เซี่ยจื้อ

เซี่ยจื้อ (จีน: 獬豸; พินอิน: xièzhì) เป็นสัตว์ในประมวลเรื่องปรัมปราของเอเชียตะวันออก เช่น จีน ญี่ปุ่น และเกาหลี เชื่อกันว่า สามารถแยกแยะถูกผิดได้โดยสัญชาตญาณ จึงถือกันเป็นสัญลักษณ์แห่งกระบวนการยุติธรรม

เซี่ยจื้อในวังต้องห้าม

เซี่ยจื้อบนชุดขุนนางราชวงศ์ชิง

แฮแทที่พระราชวังคย็องบก เกาหลีใต้

จีน

เดิมทีมีสัตว์ชนิดหนึ่งเรียก "จื้อ" (廌) ซึ่งประมวลเรื่องปรัมปราจีนว่า เป็นสัตว์เลี้ยงของเกา เหยา (臯陶) เสนาบดียุติธรรมของจักรพรรดิชุ่น (帝舜) สัตว์นี้เป็นแพะมีเขาแหลมตรงกลางศีรษะ สามารถแยกแยะใครถูกใครผิดได้โดยสัญชาตญาณ เมื่อเกา เหยา พบปัญหาในคดีอาญา ก็จะอาศัยสัตว์ดังกล่าวช่วยเหลือ

ส่วนสัตว์ที่เรียก "เซี่ยจื้อ" นั้นปรากฏในวรรณกรรมจีนย้อนหลังไปได้ถึงสมัยราชวงศ์ฮั่น ในงานของขุนนางหยาง ฟู่ (楊阜) ซึ่งระบุว่า "สัตว์แห่งความยุติธรรม เมื่อเห็นการทะเลาะวิวาท มันจะตรงเข้าขวิดฝ่ายที่ผิด เมื่อได้ยินการทุ่มเถียงด่าทอ มันจะตรงเข้ากัดฝ่ายที่ผิด"

เอกสารอีกฉบับจากสมัยเดียวกัน คือ โชวเหวินเจี่ยจื้อ (說文解字) กล่าวว่า "จื้อ หรือเซี่ยจื้อ เป็นสัตว์คล้ายวัว แต่มีเขาเดียว สมัยก่อน เมื่อมีคดี มันจะตรงเข้าขวิดฝ่ายที่ผิด" (廌，解廌，獸也，似牛，一角，古者訴訟，令觸不直者。)

เซี่ยจื้อนับถือกันมายาวนานว่า เป็นสัญลักษณ์แห่งกระบวนการยุติธรรมและกฎหมาย สมัยราชวงศ์หมิงและราชวงศ์ชิง ขุนนางผู้ตรวจราชการจากฝ่ายตรวจการใช้รูปเซี่ยจื้อเป็นเครื่องหมายตำแหน่ง สมัยปัจจุบัน เครื่องแบบสารวัตรทหารในไต้หวันมีรูปเซี่ยจื้ออยู่ และค้อนตุลาการในจีนจะมีรูปเซี่ยจื้อสลักอยู่

ประเทศอื่น

ความเชื่อข้างต้นยังแพร่ไปในประเทศเพื่อนบ้าน คือ ญี่ปุ่น และเกาหลี

ในญี่ปุ่น สัตว์นี้เรียก "ไคจิ" (獬豸) หรือ "ชินโย" (神羊) มีลักษณะเป็นสิงโตมีเขาหนึ่งเขาอยู่บนศีรษะ

ส่วนในเกาหลี สัตว์นี้เรียก "แฮแท" หรือ "แฮชิ" (해태) เล่ากันว่า มีร่างเป็นสิงโต มีเขาหนึ่งเขาอยู่บนศีรษะ สวมกระพรวนที่คอ อาศัยอยู่ชายแดนแมนจูเรีย ต้นราชวงศ์โชซ็อน แฮแทปรากฏมากในสถาปัตยกรรม เพราะเชื่อกันว่า มีอำนาจป้องกันเมืองฮันยัง (ปัจจุบัน คือ โซล) จากพิบัติภัยธรรมชาติ และรักษาความสงบเรียบร้อยของพลเมือง ฉะนั้น โซลจึงใช้แฮแทเป็นสัตว์สัญลักษณ์ประจำเมืองตั้งแต่ ค.ศ. 2009

อ้างอิง

1. Jeannie Thomas Parker, The Mythic Chinese Unicorn, http://chinese-unicorn.com/ch01/ 2015-01-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
2. Gould, Charles (2009). Mythical Monsters. BiblioLife. pp. 357–359. ISBN 0-559-10836-2.
3. An Illustrated Guide to Korean Culture - 233 traditional key words by The National Academy of the Korean Language

แหล่งข้อมูลอื่น

• 'Haechi' the Symbol of seoul: Seoul City Official Tourism (อังกฤษ)