โบสถ์ยิวฟาบริก

โบสถ์ยิวฟาบริก (อังกฤษ: Fabric Synagogue) เป็นโบสถ์ยิวนิกายนีโอล็อก ในย่านฟาบริก ตีมีชออารา ประเทศโรมาเนีย อีกชื่อหนึ่งของโบสถ์ยิวนี้คือ โบสถ์ยิวใหม่ เนื่องจากโบสถ์ยิวนี้สร้างขึ้นเพื่อแทนที่โบสถ์ยิวหลังเดิมบนถนน Timocului โบสถ์ยิวฟาบริกสร้างขึ้นในปี 1897 ถึง 1899 ด้วยสถาปัตยกรรมแบบเอ็กเล็กติสต์ ผสมผสานองค์ประกอบของมัวร์ใหม่, กอธิก และ เรนเนสซองส์ใหม่แบบอิตาลี

โบสถ์ยิวฟาบริก
Sinagoga din Fabric
ศาสนา
ศาสนา	ยูดายนีโอล็อก
สถานะ	ปิด
ที่ตั้ง
ที่ตั้ง	1 Ion Luca Caragiale Street ตีมีชออารา
ผู้บริหาร	ศาลาว่าการนครตีมีชออารา
พิกัดภูมิศาสตร์	45°45′22″N 21°14′43″E / 45.75611°N 21.24528°E / 45.75611; 21.24528พิกัดภูมิศาสตร์: 45°45′22″N 21°14′43″E / 45.75611°N 21.24528°E / 45.75611; 21.24528
สถาปัตยกรรม
สถาปนิก	Lipót Baumhorn
ผู้รับเหมา	Josef Kremer
ลงเสาเข็ม	1897
เสร็จสมบูรณ์	1899
ค่าก่อสร้าง	kr. 162,000
ความจุ	700

ประวัติศาสตร์

โบสถ์ยิวฟาบริกสร้างขึ้นตามแปลนการออกแบบของ Lipót Baumhorn ผู้ที่ยังออกแบบโบสถ์ยิวนีโอล็อกแห่งอื่น ๆ ในบราชอฟ กับ เซเกด อาคารหลังใหม่ออกแบบตามธรรมเนียมของโบสถ์ยิวนีโอล็อกยุคร่วมสมัยที่ยิ่งใหญ่แห่งจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี ในรูปคล้ายกับโบสถ์ยิวใน ริเยกา, โซลโนก และ Zrenjanin ตามแปลนของสถาปนิกคนเดียวกัน เงินทุนบางส่วนของการสร้างโบสถ์ยิวยังได้รับการสนับสนุนโดยสลากกินแบ่งที่จัดขึ้นโดยศาลาว่าการนครตีมีชออารา งานก่อสร้างได้รับการไว้วางใจให้ดูแลโดยนักธุรกิจชาวตีมีชออารา Josef Kremer โสถ์ยิวได้รับการเสกในวันที่ 3 กันยายน 1899 โดยแรบไบ Jakab Singer ส่วนออร์แกนในโบสถ์เป็นผลงานของช่างฝีมือ Carl Leopold Wegenstein [de]

ในสมัยสงคราม โงเรียนมัธยมอิสราเอลได้ดำเนินการเรียนการสอนภายในโบสถ์ยิวนี้อยู่ช่วงหนึ่ง ระหว่างที่อาคารเรียนถูกยึดไป ในช่วงปลายสมัยคอมมิวนิสต์ โสถ์ยิวถูกทิ้งให้ทรุดโทรม และปิดลงในปี 1985 เนื่องจากชาวยิวส่วนใหญ่ในเมืองได้ย้ายออกไปหลังสงครามโลกครั้งที่สอง และอพยพไปยังอิสราเอล โบสถ์ยิวถูกปิดเป็นเวลา 24 ปี ระหว่างนั้นถูกทำลายและของมีค่าถูกจารกรรมไป รวมถึงประติมากรรมและชิ้นเฟอร์นิเจอร์ ในปี 2009 ชุมชนชาวยิวได้ยึดคืนโบสถ์ยิวฟาบริกให้แก่โรงละครแห่งชาติตีมีชออารา และมีแผนจะตั้งโรงละครขึ้นในอาคารภายในเวลาห้าปี กระนั้น ไม่มีความคืบหน้าใด ๆ จึงเป็นผลให้ศาลาว่าการนครตีมีชออารานัดสินใจยึดการดูแลในปี 2018 และตั้งเป็นศูนย์การเรียนรู้พหุวัฒนธรรมขึ้น

สถาปัตยกรรม

โบสถ์ยิวฟาบริกเป็นหนึ่งในสิ่งปลูกสร้างที่สวยงามที่สุดในตีมีชออารา โดดเด่นด้วยงานประดับตกแต่งที่วิจิตร แปลนอาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีโดมกลางที่เชื่อมต่อเข้ากับผนังด้านอกผ่านทางส่วนโค้งครึ่งวงกลม โดมกลางตั้งอยู่บนทัมบัวร์รูปแปดเหลี่ยม (octagonal tambour) ซึ่งทำมาจากไม้ทาสีและฉาบปูนปลาสเตอร์ นอกจากนี้ ลักษณะเด่นของอาคารยังรวมถึงโดมขนาดเล็กและหอคอย และบนฟาซาเที่เป็นอิฐแดงสลับกับปูนปลาสเตอร์

โบสถ์ยิวฟาบริกมีองค์ประกอบบแบบมัวร์ใหม่ (neo-Moorish) ผสมผสานกับกอธิกและเรนเนสซองส์ใหม่ อาคารมีทางเข้าสองทาง สำหรับสตรีทางหนึ่ง และสำหรับบุรุษอีกทางหนึ่ง โดยของสตรีอยู่ฝั่งถนน และสามารถเดินตรงขึ้นบันไดต่อได้ ชั้นบนยังมีออร์แกนตั้งอยู่ ส่วนทางเข้าฝั่งบุรุษนั้นผ่านทางโพรงทางเข้า (vestibule; pulish) ซึ่งจะเข้าไปยังห้องที่กั้นไว้สำหรับบุรุษโดยเฉพาะ (heichal) ในห้องนี้ประกอบไปด้วยม้านั่งไม้หลายตัว

อ้างอิง

1. Neumann, Victor (1999). Istoria evreilor din Banat: o mărturie a multi- și interculturalității Europei central-orientale. Bucharest: Atlas. ISBN 9789739927543. OCLC 49578555.
2. Neumann, Getta (2019). Pe urmele Timișoarei evreiești: mai mult decât un ghid. Timișoara: Brumar. ISBN 9786067261455.
3. "Sinagoga Nouă din Fabric". Timisoara-Info.ro.
4. Bălulescu, Lavinia (20 May 2009). "Teatrul salvează o sinagogă veche de 120 de ani". Adevărul.
5. "Sinagoga din Fabric, închisă de 33 de ani, va intra în circuitul cultural al orașului". TION. 6 February 2018.
6. "Sinagoga din Fabric". Deștepți.ro.
7. Pintilie, Ileana (2001–2002). "Interferențe regionale în arhitectura de stil 1900 reflectată în opera lui Lipót Baumhorn". Studii și comunicări. Arad. 7: 316–317.