อัลกาฟี

อัลกาฟี (อาหรับ: الكافي‎) เป็นหนังสือรวบรวมฮะดีษของศาสนาอิสลามมัซฮับชีอะหฺรวบรวมโดย อัลกุลัยนีย์ เป็นหนึ่งในสี่หนังสือฮะดีษที่สำคัญ

อัลกาฟีมีฮะดีษครอบคลุมทุกหมวด ทุกวิทยาการอิสลาม ที่รายงานจากบรรดาอิมาม (อ) แบ่งออกเป็นสามส่วนหลัก ๆ คือ อุศูล อัลกาฟี, ฟุรูอฺ อัลกาฟี และเราฏอตุ อัลกาฟี ทั้งสามส่วนมีฮะดีษรวม 16,000 ฮะดีษ ในหมวดหมู่อะกีดะหฺและชะรีอะหฺ

ผู้รวบรวมอัลกาฟี

ผู้รวบรวมอัลกาฟี มีนามและกิตินามว่า อัลฮาฟิซ อัลกะบีร อัลมุฮัดดิษ อัลญะลีล อัชเชค อะบูญะอฺฟัร มุฮัมมัด บิน ยะอฺกูบ บิน อิสฮาก อัลกุลัยนีย์ อัลรอซีย์ อัลบัฆดาดีย์ เกิดฮ.ศ.260 มรณะ ฮ.ศ. 329 เป็นนักวิชาการด้านฟิกหฺ และเป็นมุฮัดดิษ(นักบันทึกและรายงานวจนะบรรดาอิมาม)

อัลกุลัยนีมีชีวิตอยู่ในสมัยที่บรรดาตัวแทน(สะฟีร)ของอิมามมะหฺดี (อ) ยังมีชีวิตอยู่ ท่านได้พบปะกับบรรดาสะฟีรที่อาศัยอยู่ในนครบัฆดาด อัลกุลัยนีย์เองก็เคยอาศัยอยู่ที่นั่นเช่นกัน อัลกุลัยนีย์สิ้นชีพในปีเดียวกันกับอะลีย์ บินมุฮัมมัด อัสสะมะรีย์ ตัวแทนคนสุดท้ายของอิมามมะหฺดี (อ)

หนังสืออัลกาฟี

อัลกาฟีรวบรวมฮะดีษมาจาก บทบันทึกวจนะของบรรดาอิมาม หรือที่เรียกว่า ริซาละหฺ ฮะดีษ ที่รู้จักกันในนาม อัลอุศูล อัลอัรบะอะมิอะหฺ (الأصول الأربعمائة) เป็นบทบันทึกจากบรรดาสาวกและสานุศิษย์ของบรรดาอิมาม (อ) ที่บันทึกไว้ในสมัยของอิมามแต่ละท่าน ที่ตกทอดกันมา ริซาละหฺ เล็ก ๆ เหล่านี้มีค่ายิ่งและเรียกชื่อ ริซาละหฺ ฮะดีษ เหล่านั้นว่า อัศลุ เช่น อัศลุ ของอาดัม บินฮุเซน อันนุคอส อัลกูฟีย์ เป็นต้น

อัลกุลัยนีย์ได้ทุ่มเทความพยายามในการนำ ริซาละหฺ ฮะดีษ หรืออัศลุ ของบรรดาสาวกและสานุศิษย์ของบรรดาอิมามมารวบรวมไว้ ท่านได้เดินทางไปยังบ้านเมืองต่าง ๆ มากมายเพื่อสืบเสาะแสวงหาริซาละหฺเหล่านั้นเพื่อนำมารวมกัน จนเกิดเป็นหนังสืออัลกาฟีขึ้นมา

ฮะดีษต่าง ๆ ในอัลกาฟีมีสะนัด(สายรายงาน)อ้างอิงไปถึงบรรดาอิมาม (อ) และอัลกุลัยนีย์ก็พยายามบอกรายละเอียดของผู้รายงานของแต่ละฮะดีษ ซึ่งเป็นข้อมูลที่สำคัญสำหรับชนรุ่นหลังในการตัดสินความถูกต้องและความน่าเชื่อถือของสายรายงาน อัลกุลัยนีย์ใช้เวลา 20 ปีในการรวบรวมเรียบเรียงอัลกาฟี ซึ่งมี 34 กิตาบ(บท)และ 326 บาบ(หมวด) รวมฮะดีษทั้งสิ้น 16,121 ฮะดีษ

เชคญะอฺฟัร ซุบฮานีย์ ได้ตรวจสอบระดับฮะดีษในอัลกาฟีและแยกแยะไว้ดังนี้ :

มีฮะดีษศอฮีฮฺ (الصحيح ถูกต้อง) 5,072 ฮะดีษ

มีฮะดีษฮะซัน (الحسن ดี) 144 ฮะดีษ

มีฮะดีษมุวัษษัก (الموثق เชื่อได้) 1,118 ฮะดีษ

มีฮะดีษกอวีย์ (القوي แข็ง) 302 ฮะดีษ

มีฮะดีษฎออีฟ (الضعيف อ่อนแอ) 9,485 ฮะดีษ