หมายเหตุ

บทความนี้เกี่ยวกับการเรียงพิมพ์ สำหรับข้อความในรหัสของโปรแกรม ดูที่ หมายเหตุ (การเขียนโปรแกรม)

หมายเหตุ หรือ เชิงอรรถ คือข้อความที่วางอยู่ที่ตำแหน่งล่างสุดของหน้าในหนังสือหรือเอกสาร หรือที่ตำแหน่งจบบท จบเล่ม หรือข้อความทั้งหมด เนื้อหาของหมายเหตุสามารถใส่ความเห็นของผู้แต่งจากข้อความหลัก หรือการอ้างอิงงานเขียนที่สนับสนุนข้อความ หรือทั้งสองอย่าง การระบุหมายเหตุตามปกติกระทำโดยกำกับตัวเลขแบบตัวยกตามหลังส่วนของข้อความที่อ้างถึงหมายเหตุทันที ตัวอย่างเช่น

ความคิดที่หนึ่ง¹ สำหรับหมายเหตุที่หนึ่ง ความคิดที่สอง² สำหรับหมายเหตุที่สอง เป็นต้น

ในบางโอกาส ตัวเลขนั้นก็คลุมด้วยวงเล็บโค้งหรือวงเล็บเหลี่ยมเช่น [1] สัญลักษณ์สำหรับการเรียงพิมพ์อย่างเช่นดอกจัน (*) หรือกริช (แด็กเกอร์) (†) ก็อาจนำมาใช้สำหรับบ่งชี้ตำแหน่งหมายเหตุด้วย ซึ่งสัญลักษณ์ต่าง ๆ จะถูกใช้ตามลำดับดังนี้ *, †, ‡, §, ‖, ¶ ตามแบบประเพณี เอกสารหลายชนิดอย่างเช่นตารางเดินรถ ใช้สัญลักษณ์แตกต่างกันมากมาย รวมทั้งตัวเลขและตัวอักษรด้วย เพื่อสื่อให้ผู้อ่านทราบถึงหมายเหตุเฉพาะต่าง ๆ

อ้างอิง

1. Robert Bringhurst (2005). The Elements of Typographic Style (version 3.1). Point Roberts, WA: Hartley and Marks. pp 68–69. Bringhurst ยังกล่าวต่อไปอีกว่า “แต่เกินกว่า ... ดับเบิลแด็กเกอร์ ลำดับนี้ไม่เป็นที่คุ้นเคยแก่ผู้อ่านส่วนใหญ่ และก็ไม่เคยเป็นมาก่อน”

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

• Grafton, Anthony (2001). The Footnote: A Curious History. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN 0-674-90215-7.
• Zerby, Chuck (2002). The Devil's Details: A History of Footnotes. New York: Simon & Schuster.