เขตการปกครองของประเทศญี่ปุ่น
การบริหารราชการของประเทศญี่ปุ่นโดยพื้นฐานแบ่งออกเป็นสามระดับ ได้แก่ ระดับชาติ ระดับจังหวัด และระดับเทศบาล ภายใต้การปกครองระดับชาติประกอบไปด้วยเขตการปกครองระดับจังหวัดจำนวน 47 แห่ง โดยมี 6 จังหวัดที่แบ่งออกเป็นกิ่งจังหวัดเพื่อประโยชน์ในการบริหารพื้นที่ขนาดใหญ่และหมู่เกาะที่ห่างไกล ส่วนระดับเทศบาล (นคร เมือง และหมู่บ้าน) เป็นการปกครองระดับล่างสุด นครที่มีประชากรมากที่สุด 20 อันดับแรกที่อยู่นอกมหานครโตเกียว เรียกว่า นครที่แต่งตั้งโดยข้อบัญญัติรัฐบาล ซึ่งจะแบ่งการปกครองย่อยออกเป็นแขวง
เขตการปกครองระดับจังหวัด
ระดับชั้นบนสุดของการแบ่งเขตการปกครอง คือ จังหวัด มีทั้งหมด 47 จังหวัด แบ่งเป็น จังหวัดธรรมดา (ญี่ปุ่น: 県 โรมาจิ: ken ทับศัพท์: เค็ง) 43 จังหวัด, จังหวัดนคร (ญี่ปุ่น: 府 โรมาจิ: fu ทับศัพท์: ฟุ) 2 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดโอซากะ และจังหวัดเกียวโต, มณฑล (ญี่ปุ่น: 道 โรมาจิ: dō ทับศัพท์: โด) 1 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดฮกไกโด, และมหานคร (ญี่ปุ่น: 都 โรมาจิ: to ทับศัพท์: โทะ) 1 จังหวัด ได้แก่ โตเกียว ซึ่งแม้ว่าชื่อเรียกจะแตกต่างกัน แต่มีอำนาจหน้าที่เหมือนกัน
เค็ง
"จังหวัด" (ญี่ปุ่น: 県 โรมาจิ: ken ทับศัพท์: เค็ง) เป็นเขตการปกครองระดับจังหวัดที่มีมากที่สุด มีทั้งหมด 43 จังหวัด ความหมายของตัวอักษรจีนที่รับมา คือ "เทศมณฑล"
โทะ
โตเกียวจัดว่าเป็น "มหานคร" (ญี่ปุ่น: 都 โรมาจิ: to ทับศัพท์: โทะ) หลังจากที่มีการยุบนครโตเกียวในปี ค.ศ. 1943 โตเกียว-ฟุ (จังหวัดโตเกียว) ได้รับการยกฐานะเป็นโตเกียว-โตะ (มหานครโตเกียว) และแขวงของนครโตเกียวเดิมได้รับการยกฐานะเป็นแขวงพิเศษ ความหมายของตัวอักษรจีนที่รับมา คือ "เมืองหลวง"
ฟุ
จังหวัดโอซากะและจังหวัดเกียวโตจัดเป็น "จังหวัดนคร" (ญี่ปุ่น: 府 โรมาจิ: fu ทับศัพท์: ฟุ) ความหมายของอักษรจีนที่รับมาหมายถึงเขตเมืองหลักที่มีความสำคัญระดับชาติในยุคกลางของจีน หรือหมายถึงเขตการปกครองย่อยของมณฑลในช่วงปลายของจีน
โด
จังหวัดฮกไกโดจัดเป็น "มณฑล" (ญี่ปุ่น: 道 โรมาจิ: dō ทับศัพท์: โด) เดิมคำนี้ใช้กับเขตการปกครองของญี่ปุ่นที่ประกอบไปด้วยหลาย ๆ แคว้น ตัวอักษรจีนตัวนี้ยังเป็นตัวอักษรที่ใช้ในประวัติศาสตร์จีนที่หมายถึงมณฑลอีกด้วย
เขตการปกครองระดับกิ่งจังหวัด
เขตการปกครองระดับกิ่งจังหวัดมีเพียงสองประเภท ได้แก่ กิ่งจังหวัด และอำเภอ
กิ่งจังหวัด
กิ่งจังหวัด (ญี่ปุ่น: 支庁 โรมาจิ: shichō ทับศัพท์: ชิโจ) เป็นรูปแบบการปกครองท้องถิ่นประเภทหนึ่งที่มุ่งเน้นประเด็นท้องถิ่นในระดับต่ำกว่าจังหวัด It acts as part of the greater administration of the state and as part of a self-government system.
อำเภอ
อำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡 โรมาจิ: gun ทับศัพท์: กุง) เป็นหน่วยการปกครองที่ใช้ในระหว่างปี ค.ศ. 1878 และ 1921 มีฐานะเทียบเท่ากับเทศมณฑลของประเทศจีนหรือของสหรัฐ ในคริสต์ทศวรรษ 1920 อำนาจหน้าที่ของอำเภอได้ถูกถ่ายโอนจากสำนักงานของอำเภอไปยังสำนักงานของเมืองและหมู่บ้านที่อยู่ในอำเภอนั้น ชื่อของอำเภอยังคงหลงเหลืออยู่ในการเขียนที่อยู่ทางไปรษณีย์สำหรับเมืองและหมู่บ้าน และบางครั้งก็ใช้อาณาเขตของอำเภอในการแบ่งเขตเลือกตั้ง แต่นอกนั้นไม่ได้มีหน้าที่อย่างเป็นทางการ ความหมายตัวอักษรจีนดั้งเดิมที่รับมาคือ อำเภอ (commandery) ในประวัติศาสตร์ของจีน
เขตการปกครองระดับเทศบาล
เขตการปกครองระดับเทศบาลแบ่งออกเป็น 3 ประเภทหลัก ได้แก่ นคร เมือง และหมู่บ้าน อย่างไรก็ตาม ยังสามารถแบ่งประเภทของนครได้อีก นอกจากนี้ แขวงพิเศษของโตเกียวก็จัดว่าเป็นเขตการปกครองระดับเทศบาลด้วยเช่นกัน
นคร
นครในประเทศญี่ปุ่นแบ่งออกเป็น 4 ประเภท เรียงลำดับจากสูงสุดไปหาต่ำสุด ได้แก่ นครแต่งตั้ง นครศูนย์กลาง นครพิเศษ และนครธรรมดา
นครแต่งตั้ง
นครที่แต่งตั้งโดยข้อบัญญัติรัฐบาล (ญี่ปุ่น: 政令指定都市 โรมาจิ: seirei shitei toshi) หรือ นครแต่งตั้ง (ญี่ปุ่น: 指定都市 โรมาจิ: shitei toshi) หรือ นครรัฐบัญญัติ (ญี่ปุ่น: 政令市 โรมาจิ: seirei shi) เป็นนครประเภทหนึ่งที่มีประชากรมากกว่า 500,000 คน และได้รับการจัดตั้งตามข้อบัญญัติของคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น ภายใต้มาตรา 252 หมวด 19 ของกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่น นครแต่งตั้งแบ่งการปกครองออกเป็นแขวง
นครศูนย์กลาง
นครศูนย์กลาง (ญี่ปุ่น: 中核市 โรมาจิ: Chūkakushi) เป็นนครที่มีประชากรมากกว่า 300,000 คน และมีพื้นที่มากกว่า 100 ตารางกิโลเมตร แต่ก็อาจมีข้อยกเว้นพิเศษตามคำสั่งของคณะรัฐมนตรีสำหรับนครที่มีประชากรน้อยกว่า 300,000 คน แต่มากกว่า 200,000 คน นครศูนย์กลางถูกกำหนดขึ้นตามวรรคแรกของมาตรา 252 หมวด 22 ของกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่นของญี่ปุ่น
นครพิเศษ
นครพิเศษ (ญี่ปุ่น: 特例市 โรมาจิ: Tokureishi) เป็นนครที่มีประชากรอย่างน้อย 200,000 คน นครประเภทนี้จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่น มาตรา 252 วรรค 26
นคร
นคร (ญี่ปุ่น: 市 โรมาจิ: shi) เป็นหน่วยการบริหารท้องถิ่นในญี่ปุ่นที่มีประชากรอย่างน้อย 50,000 คน ซึ่งอย่างน้อยร้อยละ 60 ของครัวเรือนต้องตั้งอยู่ในใจกลางพื้นที่เขตเมือง และอย่างน้อยร้อยละ 60 ของครัวเรือนทั้งหมดต้องทำงานในด้านการพาณิชย์ อุตสาหกรรม หรืออาชีพอื่น ๆ ในเมือง นครเป็นเขตการปกครองที่อยู่ในระดับเดียวกันกับเมือง (ญี่ปุ่น: 町 โรมาจิ: machi) และหมู่บ้าน (ญี่ปุ่น: 村 โรมาจิ: mura) แต่มีข้อแตกต่างเพียงอย่างเดียวก็คือ นครไม่ได้ขึ้นกับอำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡 โรมาจิ: gun) นครได้รับการกำหนดโดยกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่นปี 1947 เช่นเดียวกับหน่วยการปกครองอื่น ๆ
เมือง
เมือง (ญี่ปุ่น: 町 โรมาจิ: chō หรือ machi) เป็นหน่วยการปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทหนึ่งในประเทศญี่ปุ่น เมืองเป็นเขตการปกครองที่ขึ้นกับอำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡 โรมาจิ: gun)
หมู่บ้าน
หมู่บ้าน (ญี่ปุ่น: 村 โรมาจิ: mura บางครั้งอ่าน son) เป็นหน่วยการปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทหนึ่งในประเทศญี่ปุ่น ขอบเขตของหมู่บ้านจะมีขนาดใหญ่กว่าขนาดที่แท้จริงของหมู่บ้าน หมู่บ้านเป็นเขตการปกครองที่ขึ้นกับอำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡 โรมาจิ: gun)
แขวงพิเศษ
แขวงพิเศษ (ญี่ปุ่น: 特別区 โรมาจิ: tokubetsu-ku) เป็นเทศบาลจำนวน 23 แห่งที่รวมกันเป็นศูนย์กลางและส่วนที่มีประชากรมากที่สุดของมหานครโตเกียว ทั้งหมดนี้ เดิมเคยเป็นพื้นที่ของนครโตเกียว ก่อนที่จะถูกยกเลิกในปี ค.ศ. 1943 และกลายเป็นส่วนหนึ่งของมหานครโตเกียว โครงสร้างของแขวงพิเศษได้รับการจัดตั้งขึ้นตามกฎหมายปกครองตนเองท้องถิ่น และเป็นลักษณะเฉพาะที่ของมหานครโตเกียว
เขตการปกครองระดับต่ำกว่าเทศบาล
แขวง
แขวง (ญี่ปุ่น: 区 โรมาจิ: ku ทับศัพท์: กุ) เป็นเขตการปกครองย่อยของนครขนาดใหญ่ของญี่ปุ่นที่มีฐานะเป็นนครที่แต่งตั้งโดยข้อบัญญัติรัฐบาล
ประวัติศาสตร์
แม้ว่าเมื่อเวลาผ่านไปรายละเอียดของการปกครองท้องถิ่นจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก แต่เค้าโครงพื้นฐานของระบบการปกครองสองระดับในปัจจุบันนับตั้งแต่การยกเลิกระบบแคว้นโดยรัฐบาลเมจิในปี ค.ศ. 1871 ยังคงคล้ายคลึงกัน ก่อนการยกเลิกระบบแคว้นศักดินาหรือระบบฮัง ญี่ปุ่นได้แบ่งการปกครองออกเป็น แคว้น (ญี่ปุ่น: 国 โรมาจิ: kuni) จากนั้นแบ่งออกเป็น อำเภอ (ญี่ปุ่น: 郡 โรมาจิ: gun) และ หมู่บ้าน (ญี่ปุ่น: 里/郷 โรมาจิ: sato) ในระดับล่างสุด
ลำดับชั้น
| ระดับจังหวัด | ระดับกิ่งจังหวัด | ระดับเทศบาล | ระดับต่ำกว่าเทศบาล | |
|---|---|---|---|---|
| จังหวัด (ยกเว้น มหานครโตเกียว) | กิ่งจังหวัด | "นครแต่งตั้ง" | แขวง | |
| อำเภอ | เมือง หมู่บ้าน | ไม่มี | ||
| กิ่งจังหวัด | อำเภอ | |||
| "นครศูนย์กลาง" "นครพิเศษ" นคร | ||||
| มหานคร | นคร แขวงพิเศษ | |||
| อำเภอ กิ่งจังหวัด | เมือง หมู่บ้าน | |||
| ระดับ | ประเภท | คันจิ | โรมาจิ | จำนวน | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ระดับจังหวัด | มหานครโตเกียว | 都 | to | 1 | โตเกียว (東京都 Tōkyō-to) | |
| "มณฑล" | 道 | dō | 1 | จังหวัดฮกไกโด (北海道 Hokkaidō) | ||
| "จังหวัดเขตเมือง" | 府 | fu | 2 | จังหวัดเกียวโต (京都府 Kyōto-fu) และจังหวัดโอซากะ (大阪府 Ōsaka-fu) | ||
| จังหวัด | 県 | ken | 43 | จังหวัดที่เหลือ ยกเว้นโตเกียว ฮกไกโด เกียวโต และโอซากะ | ||
| กิ่งจังหวัด | กิ่งจังหวัด | 支庁 | shichō | 158 | ||
| อำเภอ | 郡 | gun | 374 | |||
| เทศบาล | "นครแต่งตั้ง" | 政令指定都市 | seirei shitei toshi | 20 | ||
| "นครศูนย์กลาง" | 中核市 | chūkaku-shi | 42 | |||
| "นครพิเศษ" | 特例市 | tokurei-shi | 40 | |||
| นคร | 市 | shi | 688 | |||
| เมือง | 町 | chō หรือ machi | 746 | |||
| หมู่บ้าน | 村 | mura หรือ son | 183 | |||
| แขวงพิเศษ | 区 (特別区) | ku (tokubetsu-ku) | 23 | แขวงพิเศษของโตเกียว (東京都区部 Tōkyō-to kubu), 23 แขวงของโตเกียว (東京23区 Tōkyō nijūsan-ku) | ||
| ต่ำกว่าเทศบาล | แขวง | 区 (行政区) | ku (gyōsei-ku) | 175 | ||
จำนวนเขตการปกครองแบ่งตามจังหวัด
| ISO | จังหวัด | คันจิ | ภูมิภาค | นครทุกประเภท (แขวงพิเศษ แสดงในวงเล็บ) | แขวง | อำเภอ | เมือง | หมู่บ้าน |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| JP-23 | จังหวัดไอจิ | 愛知県 | ชูบุ | 38 | 16 | 7 | 14 | 2 |
| JP-05 | จังหวัดอากิตะ | 秋田県 | โทโฮกุ | 13 | 6 | 9 | 3 | |
| JP-02 | จังหวัดอาโอโมริ | 青森県 | โทโฮกุ | 10 | 8 | 22 | 8 | |
| JP-12 | จังหวัดชิบะ | 千葉県 | คันโต | 37 | 6 | 6 | 16 | 1 |
| JP-38 | จังหวัดเอฮิเมะ | 愛媛県 | ชิโกกุ | 11 | 7 | 9 | ||
| JP-18 | จังหวัดฟูกูอิ | 福井県 | ชูบุ | 9 | 7 | 17 | ||
| JP-40 | จังหวัดฟูกูโอกะ | 福岡県 | คีวชู | 28 | 14 | 12 | 30 | 2 |
| JP-07 | จังหวัดฟูกูชิมะ | 福島県 | โทโฮกุ | 13 | 13 | 31 | 15 | |
| JP-21 | จังหวัดกิฟุ | 岐阜県 | ชูบุ | 21 | 9 | 19 | 2 | |
| JP-10 | จังหวัดกุมมะ | 群馬県 | คันโต | 12 | 7 | 15 | 8 | |
| JP-34 | จังหวัดฮิโรชิมะ | 広島県 | ชูโงกุ | 14 | 8 | 5 | 9 | |
| JP-01 | จังหวัดฮกไกโด | 北海道 | ฮกไกโด | 35 | 10 | 66 | 129 | 15 |
| JP-28 | จังหวัดเฮียวโงะ | 兵庫県 | คันไซ | 29 | 9 | 8 | 12 | |
| JP-08 | จังหวัดอิบารากิ | 茨城県 | คันโต | 32 | 7 | 10 | 2 | |
| JP-17 | จังหวัดอิชิกาวะ | 石川県 | ชูบุ | 11 | 5 | 8 | ||
| JP-03 | จังหวัดอิวาเตะ | 岩手県 | โทโฮกุ | 14 | 10 | 15 | 4 | |
| JP-37 | จังหวัดคางาวะ | 香川県 | ชิโกกุ | 8 | 5 | 9 | ||
| JP-46 | จังหวัดคาโงชิมะ | 鹿児島県 | คีวชู | 19 | 8 | 20 | 4 | |
| JP-14 | จังหวัดคานางาวะ | 神奈川県 | คันโต | 19 | 28 | 6 | 13 | 1 |
| JP-39 | จังหวัดโคจิ | 高知県 | ชิโกกุ | 11 | 6 | 17 | 6 | |
| JP-43 | จังหวัดคูมาโมโตะ | 熊本県 | คีวชู | 14 | 5 | 9 | 23 | 8 |
| JP-26 | จังหวัดเกียวโต | 京都府 | คันไซ | 15 | 11 | 6 | 10 | 1 |
| JP-24 | จังหวัดมิเอะ | 三重県 | คันไซ | 14 | 7 | 15 | ||
| JP-04 | จังหวัดมิยางิ | 宮城県 | โทโฮกุ | 13 | 5 | 10 | 21 | 1 |
| JP-45 | จังหวัดมิยาซากิ | 宮崎県 | คีวชู | 9 | 6 | 14 | 3 | |
| JP-20 | จังหวัดนางาโนะ | 長野県 | ชูบุ | 19 | 14 | 23 | 35 | |
| JP-42 | จังหวัดนางาซากิ | 長崎県 | คีวชู | 13 | 4 | 8 | ||
| JP-29 | จังหวัดนาระ | 奈良県 | คันไซ | 12 | 7 | 15 | 12 | |
| JP-15 | จังหวัดนีงาตะ | 新潟県 | ชูบุ | 20 | 8 | 9 | 6 | 4 |
| JP-44 | จังหวัดโออิตะ | 大分県 | คีวชู | 14 | 3 | 3 | 1 | |
| JP-33 | จังหวัดโอกายามะ | 岡山県 | ชูโงกุ | 15 | 4 | 10 | 10 | 2 |
| JP-47 | จังหวัดโอกินาวะ | 沖縄県 | คีวชู | 11 | 5 | 11 | 19 | |
| JP-27 | จังหวัดโอซากะ | 大阪府 | คันไซ | 33 | 31 | 5 | 9 | 1 |
| JP-41 | จังหวัดซางะ | 佐賀県 | คีวชู | 10 | 6 | 10 | ||
| JP-11 | จังหวัดไซตามะ | 埼玉県 | คันโต | 40 | 10 | 8 | 22 | 1 |
| JP-25 | จังหวัดชิงะ | 滋賀県 | คันไซ | 13 | 3 | 6 | ||
| JP-32 | จังหวัดชิมาเนะ | 島根県 | ชูโงกุ | 8 | 5 | 10 | 1 | |
| JP-22 | จังหวัดชิซูโอกะ | 静岡県 | ชูบุ | 23 | 10 | 5 | 12 | |
| JP-09 | จังหวัดโทจิงิ | 栃木県 | คันโต | 14 | 5 | 12 | ||
| JP-36 | จังหวัดโทกูชิมะ | 徳島県 | ชิโกกุ | 8 | 8 | 15 | 1 | |
| JP-13 | โตเกียว | 東京都 | คันโต | 26 (23) | 1 | 5 | 8 | |
| JP-31 | จังหวัดทตโตริ | 鳥取県 | ชูโงกุ | 4 | 5 | 14 | 1 | |
| JP-16 | จังหวัดโทยามะ | 富山県 | ชูบุ | 10 | 2 | 4 | 1 | |
| JP-30 | จังหวัดวากายามะ | 和歌山県 | คันไซ | 9 | 6 | 20 | 1 | |
| JP-06 | จังหวัดยามางาตะ | 山形県 | โทโฮกุ | 13 | 8 | 19 | 3 | |
| JP-35 | จังหวัดยามางูจิ | 山口県 | ชูโงกุ | 13 | 4 | 6 | ||
| JP-19 | จังหวัดยามานาชิ | 山梨県 | ชูบุ | 13 | 5 | 8 | 6 |
อ้างอิง
- Imperial Japanese Commission to the Louisiana Purchase Exposition. (1903). Japan in the beginning of the 20th century, p. 80.
- "日本財団図書館（電子図書館）Revised Local Autonomy Law". nippon.zaidan.info.
- "Statistical Handbook of Japan 2008" by Statistics Bureau, Japan 7 กุมภาพันธ์ 2013 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Chapter 17: Government System (Retrieved on 4 July 2009)
- ไม่รวม 6 หมู่บ้านในพื้นที่ข้อพิพาทหมู่เกาะคูริล