รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่

รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่ นับตั้งแต่ พญาพล พระราชนัดดาในพระมหากษัตริย์แห่งน่านเจ้าทรงก่อตั้งนครรัฐแพร่

รายพระนามเจ้าผู้ครองนครแพร่

ยุคนครรัฐแพร่อิสระ

ลำดับ	พระฉายาลักษณ์	รายพระนาม	เริ่มครองราชย์	สิ้นสุดรัชกาล	รวมระยะเวลา	หมายเหตุ
1		พญาพล	พ.ศ. 1371	พ.ศ. 1387	16 ปี	*ราชนัดดากษัตริย์น่านเจ้า
2		ท้าวพหุสิงห์	พ.ศ. 1387	ยังไม่มีข้อมูล	ยังไม่มีข้อมูล	*โอรสพญาพล
3		ขุนพนมสิงห์	พ.ศ. 1435
4		ขุนวังสุพล	พ.ศ. 1525
5		พญาผาวังอินทร์	พ.ศ. 1613
6		พญาพรหมวงศ์	พ.ศ. 1655
7		พญาพีระไชยวงศ์	พ.ศ. 1719

ภายใต้การปกครองของขอม

พ.ศ. 1654 – พ.ศ. 1773 นครรัฐแพร่ตกอยู่ในอำนาจการปกครองของขอม ขอมได้เปลี่ยนชี่อเมืองเป็น "นครโกศัย" ภายหลังพวกขอมได้ถูกกองทัพของพ่อขุนบางกลางหาว และพ่อขุนผาเมืองขับไล่ออกไป แล้วตั้งกรุงสุโขทัยเป็นราชธานี อิทธิพลของขอมจึงหมดไปจากดินแดนแถบนี้ นครรัฐแพร่จึงเป็นอิสระอีกครั้ง

ลำดับ	พระฉายาลักษณ์	รายพระนาม	เริ่มครองราชย์	สิ้นสุดรัชกาล	รวมระยะเวลา	หมายเหตุ
8		พญาบอน	พ.ศ. 1825
9		พญาแสงฟ้าคำวงศ์	พ.ศ. 1878
10		พญาศรีเมืองมูล	พ.ศ. 1918
11		พญาเถร	พ.ศ. 1944			*ภายหลังได้ร่วมกับพระอนุชาคือ พญาอุ่นเรือนไปตีนครรัฐน่าน และได้เป็นเจ้าผู้ครองนครน่าน
12		พญาศรีมิ่งเมือง	พ.ศ. 1982

ยุคขึ้นกับล้านนา

ลำดับ	พระฉายาลักษณ์	รายพระนาม	เริ่มครองราชย์	สิ้นสุดรัชกาล	รวมระยะเวลา	หมายเหตุ
13		พญาแม่นคุณ	พ.ศ. 1986			*เสียเมืองให้แก่พระเจ้าติโลกราช กษัตริย์แห่งล้านนา
14		พญาศรีบุญเรืองคำข่าย (หรือ หมื่นสามล้าน)	พ.ศ. 2023
15		เจ้าเมืองแพร่สร้อย (หรือ พญาสร้อยสุริยะ)	พ.ศ. 2051			*ภายหลังไปครองเมืองน่าน และเมืองลำปาง
16		เจ้าเมืองแพร่จันทรา	พ.ศ. 2053
17		เจ้าเมืองแพร่คำยอดฟ้า	พ.ศ. 2057
18		พญาสามล้าน	พ.ศ. 2093			*แม่ทัพเมืองเชียงใหม่

ยุคขึ้นกับพม่า

พ.ศ. 2101 – พ.ศ. 2310 อาณาจักรล้านนา รวมทั้งนครแพร่ตกอยู่ในอำนาจของพม่าในฐานะประเทศราชบ้าง เป็นอิสระบ้างขึ้นอยู่กับกรุงศรีอยุธยาบ้าง (นามเจ้าเมืองเท่าที่ปรากฏมีเพียงองค์เดียว นอกจากนั้นยังไม่มีหลักฐานข้อมูล)

ลำดับ	พระฉายาลักษณ์	รายพระนาม	เริ่มครองราชย์	สิ้นสุดรัชกาล	รวมระยะเวลา	หมายเหตุ
19		พญาเชียงเลือ	พ.ศ. 2106	ยังไม่มีข้อมูล	ยังไม่มีข้อมูล
20		พระเจ้าเมืองแพร่ (นามจริงไม่ปรากฏ)	ก่อนพ.ศ. 2202			*ภายหลังถูกส่งไปครองแคว้นล้านนา

ยุคขึ้นกับกรุงธนบุรี

พ.ศ. 2311 – พ.ศ. 2313 เป็นเมืองขึ้นกรุงธนบุรี

ลำดับ	พระฉายาลักษณ์	รายพระนาม	เริ่มครองราชย์	สิ้นสุดรัชกาล	รวมระยะเวลา	หมายเหตุ
21		พระยาศรีสุริยวงศ์ (พระเมืองไชย)	ก่อน พ.ศ. 2309	พ.ศ. 2330	21 ปี	*พม่าแต่งตั้ง ภายหลังได้เข้าสวามิภักดิ์พระเจ้ากรุงธนบุรี

ขึ้นกับกรุงรัตนโกสินทร์

พ.ศ. 2313 – พ.ศ. 2445 เป็นเมืองขึ้นกรุงรัตนโกสินทร์

ลำดับ	พระฉายาลักษณ์	รายพระนาม	เริ่มครองราชย์	สิ้นสุดรัชกาล	รวมระยะเวลา	หมายเหตุ
22		พระยาแสนซ้าย (หรือ เจ้าหลวงแสนซ้าย)	พ.ศ. 2330	ก่อน พ.ศ. 2348		*ขึ้นครองเมืองแพร่หลังจากพระเมืองไชยถูกกักตัวไว้ที่ธนบุรี
23		พระยาเทพวงศ์ (หรือ เจ้าหลวงเทพวงศ์)	พ.ศ. 2348	พ.ศ. 2359	11 ปี	*ราชโอรสพระยาแสนซ้าย
24		พระยาอินทวิไชย (หรือ เจ้าหลวงอินต๊ะวิไจย)	พ.ศ. 2359	พ.ศ. 2390	31 ปี	*ราชโอรสพระยาเทพวงศ์
25		พระยาพิมพิสารราชา (หรือ เจ้าหลวงพิมพิสาร)	พ.ศ. 2390	พ.ศ. 2429	39 ปี	*ราชนัดดาพระยาเทพวงศ์
26		เจ้าพิริยเทพวงษ์	พ.ศ. 2432	พ.ศ. 2445	13 ปี	*ราชโอรสพระยาพิมพิสารราชา

อ้างอิง

• หนังสือเชื้อสายเจ้าหลวงเมืองแพร่ ๔ สมัย โดย บัวผิว วงศ์พระถาง
• หมุดหมายประวัติศาสตร์ล้านนา รวมบทความวิชาการในวาระครบรอบ ๖ ทศวรรษ ศาสตราจารย์สรัสวดี-รองศาสตราจารย์สมโชติ อ๋องสกุล

1. Thailand's World Thai :อาณาจักรล้านนา อาณาจักรล้านนาในภาคเหนือของประเทศไทย สืบค้นเมื่อ 06-06-57.