ฮ่อ

ฮ่อ หรือภาษาถิ่นพายัพว่า ห้อ (ลาว: ຫໍ້) บ้างเรียกว่า จีนยูนนาน เป็นการเรียกกลุ่มชนเชื้อสายจีนที่อพยพลงมาจากมณฑลยูนนานโดยไม่จำแนกว่านับถือศาสนาใด เข้ามาตั้งถิ่นฐานบริเวณพรมแดนระหว่างประเทศไทยและลาว มีทั้งอาศัยอยู่บนเทือกเขาและในเมือง ในประเทศไทยชาวจีนฮ่อมักอาศัยอยู่ในจังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง และพะเยา

ฮ่อ

สัปบุรุษชาวจีนฮ่อและอื่น ๆ ในมัสยิดดารุลอามาน จังหวัดเชียงราย
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ
จังหวัดเชียงราย จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน จังหวัดลำปาง จังหวัดพะเยา ประเทศไทย
ภาษา
ภาษาจีน คำเมือง และภาษาไทย
ศาสนา
บูชาบรรพบุรุษ ศาสนาอิสลาม ศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต์

การอพยพ

ชาวจีนฮ่อที่อพยพเข้ามานั้นพอจะแบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่

1. กลุ่มพ่อค้าคาราวาน ที่ใช้ม้าต่างหรือ ล่อ เป็นพาหนะในการบรรทุกสินค้าผ่านมาทางฮ่องลึกหรือด่านแม่สาย เดินทางตามช่องทางนี้มาตั้งแต่โบราณ
2. กลุ่มจีนฮ่อลี้ภัย ในช่วงปราบปรามกบฏปันทาย นำโดยสุลต่านสุลัยมาน (Sulayman ibn Abd al-Rahman) หรือตู้เหวินซิ่ว (ภาษาจีนกลาง:杜文秀) ผู้สถาปนารัฐผิงหนานขึ้นในมณฑลยูนนานในช่วงปี ค.ศ. 1856–1873 แต่กลับถูกทางการราชวงศ์ชิงปราบปรามอย่างราบคาบ คาดการว่ามีผู้เสียชีวิตทั้งทหารและพลเรือนไปนับล้านคน
3. กลุ่มทหารกู้ชาติจีนอพยพเข้ามา หลังจากการปฏิวัติประเทศจีนประสบความสำเร็จในปี ค.ศ. 1949 ภายใต้การนำของเหมาเจ๋อตง ทำให้ทหารกองพล 93 ของจีนคณะชาติหรือพรรคก๊กมินตั๋งต้องถอยร่นลงมาอยู่ตามแนวชายแดนไทย-พม่า และต่อมาส่วนหนึ่งได้เดินทางไปอยู่ที่ประเทศไต้หวัน อีกส่วนหนึ่งปักหลักอยู่ทางภาคเหนือของไทย

ศาสนา

 

มัสยิดบ้านฮ่อในจังหวัดเชียงใหม่

ชาวจีนฮ่อประมาณ 1 ใน 3 จะนับถือศาสนาอิสลาม ใช้ภาษาจีนกลาง นอกนั้นจะนับถือบูชาบรรพบุรุษ และถูกกลืนไปในวัฒนธรรมล้านนา โดยผู้ที่เป็นมุสลิมจะถูกเรียกว่า ผ่าสี่ แต่ผู้ที่ไม่ใช่มุสลิมจะเรียกว่า ผ่าห้า สันนิษฐานได้ว่าคำว่าผ่าสี่อาจจะมาจากภาษาไทใหญ่ มีความหมายว่า เปอร์เซีย

ชาวฮ่อที่ยังนับถือผีบรรพชนนั้น จะมีซินแสหรือที่เรียกว่าสล่าเป็นผู้ประกอบพิธีกรรมตามความเชื่ออย่างชาวจีน นอกจากนี้ยังมีบางกลุ่มที่เปลี่ยนไปนับถือศาสนาพุทธ และศาสนาคริสต์

อย่างไรก็ตาม ชาวจีนฮ่อมุสลิม ตามความหมายของรัฐบาลสาธารณรัฐประชาชนจีน จะหมายถึงชาวหุย ซึ่งหมายถึงชาวมุสลิมที่มีลักษณะวัฒนธรรมและค่านิยมเช่นเดียวกับชาวจีนเพียงแต่นับถือศาสนาอิสลาม มักอาศัยอยู่ทางตอนใต้และตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศจีน

ดูเพิ่ม

• ชาวหุย
• มัสยิดบ้านฮ่อ

อ้างอิง

1. "เผาเด็ก 5 ศพวันนี้!! แยกไป 2 ป่าช้า พ่อประกาศแก้แค้น-ญาติคอยห้าม ชาวบ้านผวาอีก". ข่าวสดออนไลน์. 29 กันยายน 2558. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. มุสลิมชาวเขา 5 เผ่า กับค่ายอบรมที่บ้านเวียงหมอก เชียงราย
3. "จีนยูนนาน". มูลนิธิโครงการหลวง. 24 มกราคม 2555. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. ทำเนียบชุมชนบนพื้นที่สูง 2540, น.63
5. ชาวจีนฮ่อ
6. Hellet, 1890 และ Bock, 1884 อ้างใน Suthep Soonthornpasuch, 1977
7. หนังสือครบรอบ 80 ปี มัสยิดบ้านฮ่อ ,2539 ผศ. สุชาติ เศรษฐมาลินี
8. คุ้มนายพล
9. แอ่วกาดฮ่อ ตลาดจีนฮ่อ เชียงใหม่ จากเว็บพันทิป
10. http://books.google.com/books?id=hUEswLE4SWUC&pg=PA27&dq=hui+community+china&hl=th#v=onepage&q=hui%20community%20china&f=false