กองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้

กองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้ (อักษรย่อ: กกล.ทพ.จชต.; อังกฤษ: Rangers forces of southern border provinces) เป็นกองกำลังทหารพรานจำนวน 12 กรมในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่มีบทบาทสำคัญในการปราบปรามการก่อกำเริบคอมมิวนิสต์ รวมทั้งความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย นับเป็นหนึ่งในกองกำลังที่เผชิญกับสงครามภายในที่ยาวนานที่สุด

กองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้
กองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้
ประเทศ	ไทย
รูปแบบ	กำลังกึ่งทหาร
บทบาท	ปะทะข้าศึกตามแนวชายแดน ปฏิบัติการสนธิกำลัง การลาดตระเวน รักษาความปลอดภัย การต่อต้านการก่อการร้าย ติดตามจับกุม ปิดล้อมตรวจค้น ยึดของกลาง ปราบปรามยาเสพติด การรวบรวมข่าวกรอง การสงครามภูเขา ช่วยเหลือประชาชนในพื้นที่
กำลังรบ	10,921 นาย (พ.ศ. 2,554)
ขึ้นกับ	กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 4 ส่วนหน้า
สมญา	นักรบชุดดำ ดอกไม้เหล็กชายแดนใต้ (หญิง)
สีหน่วย	ดำ
คำขวัญ	คุณธรรม อุดมการณ์ คือหัวใจทหารพราน เพื่อประชาชน
ค่านิยมหลัก
วันสถาปนา	พ.ศ. 2549
ปฏิบัติการ สำคัญ	การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศมาเลเซีย ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย
ผู้บังคับบัญชา
ผู้บังคับกองกำลัง	พันเอก วรเดช เดชรักษา
ผบ.สำคัญ	พันเอก คมกฤช รัตนฉายา

กองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้ทั้งชายและหญิง

ขบวนแถวกองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้

นอกจากนี้ กองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้ ยังมีสถานะเป็นกองบังคับการหน่วยปฏิบัติการพิเศษร่วม ซึ่งมีผู้บังคับกองกำลังและหน่วยปฏิบัติการพิเศษร่วมคนปัจจุบันคือพันเอก วรเดช เดชรักษา

ประวัติ

ก่อนจัดตั้งกองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้

หน่วยทหารพรานได้รับการจัดตั้งครั้งแรกเมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2521 เพื่อต่อสู้กับกลุ่มคอมมิวนิสต์ในสมัยนั้น โดยเป็นกำลังพลอาสาสมัครในแต่ละพื้นที่ เนื่องด้วยมีความเข้าใจในพื้นที่ ทำให้ง่ายในการต่อกรเชิงยุทธวิธีกับฝ่ายคอมมิวนิสต์ และเนื่องด้วยภารกิจของทหารพรานมักมีความเสี่ยงสูง การพัฒนาด้านขีดความสามารถแก่ทหารพรานจึงเป็นเรื่องจำเป็นอย่างยิ่ง

จัดตั้งกองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้

นับตั้งแต่เหตุการณ์ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทยทวีความรุนแรงเมื่อปี พ.ศ. 2547 กองทัพบกไทยได้เพิ่มจำนวนทหารพรานขึ้นถึงสามเท่า ซึ่งกองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้ (กกล.ทพ.จชต.) ได้รับการก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2549 โดยมีภารกิจในการบังคับบัญชาหน่วยเฉพาะกิจกรมทหารพราน (ฉก.ทพ.) รวมถึงเป็นกองบังคับการหน่วยปฏิบัติการพิเศษร่วม

การจัดตั้งกองกำลังเพิ่มเติม

ต่อมากระทรวงกลาโหมเสนอให้มีการจัดตั้งกองบังคับการกรมทหารพรานเพิ่มเติม 5 กรม โดยใช้วงเงิน 2,692 ล้านบาทเศษ ซึ่งทางคณะรัฐมนตรีไทยได้อนุมัติเมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 อันเป็นไปตามแผนถอนกำลังทหารหลัก โดยให้ทหารพรานที่เป็นกองกำลังถิ่นเข้าประจำการ โดยกองกำลังที่จัดตั้งเพิ่มเติมเพื่อทดแทนทหารหลักของกองทัพภาคที่ 1, 2 และ 3 ได้แก่ หน่วยเฉพาะกิจกรมทหารพรานที่ 11, 22 และ 33 และกองกำลังหลักได้แก่ กรมทหารพรานที่ 48 และ 49

นอกจากนั้น ยังได้มีการจัดตั้งกรมทหารพรานนาวิกโยธิน กองทัพเรือ เข้าเสริมการปฏิบัติงาน

ทำเนียบผู้บังคับบัญชา

พันเอก วิวรรธน์ ปฐมภาคย์
พลตรี มณี จันทร์ทิพย์
พลตรี พรศักดิ์ พูลสวัสดิ์
พลตรี โภชน์ นวลบุญ
พันเอก คมกฤช รัตนฉายา

การปฏิบัติการ

กองกำลังทหารพรานจังหวัดชายแดนภาคใต้ ยังมีบทบาทในการสนธิกำลังร่วมกับทหาร, ตำรวจ, นาวิกโยธิน และอาสารักษาดินแดน

ในปี พ.ศ. 2561 เจ้าหน้าที่ทหารพรานได้ทำการป้องกันการบินสอดแนมจากอากาศยานไร้คนขับ หลังจากมีผู้ใช้เครื่องยิงลูกระเบิดเอ็ม 79 ยิงใส่ฐานปฏิบัติการชุดคุ้มครอง ที่อำเภอยะหา จังหวัดยะลา ส่งผลให้อาสาสมัครทหารพรานและอาสาสมัครรักษาดินแดนได้รับบาดเจ็บ 2 นาย โดยได้ทำการยึด และสั่งยิงทำลาย กรณีที่มีการบินโดยไม่ขออนุญาต

โครงสร้าง

แบ่งหน่วยเป็นระดับกรม โดยมีผู้บังคับการกรมเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด ซึ่งเหมือนกับกรมทหารหลักทั่วไป แต่ไม่มีโครงสร้างระดับกองพัน กรมทหารพรานแต่ละกรมแบ่งออกเป็น 15 กองร้อย โดยมีการจัดการกองร้อยในแต่ละกรมไม่เหมือนกัน แต่ละกรมประกอบด้วยทหารหลัก และทหารพราน ซึ่งทหารหลักจะรับผิดชอบในตำแหน่งหลัก อันเสมือนเป็นพี่เลี้ยงให้แก่ทหารพราน

จากข้อมูลปี พ.ศ. 2555 เผยว่ามีทหารพรานเป็นบุคคลในพื้นที่ประมาณ 70 ถึง 80 เปอร์เซ็นต์ และทหารพรานหญิงสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีจำนวนร้อยเปอร์เซ็นต์

กิจกรรมเพื่อสังคม

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2551 กรมทหารพรานที่ 41 ได้ร่วมกับโรงพยาบาลบ้านแพ้วจากจังหวัดสมุทรสาคร, ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อให้การช่วยเหลือทางการแพทย์แก่ผู้มีปัญหาด้านสายตา โดยมีผู้เข้าร่วมโครงการแล้วกว่า 1,000 คน

นอกจากนี้ กำลังพลจากกรมทหารพรานต่าง ๆ ยังมีบทบาทในการช่วยเหลือผู้ประสบอุทกภัยหลายครั้ง อาทิ การช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับผลกระทบในจังหวัดปัตตานีเมื่อปี พ.ศ. 2560

เครื่องหมายเชิดชูเกียรติ

มอบให้แก่บุคคลที่ทำคุณประโยชน์ หรือผู้มีอุปการคุณต่อกิจการทหารพราน เพื่อเป็นการตอบแทนคุณความดีและเป็นเกียรติประวัติ

เครื่องหมายเชิดชูเกียรติทหารพราน
เครื่องหมายแสดงความสามารถพิเศษทหารพรานจู่โจมกิตติมศักดิ์