ฮัตสึเนะ (ตำนานเก็นจิ)

ฮัตสึเนะ (ญี่ปุ่น: 初音 โรมาจิ: Hatsune; แปล: แรกสำเนียงนกน้อย) เป็นบทที่ 23 ของตำนานเก็นจิ ผลงานของ มุระซะกิ ชิคิบุ จากทั้งหมด 54 บท

ที่มาของชื่อบท ฮัตสึเนะ

ฮัตสึเนะ (初音, Hatsune ) แปลเป็นไทยคือ เสียงแรก สำเนียงแรก(ของปี) ในตำนานเก็นจินั้น เสียงในที่นี้หมายถึงเสียงของนกอุงุอิสุ (鶯, นกกระจิบญี่ปุ่น , Japanese Bush-warbler) ที่เอ่ยอ้างถึงในคำกลอนของอะคะชิโนะคิมิ ที่ส่งถึง ท่านหญิงน้อยแห่งอะคะชิ ผู้เป็นบุตรีแท้ๆ แต่ได้รับการเลี้ยงดูโยมุระซะกิ โดยอะคะชิโนะคิมิ ไม่มีโอกาสได้พบหน้าบุตรีแท้ๆ จึงบรรยายในคำกลอนถึงความคิดถึงที่มีต่อเด็กหญิงน้อยดังนี้

「年月を 松にひかれて経る人に

　　今日鴬の初音聞かせよ　」

"Toshi-tsuki wo matsu ni hika re te furu hito ni

　kefu uguisu no hatsune kika se yo"!

โทะชิซึกิโวะ มัตสึนิฮิคะเระเตะ ฟุรุฮิโตะนิ

เคะฟุอุงิอิสุโนะ ฮัตสึเนะคิคะเสะโยะ

เฝ้าคอยนับปีเดือน จวบปีใหม่เยือนฤกษ์มงคล พิศมองเขาถอนสน หทัยหวังเพียงได้ยินยล แรกสำเนียงเสียงสกุณา

โดย นกอุงุอิสุ มีความหมายสื่อแทน ท่านหญิงน้อยแห่งอะคะชิ ( บุตรี )

 

นกอุงุอิสุ หรือ Japanese Bush-warbler

• เสียงร้องของนกอุงุอิสุ สื่อ:Japanese_nightingale_note02.ogg

ตัวละครหลักในบท

• เก็นจิ  : ตำแหน่งไดโจไดจิน ( อัครมหาเสนาบดี ) อายุ 36
• มุระซะกิ  : ภรรยาของเก็นจิ อายุ 28
• จูโจ  : นางกำนัลรับใช้มุระซะกิ
• ท่านหญิงน้อยแห่งอะคะชิ  : บุตรีของเก็นจิกับอะคะชิโนะคิมิ อายุ 8 ปี
• ฮะนะจิรุซะโตะ  : ท่านหญิงดอกส้มแห่งเรือนคิมหันต์ ภรรยาคนหนึ่งของเก็นจิ
• ทะมะคะซึระ  : บุตรีของยูงะโอะกับโทโนะจูโจ ที่เก็นจิรับมาดูแลในฐานะ บุตรสาว อายุ 22
• อะคะชิโนะคิมิ  : ภรรยาคนหนึ่งของเก็นจิ อายุ 27
• ซุเอะสึมุฮะนะ  : องค์หญิงแห่งฮิตะจิ ภรรยาคนหนึ่งของเก็นจิ
• อุสึเซะมิ  : อดีตภรรยาหม้ายของอิโยะโนะคะมิ ปัจจุบันบวชเป็นชี และอยู่ภายใต้ความดูแลของเก็นจิ
• ยูงิริ  : บุตรชายของเก็นจิกับอะโอะอิ ตำแหน่งจูโจ ( พลโท ) อายุ 15
• โคไบ  : บุตรชายรองของโทโนะจูโจ

เรื่องย่อ

 

ดอกเหมยขาว

 

ดอกยะมะบุกิ หรือ Kerria

ปีใหม่มาเยือนคฤหาสน์โระคุโจ โดยวันแรกของปีนั้นตรงกับวันชวดพอดี เป็นเรื่องที่หาได้ยากและเป็นมงคล ทำให้บรรยากาศภายในคฤหาสน์ดูสดชื่นแจ่มใส โดยเฉพาะในส่วนของเรือนวสันต์นั้น งามเป็นพิเศษด้วยหมู่ดอกเหมยที่แย้มบานส่งกลิ่นกรุ่นกำจายไปทั่วบริเวณ เก็นจิบรรจงแต่งกายอย่างงดงามที่สุดเพื่อเยี่ยมเยียนภรรยาและครอบครัวทุกคนอย่างเป็นทางการ เนื่องในโอกาสขึ้นปีใหม่

เก็นจิไปพบมุระซะกิเป็นคนแรก พวกเขาต่างแต่งโคลงกลอนแลกเปลี่ยนกัน ขอให้รักของทั้งคู่นั้นมั่นคงยืนยาวชั่วนิรันดร์ เด็กๆในคฤหาสน์ต่างพากันถอนต้นสนที่เพิ่งงอกในสวนเล่นกันอย่างสนุกสนาน ลำดับต่อมา เก็นจิไปพบกับ ท่านหญิงน้อยอะคะชิบุตรี เขาสังเกตเห็นของขวัญปีใหม่ที่อะคะชิโนะคิมิ ส่งมาถึงบุตรีน้อยๆที่นางไม่มีโอกาสได้เลี้ยงดู และขณะนี้เด็กหญิงน้อยอยู่ในความดูแลของมุระซะกิ ของขวัญนั้นเป็นตะกร้าสานที่ประดับไว้ด้วยกิ่งสนประดิษฐ์ที่มีนกอุงุอิสุ( นกกระจิบญี่ปุ่น ) น้อยๆประดิษฐ์เกาะอยู่ ผูกไว้ด้วยคำกลอน

เมื่อเก็นจิได้อ่านคำกลอนนั้น ยิ่งทำให้เขาเสียใจและรู้สึกผิดต่ออะคะชิโนะคิมิ เพราะเขาได้พรากลูกน้อยออกจากอกนางมา แม้นางจะเป็นมารดาแท้ๆแต่ด้วยศักดิ์ต่ำจึงไม่อาจเลี้ยงดูท่านหญิงน้อยให้เติบโตสมฐานะได้ จึงต้องปล่อยให้มุระซะกิ เป็นมารดาเลี้ยงดูท่านหญิงน้อยแทน ในยามนี้นางคงคิดถึงท่านหญิงน้อยมากเพราะไม่อาจเห็นหน้าค่าตากันเลย เก็นจิจึงกล่าวกันท่านหญิงน้อยแห่งอะคะชิ ให้นางตอบคำกลอนของมารดาด้วยตัวนางเอง

ต่อมาเก็นจิไปเยี่ยมฮะนะจิรุซะโตะ ที่เรือนคิมหันต์ เขาพูดคุยกับท่านหญิงดอกส้มอย่างสนิทสนมกลมเกลียวและผ่อนคลาย หลังจากนั้นเก็นจิก็เข้าพบทะมะคะซึระ ที่พำนักในเรือนคิมหันต์เช่นกัน นางช่างงดงามที่ชุดสีดอกยะมะบุกิที่เขาเลือกสรรให้เป็นของขวัญปีใหม่ งามจนเขาอดฉงนใจไม่ได้ว่าจะปฏิบัติต่อนางเช่นบิดาได้นานเพียงไร

ท้ายสุด เก็นจิไปพบอะคะชิโนะคิมิที่เรือนเหมันต์ในยามค่ำ นางกำลังตื้นตันใจกับคำกลอนที่บุตรีตอบมา เก็นจิพูดคุยกับนางอย่างสนิทสนมและค้างคืนอยู่ที่นั่นจนรุ่งเช้า

อีกสองสามวันให้หลัง เก็นจิจึงไปเยี่ยมเยียนพบปะทุกคนได้จนถ้วนหน้า ในวันสุดท้ายนั้น เขาไปพบ ซุเอะสึมุฮะนะ ที่พำนักอยู่ปีกตะวันออกของคฤหาสน์นิโจ ถัดจากนั้นเขาเข้าพบอุสึเซะมิ ซึ่งบวชเป็นชีหลังจากสามีเสียชีวิตลง และเขาก็พานางมาดูแลที่คฤหาสน์นิโจเช่นกัน เก็นจินั้นไม่เคยลืมเลือนผู้คนที่เขาเคยมีความสัมพันธ์ด้วย และเขาจะดูแลคนเหล่านั้นให้ดีที่สุดเท่าที่จะทำได้ไปตลอดชีวิต

เนะโนะฮิอะโซะบิโคะมัตสึฮิกิ

 

การถอนต้นสนเพิ่งงอกออกมาทั้งรากในวันขึ้นปีใหม่ที่ตรงกันวันชวด

การละเล่นถอนต้นสนอ่อนที่เพิ่งงอก หรือ 小松引き ( โคะมัตสึฮิกิ Komatsuhiki ) เป็นการละเล่นในวันปีใหม่ที่ตรงกับกับวันราศึชวด ( 子の日, เนะโนะฮิ , the first day of the rat of the new year ) พอดี ซึ่งถือว่าเป็นมงคล ที่ไม่มีบ่อยๆ มีขึ้นตั้งแต่สมัยเฮอัน โดยขุนนางจะนิยมพากับออกท่องเที่ยวไปในภูเขา เพื่อเพิ่มพลังหยินหยางสร้างมงคล ในเรื่องตำนานเก็นจิ ใบ ฮัตสีเนะ นี้เอง ก็มีการกล่าวถึง โคะมัตสึฮิกิ เช่นกัน ว่าบรรดาเด็กๆและคนหนุ่มสาวต่างพากันดึงต้นสนที่เพิ่งงอกออกมาทั้งรากกันอย่างสนุกสนาน ต้นสนนั้นมีความหมายเป็นมงคลหมายถึงชีวิตที่ยืนยาว

ศึกษาเพิ่มเติม

• Japanese Bush-warbler

อ้างอิง

1. "Hatsune ฉบับภาษาญี่ปุ่นดั้งเดิม".The Texts of Genji Monogatari.E-Text
2. "Hatsune ฉบับภาษาญี่ปุ่นแบบโรมันจิ".The Texts of Genji Monogatari.E-Text
3. "ฮัตสึเนะ".The Tale of Genji in short stories .Genji Millenium.
4. "เนะโนะฮิอะโซะบิโคะมัตสึฮิกิ".เก็นจิโนะเฮยะ.เว็ปไซด์ภาษาญี่ปุ่น