โกปัน

โกปัน (สเปน: Copán) เป็นโบราณสถานของอารยธรรมมายาในจังหวัดโกปันทางภาคตะวันตกของประเทศฮอนดูรัส อยู่ไม่ไกลนักจากชายแดนประเทศกัวเตมาลา นครมายาโบราณแห่งนี้สะท้อนความงามของภูมิประเทศบริเวณที่เมืองเคยเจริญรุ่งเรือง ซึ่งเป็นหุบเขาที่มีดินน้ำอุดมสมบูรณ์ที่ระดับความสูง 600 เมตร (2,400 ฟุต) เหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง โกปันเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรสำคัญสมัยคลาสสิกอาณาจักรหนึ่งตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 5 ถึง 9 ทางตะวันออกเฉียงใต้สุดของภูมิภาควัฒนธรรมมีโซอเมริกาต่อเขตภูมิภาควัฒนธรรมคอคอด–โคลอมเบีย และมีกลุ่มชนนอกอารยธรรมมายารายล้อมอยู่เกือบทุกด้าน

แหล่งอารยธรรมมายาที่โกปัน *
แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
หนึ่งในประติมากรรมรูปลิงที่วิหารหมายเลข 11 ซึ่งอาจเป็นสัญลักษณ์แทนเทพลิงหอน (howler monkey)
พิกัด	14°50′17.9″N 89°08′30.5″W / 14.838306°N 89.141806°W / 14.838306; -89.141806พิกัดภูมิศาสตร์: 14°50′17.9″N 89°08′30.5″W / 14.838306°N 89.141806°W / 14.838306; -89.141806
ประเทศ	ฮอนดูรัส
ภูมิภาค **	ลาตินอเมริกาและแคริบเบียน
ประเภท	มรดกทางวัฒนธรรม
เกณฑ์พิจารณา	(iv), (vi)
อ้างอิง	129
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน	1980 (คณะกรรมการสมัยที่ 4)
พื้นที่	15.095 ha (37.30 เอเคอร์)
พื้นที่กันชน	258.365 ha (638.43 เอเคอร์)
ที่ตั้งของโกปันในฮอนดูรัสและมีโซอเมริกา แสดงแผนที่ฮอนดูรัส โกปัน (มีโซอเมริกา) แสดงแผนที่มีโซอเมริกา
* ชื่อตามที่ได้ขึ้นทะเบียนในบัญชีแหล่งมรดกโลก ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

มีผู้อยู่อาศัยอยู่ในโกปันนานกว่าสองพันปีตั้งแต่สมัยก่อนคลาสสิกตอนต้นจนถึงสมัยหลังคลาสสิก เมืองได้พัฒนารูปแบบทางประติมากรรมที่โดดเด่นตามกรอบประเพณีของชาวมายาที่ลุ่ม ซึ่งอาจจะเป็นไปเพื่อเน้นความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์มายาของผู้ปกครองเมือง

เมืองนี้มีบันทึกทางประวัติศาสตร์ที่ครอบคลุมส่วนใหญ่ของสมัยคลาสสิกและได้รับการสืบสร้างขึ้นอย่างละเอียดโดยนักโบราณคดีและนักอ่านจารึกโบราณ โกปันเคยเป็นเมืองที่มีอำนาจปกครองอาณาจักรอันกว้างใหญ่ภายในพื้นที่ทางใต้ของอารยธรรมมายา เมืองประสบภัยพิบัติทางการเมืองครั้งใหญ่ใน ค.ศ. 738 เมื่อวาชักลาฆูน อูบาฮ์ กาวีล หนึ่งในกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ราชวงศ์ของโกปัน ทรงถูกจับและปลงพระชนม์โดยกษัตริย์แห่งกิริกัวซึ่งเป็นอดีตเมืองขึ้นของพระองค์ ความพ่ายแพ้ที่ไม่คาดคิดนี้ส่งผลให้เมืองประสบภาวะชะงักงันนานถึง 17 ปี ในช่วงเวลานี้โกปันอาจกลายเป็นเมืองขึ้นของกิริกัวจากการพลิกผันของโชคชะตา

ส่วนสำคัญของด้านทิศตะวันออกของอัครปุระโกปันถูกกระแสน้ำในแม่น้ำโกปันกัดเซาะพังทลาย ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาจึงมีการเบี่ยงเส้นทางเดินของแม่น้ำเพื่อปกป้องแหล่งโบราณคดีจากความเสียหายเพิ่มเติม

อ้างอิง

1. Martin & Grube 2000, p. 209.
2. Fash, William L. "Copán." In Davíd Carrasco (ed). The Oxford Encyclopedia of Mesoamerican Cultures. : Oxford University Press, 2001. ISBN 9780195188431
3. Sharer & Traxler 2006, p. 339.
4. Sharer & Traxler 2006, pp. 339, 476.
5. Martin Grube2000, pp. 203–205; Looper 2003, p. 76; Miller 1999, pp. 134–135.
6. Martin Grube2000, pp. 206–207.

บรรณานุกรม

• Looper, Matthew G. (2003). Lightning Warrior: Maya Art and Kingship at Quirigua. Linda Schele series in Maya and pre-Columbian studies. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-70556-5. OCLC 52208614.
• Martin, Simon; Grube, Nikolai (2000). Chronicle of the Maya Kings and Queens: Deciphering the Dynasties of the Ancient Maya. London and New York: Thames & Hudson. ISBN 0-500-05103-8. OCLC 47358325.
• Miller, Mary Ellen (1999). Maya Art and Architecture. London and New York: Thames & Hudson. ISBN 0-500-20327-X. OCLC 41659173.
• Sharer, Robert J.; Traxler, Loa P. (2006). The Ancient Maya (6th (fully revised) ed.). Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 0-8047-4817-9. OCLC 57577446.