โลมาแม่น้ำ

โลมาแม่น้ำ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: โอลิโกซีน-ปัจจุบัน
รูปวาดของโลมาแม่น้ำแยงซี หรือไป๋จี (Lipotes vexillifer)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Artiodactyla
อันดับฐาน:	Cetacea
อนุอันดับ:	Odontoceti
วงศ์ใหญ่:	Platanistoidea Gray, 1846
วงศ์
ดูในเนื้อหา

สำหรับโลมาน้ำจืดชนิดอื่น ดูที่: โลมาน้ำจืด

โลมาแม่น้ำ หรือ โลมาน้ำจืด (อังกฤษ: River dolphin, Freshwater dolphin) เป็นวงศ์ใหญ่ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมกลุ่มหนึ่ง ใน อันดับสัตว์กีบคู่ (Artiodactyla) ในอันดับฐานวาฬและโลมา (Cetacea) ในกลุ่มโลมา ใช้ชื่อวงศ์ใหญ่ว่า Platanistoidea ซึ่งแยกออกเป็นวงศ์ต่าง ๆ ได้อีก นับเป็นสัตว์เพียงจำพวกเดียวในอันดับฐานวาฬและโลมานี้เท่านั้นที่อาศัยอยู่ในน้ำจืดได้อย่างแท้จริง

โลมาแม่น้ำ มีลักษณะส่วนใหญ่เหมือนกับโลมาทั่วไป หรือโลมาทะเล มีความยาวเต็มที่ประมาณ 2.4 เมตร (8 ฟุต) มีสีลำตัวหลากหลายตั้งแต่ ชมพู, ขาว, เหลือง, น้ำตาล และดำ

แต่โลมาแม่น้ำ มีความแตกต่างไปจากโลมากลุ่มอื่น คือ ส่วนจมูกที่เรียวยาวกว่า มีความยาวประมาณ 58 เซนติเมตร (2 ฟุต) หรือประมาณสี่เท่าของความยาวของโลมาทะเล ส่วนใหญ่จะมีดวงตาขนาดเล็ก และมีความสามารถในการมองเห็นน้อยกว่า เนื่องจากสภาพแวดล้อมที่อาศัยส่วนใหญ่จะเป็นแม่น้ำที่มีน้ำขุ่น สภาพพื้นน้ำเป็นโคลนตมขุ่นมัว นอกจากนี้แล้วโลมาแม่น้ำมีความกระตือรือร้นน้อยกว่าโลมาทะเล อันเป็นผลมาจากการวิวัฒนาการเนื่องจากสภาพแวดล้อม โลมาแม่น้ำจะกินปลาเป็นอาหารหลัก

การจำแนก

ปัจจุบัน โลมาแม่น้ำแบ่งออกได้เป็น 5 ชนิด 3 ชนิดอาศัยอยู่ในน้ำจืดแท้ ๆ คือ แม่น้ำสายใหญ่ หรือทะเลสาบน้ำจืด ในทวีปเอเชีย คือ จีนและอินเดียอย่างละ 1 ชนิด, ในทวีปอเมริกาใต้ 2 ชนิด และอีก 1 ชนิด อาศัยอยู่ในน้ำกร่อย เช่น ปากแม่น้ำของทวีปอเมริกาใต้ ซึ่งทุกชนิดจัดเป็นสัตว์ที่ใกล้สูญพันธุ์แล้วทั้งสิ้น

• วงศ์ใหญ่ Platanistoidea
  • วงศ์ Platanistidae
    • สกุล Platanista
      • Platanista gangetica (โลมาแม่น้ำอินเดีย, โลมาแม่น้ำเอเชียใต้) มีด้วยกัน 2 ชนิดย่อย
        • P. g. gangetica
        • P. g. minor
  • วงศ์ †Allodelphinidae (ไมโอซีน)
  • วงศ์ †Squalodelphinidae (โอลิโกซีน - ไมโอซีน)
  • วงศ์ †Squalodontidae (โอลิโกซีน - ไมโอซีน)
  • วงศ์ †Waipatiidae (โอลิโกซีน - ไมโอซีน)
• วงศ์ใหญ่ Inioidea
  • วงศ์ Iniidae
    • สกุล Inia
      • Inia geoffrensis (โลมาแม่น้ำอเมซอน, โลมาสีชมพู) มีด้วยกัน 3 ชนิดย่อย
        • I. g. geoffrensis
        • I. g. boliviensis
        • I. g. humbotiana
      • Inia araguaiaensis (โลมาแม่น้ำไอราโกนา-เป็นโลมาแม่น้ำชนิดแรกที่ถูกค้นพบหลังจากปี ค.ศ. 1918)
    • สกุล †Meherrinia (ไมโอซีนยุคสุดท้าย)
  • วงศ์ Pontoporiidae
    • สกุล Pontoporia
      • Pontoporia blainvillei (โลมาแม่น้ำลาพลาตา)
• วงศ์ใหญ่ †Lipotoidea
  • วงศ์ †Lipotidae
    • สกุล †Lipotes
      • †Lipotes vexillifer (โลมาแม่น้ำแยงซี-เป็นไปได้ว่าสูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่เดือนธันวาคม ค.ศ. 2006)

หมายเหตุ

มีโลมาบางชนิด เช่น โลมาหัวบาตร หรือโลมาหัวบาตรไร้ครีบหลัง ซึ่งสามารถอยู่ในน้ำจืดได้เช่นกัน แต่มิใช่เป็นโลมาแม่น้ำเนื่องจาก โลมาหัวบาตรจัดอยู่ในวงศ์ Delphinidae หรือโลมาทะเล ขณะที่โลมาหัวบาตรไร้ครีบหลัง อยู่ในวงศ์ Phocoenidae หรือพอร์พอยส์

อ้างอิง

1. Mammal Species of the World, A Taxonomic and Geographic Reference, 3rd edition, 2005 ISBN 0801882214
2. Rice, D. W. (1998). Marine mammals of the world: systematics and distribution. Society of Marine Mammalogy Special Publication Number 4. pp. 231
3. Hamilton, H., S. Caballero, A. G. Collins, and R. L. Brownell Jr. (2001). "Evolution of river dolphins". Proceedings of the Royal Society of London Series B: Biological Sciences. 268 (1466): 549–556. doi:10.1098/rspb.2000.1385. PMC 1088639. PMID 11296868.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
4. doi:10.1371/journal.pone.0083623
   This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
5. McGrath, M. (2014-01-22). "Brazil dolphin is first new river species since 1918". BBC. สืบค้นเมื่อ 2014-01-23.
6. Anderson, N. (2014-01-24). "Inia araguaiaensis: New Species of River Dolphin Found in Brazil". Sci-News.com. สืบค้นเมื่อ 2014-01-30.
7. Turvey, S. T., R. L. Pitman, B. L. Taylor, J. Barlow, T. Akamatsu, L. A. Barrett, X. Zhao, R. R. Reeves, B. S. Stewart, K. Wang, Z. Wei, X. Zhang, L. T. Pusser, M. Richlen, J. R. Brandon and D. Wang (2007). "First human-caused extinction of a cetacean species?". Journal of the Royal Society, Biology Letters. 3 (5): 537–540. doi:10.1098/rsbl.2007.0292. PMC 2391192. PMID 17686754.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
8. All Headline News, Dec. 2006.

แหล่งข้อมูลอื่น