2011 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title satharnsukhmulthan amp oldid 9248016, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม