อำเภอพรรณานิคม

พรรณานิคม เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสกลนคร

อำเภอพรรณานิคม
อำเภอ
คำขวัญ:  พระธาตุภูเพ็กงดงาม วัดถ้ำขามร่มรื่น ภาคพื้นกสิกรรม วัฒนธรรมเผ่าภูไท ธรรมะสดใสหลวงปู่ฝั้น
พิกัดภูมิศาสตร์: 17°21′6″N 103°50′48″E / 17.35167°N 103.84667°E / 17.35167; 103.84667
อักษรไทย	อำเภอพรรณานิคม
อักษรโรมัน	Amphoe Phanna Nikhom
จังหวัด	สกลนคร
พื้นที่
• ทั้งหมด	673.798 ตร.กม. (260.155 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	80,434 คน
• ความหนาแน่น	119.37 คน/ตร.กม. (309.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	47130 47220 (เฉพาะตำบลนาหัวบ่อและพอกน้อย)
รหัสภูมิศาสตร์	4704
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอพรรณานิคม ถนนนิตโย ตำบลพรรณา อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร 47130
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

เมื่อปี พ.ศ. 2387 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกฐานะ "บ้านพังพร้าว" ขึ้นเป็นเมืองพรรณา ขึ้นกับเมืองสกลนคร ต่อมาในปี พ.ศ. 2445 ทางราชการได้เปลี่ยนระเบียบการปกครองใหม่ เมืองพรรณานิคม จึงได้เปลี่ยนเป็น "อำเภอพรรณานิคม" ขึ้นกับจังหวัดสกลนครมาจนถึงทุกวันนี้

• วันที่ 24 มกราคม 2468 แยกพื้นที่ตำบลวาริชภูมิ ตำบลปลาโหล อำเภอพรรณานิคม และตำบลคำบ่อ ตำบลหนองลาด อำเภอบ้านหัน (อำเภอสว่างแดนดินในปัจจุบัน) มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอวาริชภูมิ ขึ้นกับอำเภอพรรณานิคม
• วันที่ 27 สิงหาคม 2476 ตั้งตำบลสว่าง แยกออกจากตำบลพอกใหญ่ ตำบลวังยาง และตำบลพรรณา
• วันที่ 1 พฤษภาคม 2482 โอนพื้นที่หมู่ 4,10,11 (ในขณะนั้น) ของตำบลพรรณา ไปขึ้นตำบลสว่าง และโอนพื้นที่หมู่ 9 (ในขณะนั้น) ของตำบลพรรณา ไปขึ้นตำบลไฮหย่อง
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลปลาโหล แยกออกจากตำบลวาริชภูมิ
• วันที่ 10 มีนาคม 2496 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอวาริชภูมิ อำเภอพรรณานิคม เป็น อำเภอวาริชภูมิ
• วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลพรรณานิคม ในท้องที่บางส่วนของตำบลพรรณา
• วันที่ 19 มิถุนายน 2505 จัดตั้งสุขาภิบาลพังโคน ในท้องที่บางส่วนของตำบลม่วงไข่
• วันที่ 19 มีนาคม 2511 แยกพื้นที่ตำบลม่วงไข่ ตำบลไฮหย่อง และตำบลแร่ อำเภอพรรณานิคม มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอพังโคน ขึ้นกับอำเภอพรรณานิคม
• วันที่ 16 พฤศจิกายน 2514 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอพังโคน อำเภอพรรณานิคม เป็น อำเภอพังโคน
• วันที่ 9 ตุลาคม 2516 ตั้งตำบลหนองปลิง แยกออกจากตำบลนาใน
• วันที่ 9 เมษายน 2517 โอนพื้นที่ตำบลหนองปลิง อำเภอพรรณานิคม ไปขึ้นกับ อำเภอวาริชภูมิ
• วันที่ 14 พฤศจิกายน 2521 ตั้งตำบลบะฮี แยกออกจากตำบลสว่าง
• วันที่ 27 ตุลาคม 2523 โอนพื้นที่หมู่ 7 บ้านกุดน้ำใส (ในขณะนั้น) ของตำบลนาใน อำเภอพรรณานิคม ไปขึ้นกับตำบลนาม่อง อำเภอกุดบาก
• วันที่ 21 ตุลาคม 2528 ตั้งตำบลเชิงชุม แยกออกจากตำบลสว่าง
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลพรรณานิคม เป็นเทศบาลตำบลพรรณานิคม
• วันที่ 14 ตุลาคม 2547 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ 12 บ้านสามแยก ตำบลพอกน้อย เป็น หมู่ 12 บ้านสามแยกสูงเนิน

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอพรรณานิคมตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอวานรนิวาสและอำเภออากาศอำนวย
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอนาหว้า (จังหวัดนครพนม) และอำเภอเมืองสกลนคร
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอกุดบาก อำเภอนิคมน้ำอูน และอำเภอวาริชภูมิ
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพังโคน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอพรรณานิคมแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 10 ตำบล 123 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

พรรณา

(Phanna)

13 หมู่บ้าน

6.

ช้างมิ่ง

(Chang Ming)

18 หมู่บ้าน

2.

วังยาง

(Wang Yang)

10 หมู่บ้าน

7.

นาใน

(Na Nai)

11 หมู่บ้าน

3.

พอกน้อย

(Phok Noi)

11 หมู่บ้าน

8.

สว่าง

(Sawang)

12 หมู่บ้าน

4.

นาหัวบ่อ

(Na Hua Bo)

15 หมู่บ้าน

9.

บะฮี

(Ba Hi)

10 หมู่บ้าน

5.

ไร่

(Rai)

15 หมู่บ้าน

10.

เชิงชุม

(Choeng Chum)

10 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอพรรณานิคมประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 11 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลพรรณานิคม ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลพรรณา
• เทศบาลตำบลพอกน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพอกน้อยทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลนาใน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาในทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบัวสว่าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสว่างทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลพรรณานคร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพรรณา (นอกเขตเทศบาลตำบลพรรณานิคม)
• เทศบาลตำบลวังยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังยางทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลนาหัวบ่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาหัวบ่อทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลไร่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไร่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลช้างมิ่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช้างมิ่งทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบะฮี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบะฮีทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเชิงชุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเชิงชุมทั้งตำบล

อ้างอิง

1. [1]ประกาศ เรื่อง ตั้งกิ่งอำเภอในมณฑลอุดร
2. [2]พระราชบัญญัติกำหนดอัตราเงินรัชชูปการในตำบลสว่าง อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสลกนคร พุทธศักราช ๒๔๗๖
3. [3]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดสกลนคร
4. [4]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่างๆ
5. [5]พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งอำเภอจักราช อำเภอสัตตหีบ อำเภอศรีสงคราม อำเภอชะอวด อำเภอหนองแซง อำเภอภาชี อำเภอเขาไชยสน อำเภอชุมพลบุรี อำเภอวาริชภูมิ อำเภอสบปราบ และอำเภอสุไหงโกลก พ.ศ. ๒๔๙๖
6. [6]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลพรรณานิคม อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร
7. [7]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลพังโคน อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร
8. [8]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ
9. [9]พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอปลาปาก อำเภอเชียงกลาง อำเภอปากชม อำเภอบ้านม่วง อำเภอพังโคน อำเภอดอนสัก อำเภอพนม อำเภอเวียงสระ อำเภอสังคม และอำเภอหัวตะพาน พ.ศ. ๒๕๑๔
10. [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวาริชภูมิและอำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร
11. [11]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอพรรณานิคม และอำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร พ.ศ. ๒๕๑๗
12. [12]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอคำตากล้า อำเภอวานรนิวาส อำเภอเมืองสกลนคร อำเภออากาศอำนวยและอำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร
13. [13]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอพรรณานิคม กับอำเภอกุดบาก จังหวัดสกลนคร พ.ศ. ๒๕๒๓
14. [14]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองสกลนคร อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร
15. [15]ประกาศจังหวัดสกลนคร เรื่อง การเปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน[หมู่บ้านสามแยก เป็น หมู่บ้านสมแยกสูงเนิน ตำบลพอกน้อย อำเภอพรรณานิคม]