เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช

เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช หรือที่รู้จักกันในนาม เจ้าไข่มุกต์ วงศ์บุรี (4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 - 24 พฤษภาคม 2548 ) เป็นเจ้านายฝ่ายเหนือ และเป็นผู้บุกเบิกกิจการธนาคารแห่งแรกในจังหวัดแพร่

เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช
เกิด	4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 จังหวัดแพร่
เสียชีวิต	24 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 อายุ 82 ปี
สัญชาติ	ไทย
มีชื่อเสียงจาก	เจ้านายฝ่ายเหนือ
คู่สมรส	เจ้าเกรน ประชาศรัยสรเดช
บุตร	ธัญญา สุรัสวดี สาโรจน์ ประชาศรัยสรเดช อรรณพ ประชาศรัยสรเดช กรรณิกา ประชาศรัยสรเดช มาลินี ศรีสมวงศ์
บิดามารดา	เจ้าคำมูล ทิพย์วิชัย เจ้าไข่แก้ว ทิพย์วิชัย

ประวัติ

เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช หรือ เจ้าไข่มุกต์ วงศ์บุรี เกิดเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 เป็นธิดาคนโตของเจ้าคำมูล กับเจ้าไข่แก้ว ทิพย์วิชัย (ธิดาเจ้าอินป๋ง กับเจ้าฟองสมุทร มหายศปัญญา) สืบเชื้อสายมาจากเจ้าผู้ครองนครแพร่ ต่อมาหลวงพงษ์พิบูลย์ (เจ้าพรหม วงศ์พระถาง) กับแม่เจ้าสุนันตา วงศ์บุรี (บุตรบุญธรรมแม่เจ้าบัวถา มหายศปัญญา ชายาองค์แรกในเจ้าพิริยเทพวงษ์ ) ได้รับเจ้าไข่มุกต์ และน้องชายคือ คือ เจ้าทองด้วง วงศ์บุรี ไปเป็นบุตรบุญธรรม

การศึกษา

เจ้าไข่มุกต์ ได้เข้ารับการศึกษาในชั้นประถมศึกษา และมัธยมศึกษาจากโรงเรียนราชินีฯ วัฒนาวิทยาลัย และเตรียมอุดมศึกษากรุงเทพฯ แล้วศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษาที่คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แต่ได้ลาออกก่อนสำเร็จการศึกษา กลับมาประกอบธุรกิจธนาคารกสิกรไทย จังหวัดแพร่

ถึงแก่อนิจกรรม

เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2548 และมีพิธีพระราชทานเพลิงศพในวันที่ 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2548 ณ สุสานประตูมาน โดยใช้ราชรถลากตามแบบราชประเพณีเจ้านายเมืองแพร่

ชีวิตครอบครัว

เจ้าไข่มุกต์ สมรสกับเกรน ประชาศรัยสรเดช หรือเจ้าเกรน ประชาศรัยสรเดช บุตรของเจ้าทิพย์เกษร เตมียานนท์ หรือคุณหญิงจงกลนี ประชาศรัยสรเดช (ธิดาเจ้ายวงคำ เตมียานนท์ ราชนัดดาเจ้าพิริยเทพวงษ์) มีบุตร-ธิดา 5 คน คือ

• ธัญญา สุรัสวดี (ประชาศรัยสรเดช) สมรสกับดร.ปลอดประสพ สุรัสวดี มีบุตร 2 คน
• สาโรจน์ ประชาศรัยสรเดช สมรสกับวัชรี ประชาศรัยสรเดช (สกุลเดิม;ลักษณาศัย) มีบุตร 2 คน
• อรรณพ ประชาศรัยสรเดช สมรสกับนลินี ประศรัยสรเดช (สกุลเดิม;ชินะโปดก) มีบุตร 1 คน
• ด.ญ. กรรณิกา ประชาศรัยสรเดช (ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก)
• มาลินี ศรีสมวงศ์ (ประชาศรัยสรเดช) สมรสกับประเสริฐ ศรีสมวงศ์ มีบุตรธิดา 2 คน

การทำงาน

• เจ้าไข่มุกต์ กับเกรน ประชาศรัยสรเดชเป็นผู้บุกเบิกกิจการธนาคารในจังหวัดแพร่ ซึ่งธนาคารแห่งแรกคือธนาคารกสิกรไทย สาขาจังหวัดแพร่ ต่อมาได้เปิดสาขาอำเภอเด่นชัยอีกหนึ่งสาขาให้นายเมธา เอื้ออภิญญกุล อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดแพร่เป็นผู้จัดการ
• เจ้าไข่มุกต์ เป็นผู้รวบรวมจัดทำหนังสือเชื้อสายเจ้าหลวงเมืองแพร่ 4 สมัย ร่วมกับบัวผิน วงศ์พระถาง และร้อยตรีดวงแก้ว รัตนวงศ์ ซึ่งเป็นหนังสือที่ใช้อ้างอิงประวัติศาสตร์เมืองแพร่อย่างกว้างขวางในปัจจุบัน
• เจ้าไข่มุกต์ เป็นผู้บูรณปฏิสังขรณ์ และอุปถัมภ์วัดพงษ์สุนันท์ ต่อจากหลวงพงษ์พิบูลย์ (เจ้าพรหม วงศ์พระถาง) และแม่เจ้าสุนันตา วงศ์บุรี ร่วมกับเจ้าทองด้วง วงศ์บุรี มาโดยตลอด

ลำดับสาแหรก

พงศาวลีของเจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช

เจ้าหนานพัฒน์ ทิพย์วิชัย                             เจ้าคำมูล ทิพย์วิชัย                                   เจ้าพระถาง (หนุ่ม)               เจ้าหนานวงศ์ วงศ์พระถาง                       เจ้าคำปิ๋ว วงศ์พระถาง                             เจ้าเมืองพระ (เฒ่า)               เจ้าฟองจันทร์ วงศ์พระถาง                       เจ้าโนจา               เจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช                                         เจ้าบุรีรัตน์ (หนานปัญญา มหายศปัญญา)               เจ้าบุรีรัตน์ (น้อยหนู มหายศปัญญา)                       แม่เจ้าเฮือนแก้ว มหายศปัญญา               เจ้าอินทร์ป๋ง มหายศปัญญา                             เจ้าน้อยชัยลังกา               เจ้าคำ มหายศปัญญา                       เจ้าคำเกี้ยว               เจ้าไข่แก้ว มหายศปัญญา                                   เจ้าอุปราช (น้อยเสาร์ วราราช)                       เจ้าฟองสมุทร วราราช                             เจ้าพระเมืองแก่น (หนานขัติ)               เจ้าฟองแก้ว วงศ์เมืองแก่น                       เจ้าปิมปา วงศ์เมืองแก่น

อ้างอิง

1. คุ้มวงศ์บุรี .ประวัติเจ้าไข่มุกต์ ประชาศรัยสรเดช
2. เว็บส่งสการ ดอตคอม.งานพระราชทานเพลิงศพเจ้าไข่มุกต์ วงศ์บุรี ประชาศรัยสรเดช
3. หมู่บ้านวังฟ่อน ดอตคอม.เจ้าพิริยเทพวงษ์ (ทายาท)
4. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.บทบาททางเศรฐกิจและกลุ่มทุนท้องถิ่นจังหวัดแพร่
5. ผู้จัดการออนไลน์.วัดพงษ์สุนันท์ อลังการพระนอนองค์ใหญ่ แหล่งท่องเที่ยวใหม่แห่งเมืองแพร่