โม่ลี่ฮัว

โม่ลี่ฮัว เซลีน ดิออน ร้องกับซ่ง จู่อิง ในงานตรุษจีนซีซีทีวี วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2556

หากมีปัญหาในการเล่นไฟล์นี้ ดูที่ วิธีใช้สื่อ

โม่ลี่ฮัว (จีน: 茉莉花; พินอิน: Mòlìhuā; 'เจ้าดอกมะลิ') เป็นเพลงลูกทุ่งจีนซึ่งได้รับความนิยม เพลงนี้มีอายุย้อนหลังไปราวคริสต์ศตวรรษที่ 18 ภายหลังจึงได้รับการสร้างสรรค์ในหลาย ๆ รูปแบบ จนเป็นที่นิยมทั้งในและนอกประเทศจีน

เนื้อร้องและทำนองเพลง

เนื้อเพลงฉบับเก่าซึ่งพบในสมุดเพลงญี่ปุ่นชื่อ เก็กกิงกะกุฟุ (月琴楽譜) ฉบับ พ.ศ. 2420 แต่เขียนชื่อเพลงผิดเป็น "抹梨花" (อ่าน 'โม่ลี่ฮัว' เหมือนกัน)

เพลงนี้ยังได้รับการใช้ในงานสำคัญหลายงาน เช่น โอลิมปิกฤดูร้อน 2547 โอลิมปิกฤดูร้อน 2551 พิธีเปิดเซี่ยงไฮ้เอกซ์โป 2553 รวมถึงในการปฏิวัติดอกมะลิเมื่อปี 2554 ซึ่งเพลงนี้ถูกรัฐบาลจีนปิดกั้นมิให้เผยแพร่ด้วย

ประวัติ

เพลงนี้แต่งขึ้นในรัชกาลพระเจ้าเฉียนหลงแห่งราชวงศ์ชิง และมีฉบับท้องถิ่นอีกหลายฉบับ

ฉบับซึ่งเป็นที่รู้จักกันมากที่สุด มีสองฉบับ คือ ฉบับของมณฑลเจ้อเจียง กับฉบับของมณฑลเจียงซู ซึ่งมีเนื้อร้องและทำนองต่างกัน ฉบับหนึ่งพรรณนาถึงธรรมเนียมการมอบดอกมะลิ ซึ่งปฏิบัติกันในภูมิภาคแยงซีของประเทศจีน อีกฉบับซึ่งมีความยาวยิ่งกว่าพรรณนาถึงความปรารถนาที่จะเด็ดดอกมะลิมาเชยชม

เพลงนี้แต่ก่อนใช้เล่นกับกระดึงเปียนจง และในสมัยใหม่มักใช้เล่นกับระฆังหยก เดิมทีตัวเพลงเขียนด้วยโน้ตห้าระดับซึ่งพัฒนาขึ้นในประเทศจีน ส่วนทำนองนั้นเป็นอย่างสั้นหรือที่เรียกว่า "เสี่ยวเตี๋ยว" (小調, xiǎodiào) ซึ่งนิยมกันในแถบชนบทจีน เซอร์จอห์น แบร์โรว (John Barrow) ราชทูตอังกฤษ บันทึกไว้ว่า ทำนองเพลงโม่ลี่ฮัวนี้น่าจะเป็นทำนองหนึ่งซึ่งได้รับความนิยมมากที่สุดในประเทศจีน

เพลงนี้เป็นหนึ่งในบรรดาเพลงลูกทุ่งจีนซึ่งได้รับความนิยมมากมายภายนอกประเทศจีน ใน พ.ศ. 2493 ข้าหลวงจีนในยุโรปใช้เพลงนี้เป็นเพลงชาติจีนชั่วคราว ต่อมาใน พ.ศ. 2469 จีอาโกโม ปุชชีนี (Giacomo Puccini) ใช้เพลงนี้ในอุปรากรเรื่อง ตูรันโดต (Turandot) ของเขาในช่วงที่ว่าด้วย 'ความรุ่งเรืองแห่งตูรันโดต' เพลงจึงได้กลายเป็นที่นิยมในหมู่ชาวตะวันตก เพลงนี้ยังปรากฏในภาพยนตร์ฮอลลีวูดเรื่อง เดอะกูดเอิร์ธ (The Good Earth) เมื่อ พ.ศ. 2477 ทั้งยังได้รับการดัดแปลงโดยศิลปินหลายคนทั่วโลก รวมถึง เคนนี จี (Kenny G)

ใน พ.ศ. 2525 ยูเนสโกขึ้นทะเบียนเพลงนี้ไว้ในรายการเพลงที่ควรฟัง ครั้นประเทศจีนได้กลับมาปกครองฮ่องกงและมาเก๊าอีกครั้งใน พ.ศ. 2540 และ พ.ศ. 2542 ตามลำดับ ก็ใช้เพลงนี้ในพิธีเฉลิมฉลองด้วย ประธานาธิบดีเจียง เจ๋อหมิน ซึ่งเป็นที่กล่าวขานกันว่าโปรดปรานเพลงนี้เป็นการส่วนตัว เป็นผู้ขอให้บรรเลงเพลงนี้ในพิธีส่งมอบเกาะฮ่องกงเอง อนึ่ง เพลงนี้ยังมักประโคมในที่ประชุมคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนด้วย

ในการปฏิวัติดอกมะลิเมื่อปี 2554 ผู้จัดการชุมนุมมเรียกร้องประชาธิปไตยในประเทศจีนได้เรียกร้องผู้ชุมนุให้เปิดฉบับหนึ่งของเพลงนี้ด้วยโทรศัพท์มือถือเพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งการต่อต้านรัฐบาล เพลงนี้จึงถูกขึ้นบัญชีเป็นวัตถุซึ่งไม่ผ่านการตรวจพิจารณาทางอินเทอร์เน็ต การค้นหาชื่อเพลงนี้ในอินเทอร์เน็ตยังถูกสะกัดกั้นด้วย แต่การตรวจพิจารณาครั้งนี้ไม่บรรลุเป้าหมายเท่าใดนัก เพราะเพลงโม่ลี่ฮัวเป็นที่แพร่หลายมาแต่เดิมอยู่แล้ว

คำร้อง

ฉบับที่หนึ่ง

คำร้องฉบับหนึ่งซึ่งเป็นที่นิยมมีดังนี้

จีนตัวเต็ม	จีนตัวย่อ	พินอิน	คำแปล
			ตรงตัว	เชิงกาพย์กลอน
好一朵美麗的茉莉花 好一朵美麗的茉莉花 芬芳美麗滿枝椏 又香又白人人誇 讓我來將你摘下 送給別人家 茉莉花呀茉莉花	好一朵美丽的茉莉花 好一朵美丽的茉莉花 芬芳美丽满枝桠 又香又白人人夸 让我来将你摘下 送给别人家 茉莉花呀茉莉花	hǎo yī duǒ mĕi lì de mò li huā hăo yī duŏ mĕi lì de mò li huā fēn fāng měi lì mǎn zhī yā yòu xiāng yòu bái rén rén kuā ràng wǒ lái jiāng nǐ zhāi xià sòng gěi bié rén^[ก] jiā mò li huā ya mò li huā	เจ้าดอกมะลิช่างงดงาม เจ้าดอกมะลิช่างงดงาม หอมกรุ่น สะคราญ กลีบล้วนบานสะพรั่ง หอมละมุนและขาวงาม คนเขาชมกันดังนั้น ข้าขอเด็ดมาเชย แล้วมอบให้แก่พี่น้องบ้านอื่น เจ้าดอกมะลิ โอ้ เจ้าดอกมะลิ	บุหงามะลิวันอันละออ บุหงามลาซออันอ่อนหวาน ทั่วถิ่นเป็นสิริเจ้าผลิบาน ตระการกลิ่นกล่อมกรุ่นละมุนใจ ขอเด็ดไปชมไปชื่น ลืมคืนลืมวันฝันใฝ่ แบ่งปันคนรักปักใจ บุหงามะลิวันมะลิวัน
^ก คำว่า "เปี๋ยเหริน" (别人, bié rén) ที่แปลว่า ผู้อื่น ("มอบ [ดอกมะลิ] ให้แก่พี่น้องบ้านอื่น") บางทีเปลี่ยนเป็นคำว่า "ฉิงหลัง" (情郎, qíng láng) ที่แปลว่า ชายที่หมายปอง ("มอบ [ดอกมะลิ] ให้แก่ครอบครัวของชายที่หมายปอง")

ฉบับที่สอง

คำร้องซึ่งเป็นที่นิยมอีกฉบับหนึ่งมีสามบทดังนี้

จีนตัวเต็ม	จีนตัวย่อ	พินอิน	คำแปล
好一朵茉莉花, 滿園花開香也香不過她, 我有心采一朵戴 又怕看花的人兒罵.   好一朵茉莉花, 茉莉花開雪也白不過她, 我有心采一朵戴, 又怕旁人笑話.   好一朵茉莉花, 滿園花開比也比不過她, 我有心采一朵戴, 又怕來年不發芽.	好一朵茉莉花, 满园花开香也香不过她, 我有心采一朵戴 又怕看花的人儿骂.   好一朵茉莉花, 好一朵茉莉花, 茉莉花开雪也白不过她, 我有心采一朵戴, 又怕旁人笑话.   好一朵茉莉花, 好一朵茉莉花, 满园花开比也比不过她, 我有心采一朵戴, 又怕来年不发芽.	Hǎo yī duo mòlìhuā, Mǎn yuán huā kāi xiāng yě xiāng bùguò tā, Wǒ yǒuxīn cǎi yī duo dài Yòu pà kàn huā de rén er mà. Hǎo yī duo mòlìhuā, Mòlìhuā kāi xuě yě bái bu guò tā, Wǒ yǒuxīn cǎi yī duo dài, Yòu pà pángrén xiàohuà. Hǎo yī duo mòlìhuā, Mǎn yuán huā kāi bǐ yě bǐ bùguò tā, Wǒ yǒuxīn cǎi yī duo dài, Yòu pà láinián bù fāyá.	เจ้าดอกมะลิช่างงามนัก ในบรรดาดอกไม้ใบหญ้าซึ่งหอมหวนอยู่ในสวน ไม่มีพรรณไหนกลิ่นหอมจรรโลงใจเช่นเจ้าอีกแล้ว ข้าใคร่เด็ดมาเจ้ามาเชยแล้วประดับเจ้าไว้กับกายข้า แต่เจ้าของสวนคงเอ็ดข้าตาย   เจ้าดอกมะลิช่างวิเศษนัก มะลิเมื่อเจ้าเบ่งบาน หิมะก็ไม่ขาวงามเสมือนเจ้า ข้าหวังจะเด็ดมาเจ้ามาชมแล้วติดเจ้าไว้กับกายข้า แต่เกรงคนทั้งหลายคงเยาะข้าตาย   เจ้าดอกมะลิช่างสวยนัก ในบรรดาไม้ทั้งหลายซึ่งผลิบานอยู่ในสวน หามีพรรณไหนเสมอเจ้าอีกแล้ว ข้าปรารถนาจะเด็ดเจ้ามาเชยชมแล้วประทับเจ้าไว้กับกายข้า แต่หวั่นเกรงว่า เจ้าจะบานไม่ถึงปีหน้า

อ้างอิง

1. Chen, Qian (2008-07-21). "'Jasmine Flower' chosen for medal ceremony music". Shanghai Daily. สืบค้นเมื่อ 18 November 2008.
2. "Jasmine stirrings in China: No awakening, but crush it anyway: The government goes to great lengths to make sure all is outwardly calm", Mar 3rd 2011
3. Classical piece will ring in ears of winners - China Daily
4. Clem, Will (3 March 2011). "The flowering of an unconventional revolution". South China Morning Post. Hong Kong. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 3 March 2011. สืบค้นเมื่อ 3 March 2011. Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
5. Kenny G and Hu Jintao Make Protest Music: Tunisia's Choice of Revolutionary Symbols Confounds Chinese Censors
6. Ian Johnson, Calls for a ‘Jasmine Revolution’ in China Persist, New York Times, February 23, 2011
7. Yayoi Uno Everett; Frederick Lau (2004). Locating East Asia in Western art music. Wesleyan University Press. pp. 276–. ISBN 978-0-8195-6662-1. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
8. Jie Jin (31 March 2011). Chinese Music. Cambridge University Press. pp. 84–. ISBN 978-0-521-18691-9. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
9. Hong Zhang; Zu-yan Chen; Robert Daly (January 2001). Chinese Through Song. Global Academic Publishing. pp. 46–. ISBN 978-1-58684-122-5. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
10. Jie Jin (31 March 2011). Chinese Music. Cambridge University Press. pp. 81–82. ISBN 978-0-521-18691-9. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
11. Hong Zhang; Zu-yan Chen; Robert Daly (January 2001). Chinese Through Song. Global Academic Publishing. pp. 47–. ISBN 978-1-58684-122-5. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
12. Alan Robert Thrasher (2008). Sizhu instrumental music of South China: ethos, theory and practice. BRILL. pp. 116–. ISBN 978-90-04-16500-7. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
13. William Ashbrook; Harold Powers (1991). Puccini's Turandot: the end of the great tradition. Princeton University Press. p. 90. ISBN 978-0-691-02712-8. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
14. Burton D. Fisher (1 June 2004). Opera Classics Library Puccini Companion: The Glorious Dozen. Opera Journeys Publishing. pp. 696–. ISBN 978-1-930841-62-8. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
15. Peter M. Chang (28 February 2006). Chou Wen-Chung: the life and work of a contemporary Chinese-born American composer. Scarecrow Press. pp. 51–. ISBN 978-0-8108-5296-9. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.
16. Robert Lawrence Kuhn (14 July 2009). How China's leaders think: the inside story of China's reform and what this means for the future. John Wiley and Sons. pp. 339–. ISBN 978-0-470-82445-0. สืบค้นเมื่อ 17 March 2011.