การค้าประเวณีในประเทศไทย

การค้าประเวณีเป็นสิ่งผิดกฎหมายในประเทศไทย แต่ในทางปฏิบัติพบว่ามีการค้าประเวณีอยู่และถูกควบคุมในบางส่วน การค้าประเวณีพบได้ทั่วประเทศ เจ้าพนักงานในท้องถิ่นที่มีผลประโยชน์เกี่ยวข้องมักจะปกป้องการค้าประเวณี จำนวนของผู้ค้าบริการทางเพศประมาณให้แน่นอนได้ยาก แต่ละสำนักมีตัวเลขและนิยามที่ต่างกันไป และเป็นที่ถกเถียงกันทั้งในระดับชาติและนานาชาติ ตั้งแต่สงครามเวียดนามเป็นต้นมาประเทศไทยได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในประเทศจุดหมายปลายทางสำหรับเซ็กซ์ทัวร์

ขนาดของการค้าประเวณี

เรื่องจำนวนของผู้ค้าบริการทางเพศในไทยยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ การศึกษาของนักวิจัยจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเมื่อ พ.ศ. 2547 ระบุว่ามีผู้ทำงานเกี่ยวกับบริการทางเพศ 2.8 ล้านคน เป็นผู้หญิง 2 ล้านคน เป็นผู้ชาย 2 หมื่นคน และเป็นผู้มีอายุต่ำกว่า 18 ปี 8 แสนคน อย่างไรก็ดีมีผู้ท้วงติงว่าตัวเลขนี้น่าจะสูงเกินกว่าความเป็นจริงมาก การศึกษาใน พ.ศ. 2546 ประมาณมูลค่าทางเศรษฐกิจไว้ที่ 4.3 พันล้านเหรียญสหรัฐต่อปี หรือราว 3% ของระบบเศรษฐกิจไทยโดยรวม และประมาณการณ์ว่าอาจมีผู้ค้าบริการทางเพศมากถึง 10,000 คนบนเกาะสมุย และไม่น้อยกว่า 10% ของมูลค่าเงินที่นักท่องเที่ยวนำเข้ามาถูกใช้ในกิจกรรมทางเพศ ส่วนรายงานขององค์การอนามัยโลกใน พ.ศ. 2544 ระบุว่าการประมาณการณ์ที่น่าเชื่อถือที่สุดระบุว่ามีผู้ค้าบริการทางเพศระหว่าง 150,000 ถึง 200,000 คน การสำรวจโดยภาครัฐบาลพบว่ามีการค้าบริการทางเพศที่เป็นผู้ใหญ่อยู่ระหว่าง 76,000 ถึง 77,000 คน ในสถานบันเทิงที่จดทะเบียน ในขณะที่กลุ่ม NGO เชื่อว่ามีผู้ค้าบริการทางเพศระหว่าง 200,000 ถึง 300,000 คน

รูปแบบการค้าประเวณีในประเทศไทย

รูปแบบของการค้าประเวณีในประเทศไทยในปัจจุบัน มีหลายรูปแบบ ที่อาจพบได้ง่ายเช่น

• อาบอบนวด เป็นสถานบริการทางเพศโดยตรง โดยผู้ขายบริการจะนั่งรอภายในสถานบริการและรอลูกค้าเข้ามาเลือก โดยในสถานบริการจะมีบริการจัดห้องไว้รับรอง สถานบริการอาบอบนวดมีกระจายในกรุงเทพมหานครและจังหวัดอื่นบางจังหวัด ในกรุงเทพมีมากบริเวณถนนพระราม 9 ถนนเพชรบุรี ถนนรัชดาภิเษก เป็นต้น นอกจากนี้ยังสามารถพบโฆษณาของอาบอบนวดบางแห่งได้ในอินเทอร์เน็ต หรือในหนังสือพิมพ์กีฬาบางฉบับอีกด้วย
• ซ่อง คล้ายคลึงกับอาบอบนวด แต่มักไม่เปิดตัวโจ่งแจ้ง และเป็นธุรกิจผิดกฎหมาย ซ่องบางแห่งอาจลักลอบเปิดโดยใช้ธุรกิจนวดแผนโบราณหรือสปาขึ้นบังหน้าเท่านั้นและมีการบริการนวดกระปู๋
• สถานบันเทิง คาเฟ่ ร้านคาราโอเกะ สปา หรือร้านตัดผม บางแห่ง มีบริการทางเพศแอบแฝงเพิ่มเติมสำหรับลูกค้า
• รอลูกค้าที่โรงแรมม่านรูด หรือบริเวณริมถนนบางแห่ง ที่เป็นแหล่งค้าประเวณี
• การโทรเรียก โดยลูกค้าติดต่อทางนายหน้า (หรือแมงดา หรือมาม่าซัง) เพื่อเรียกมาใช้บริการทางที่พักของลูกค้า หรือทางโรงแรมที่เตรียมไว้ ราคาการให้บริการจะแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับสถานที่และชนิด โดยปกติ ผู้ชายที่ให้บริการ จะได้รายได้น้อยกว่าผู้หญิงที่ให้บริการ บางครั้งนายหน้าอาจใช้คำเรียกอาชีพอื่นเพื่อปิดบังการค้าประเวณี เช่น จัดหาพริตตี้ จัดหานางแบบ เป็นต้น
• การซื้อขายบริการทางเพศผ่านอินเทอร์เน็ต โดยอาจซื้อขายผ่านทางการแชต (เมสเซนเจอร์) แคมฟรอก หรือเฟซบุ๊ก เป็นต้น หรือเว็บไซต์ใต้ดินบางแห่งอาจมีโฆษณาการขายบริการทางเพศ
• การซื้อขายบริการทางเพศแบบซื้อเหมาในระยะยาว เช่นหนึ่งสัปดาห์ หรือหนึ่งเดือนขึ้นไป โดยในช่วงระยะเวลาที่ตกลงกันนั้น ผู้ซื้อจะผูกขาดการเป็นลูกค้าแต่เพียงผู้เดียว ไม่ยินยอมให้ผู้ขายไปขายบริการหรือไปมีกิจกรรมทางเพศกับบุคคลอื่นอีก ซึ่งอาจถือว่าเป็นการเหมาซื้อทั้งบริการทางเพศและความสัมพันธ์ชั่วคราวในรูปแบบอื่น เช่นแฟนหรือคนรักด้วย บางครั้งเรียกการซื้อแบบนี้ว่า "ผูกปิ่นโต"
• การล่อลวงเหยื่อให้มาค้าประเวณี ผู้ล่อลวงอาจแอบอ้างตัวว่าเป็นธุรกิจอื่น เช่น โมเดลลิ่ง แมวมองดารา เป็นต้น

บางครั้งผู้ค้าประเวณีหญิงที่มีรูปร่างหน้าตาดีอาจแอบอ้างตัวว่าประกอบอาชีพอื่นบางอาชีพ เพื่อเพิ่มค่าตัว เช่น เป็นนิสิตนักศึกษา หรือพริตตี้ หรือนางแบบ เป็นต้น

ในการซื้อขายบริการทางเพศ ผู้ขายหรือผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องอาจใช้คำอื่น หรือชื่ออาชีพอื่นแทน เพื่อเลี่ยงการกล่าวถึงโดยตรง เช่น "ไซด์ไลน์" "ขายน้ำ" "เด็กออฟ" "หมอนวด" "นวดโดยนางแบบ" "นวดโดยพริตตี้" เป็นต้น

ในบางกรณีอาจพบว่ามีชาวต่างชาติ หรือคนต่างด้าว ทั้งที่มาจากประเทศเพื่อนบ้าน เช่น พม่า ลาว กัมพูชา เป็นต้น และจากประเทศอื่น เช่น รัสเซีย อุซเบกิสถาน เป็นต้น เข้ามาค้าประเวณีในประเทศไทย โดยมีทั้งที่เต็มใจกระทำ และที่ถูกแก๊งค้ามนุษย์ข้ามชาติล่อลวงหรือบังคับมา

สถานะทางกฎหมายและประวัติศาสตร์

การค้าประเวณีไม่ใช่สิ่งใหม่ในสังคมไทย มีเอกสารทางประวัติศาสตร์ย้อนไปได้กว่าหกร้อยปี เช่น เอกสารของชาวจีน Ma Huan (1433) และชาวยุโรป (Van Neck, 1604; Gisbert Heeck, 1655 และอื่นๆ) อย่างไรก็ดีในประวัติศาสตร์ยุคใหม่ตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สองและสงครามเย็น ที่มีชาวญี่ปุ่นและชาวอเมริกันจำนวนมากเข้ามาอาศัยในประเทศไทยอาจทำให้สถานการณ์รุนแรงขึ้น

ในสมัยโบราณกฎศาสนาห้ามการค้าประเวณี ในขณะที่ต่อมาได้มีกฎหมายสมัยใหม่ในการห้ามและป้องปรามการค้าประเวณีมาเป็นลำดับ

ผลกระทบต่อสังคม

 

ค่ำคืนในซอยคาวบอย กรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นที่ทราบทั่วไปว่ามีการลักลอบค้าประเวณี เช่นเดียวกับในย่านนานาพลาซ่าและพัฒน์พงษ์

โดยเหตุที่การค้าประเวณีนำมาซึ่งความเสื่อมเสียทางศีลธรรมและปัญหาสังคมต่าง ๆ นานาดังกล่าว รัฐบาลไทยทุกยุคทุกสมัยได้พยายามแก้ปัญหานี้อยู่เสมอ แต่สภาพการณ์ก็ยังทรง ๆ ทรุด ๆ เรื่อยมา

นโยบายและกฎหมายเกี่ยวกับการค้าประเวณีของไทยเพิ่งจะเริ่มขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ โดยพระองค์ได้ทรงตราพระราชบัญญัติฉบับหนึ่ง ชื่อ "พระราชบัญญัติป้องกันสัญจรโรค รัตนโกสินทรศก 127" เหตุผลในการประกาศใช้มีว่า

"...ด้วยทรงพระราชดำริเห็นว่า ทุกวันนี้หญิงบางจำพวกประพฤติตนอย่างที่เรียกว่าหญิงนครโสเภณี มีหัวหน้ารวบรวมกันตั้งโรงหาเงินขึ้นหลายตำบล แต่ก่อนมาการตั้งโรงหญิงนครโสเภณี นายโรงช่วยไถ่หญิงมาเป็นทาสรับตั๋วจากเจ้าภาษีแล้วตั้งเป็นโรงขึ้น ครั้นต่อมาได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลิกทาสเสียแล้ว หญิงบางจำพวกที่สมัครเข้าเป็นหญิงนครโสเภณีก็รับตั๋วจากเจ้าภาษีแล้วมีหัวหน้ารวบรวมกันตั้งขึ้นในท้องที่โรงอันควรบ้างมิควรบ้าง กระทำให้มีเหตุเกิดการวิวาทขึ้นเนือง ๆ อีกประการหนึ่ง หญิงบางคนป่วยเป็นโรคซึ่งอาจจะติดต่อเนื่องไปถึงผู้ชายที่คบหาสมาคมได้ ก็มิได้มีแพทย์ตรวจตรารักษาโรคร้ายนั้น อาจจะติดเนื่องกันไปจนถึงเป็นอันตรายแก่ร่างกายและชีวิตมนุษย์เป็นอันมาก และยังหาได้มีกฎหมายและข้อบังคับอย่างใดสำหรับจะป้องกันทุกข์โทษภัยแห่งประชาราษฎรทั้งหลายเหล่านี้ไม่ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัตืขึ้นไว้สืบไปดังนี้..."

สาระสำคัญของพระราชบัญญัติป้องกันสัญจรโรค รัตนโกสินทรศก 127 มีว่า 1) หญิงนครโสเภณีให้เป็นได้แต่โดยใจสมัคร ใครจะบังคับผู้อื่นหรือล่อลวงมาให้เป็นหญิงนครโสเภณีมิได้เลย มีโทษตามพระราชกำหนดลักษณะข่มขืนล่วงประเวณี รัตนโกสินทรศก 118 ซึ่งโทษนี้ปัจจุบันมีบัญญัติในประมวลกฎหมายอาญา^{[ลิงก์เสีย]}แทนแล้ว 2) หญิงนครโสเภณีทุกคนต้องได้รับอนุญาตจากทางราชการก่อนจึงจะเป็นได้ และต้องเสียค่าธรรมเนียมสำหรับใบอนุญาตราคาสิบสองบาท มีอายุสามเดือนต่อใบ ซึ่งเงินจำนวนดังกล่าวนับว่าสูงมากในสมัยนั้น แสดงเจตนารมณ์ในการป้องปรามการเป็นโสเภณีอยู่ในตัว 3) ผู้ตั้งโรงหญิงนครโสเภณีต้องได้รับอนุญาตจากทางราชการก่อน และนายโรงก็เป็นได้แต่ผู้หญิง เพื่อความสะดวกและปลอดภัยในการดูแลกันเอง 4) หญิงนครโสเภณีต้องไม่สร้างความรำคาญวุ่นวายแก่บุคคลภายนอก เช่น ฉุดลาก ยื้อแย้ง ล้อเลียน เป็นต้น 5) เจ้าพนักงานมีอำนาจเข้าไปในโรงหญิงนครโสเภณีทุกเมื่อ เพื่อนำตัวสมาชิกคนใดของโรงมาตรวจ ถ้าพบโรคก็ให้ส่งไปรักษาจนกว่าจะหาย แลอาจเพิกถอนหรือสักพักใช้ใบอนุญาตในคราวนั้นด้วยก็ได้

ต่อมาภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้เกิดมีแนวคิดที่จะปรับสภาพหญิงนครโสเภณีให้กลับเป็นคนดีของสังคม องค์การสหประชาชาติได้เรียกร้องให้มีการเลิกค้าประเวณีทั่วโลก โดยใน พ.ศ. 2492 ได้มีการประชุมร่างอนุสัญญาเพื่อการนี้ขึ้น ชื่อ "อนุสัญญาฉบับรวม" (อังกฤษ: Consolidated Convention) มีเนื้อหาสาระเป็นการขจัดการค้าสตรีและการแสวงหาประโยชน์จากหญิงนครโสเภณี เพื่อเลิกการทำให้การค้าประเวณีเป็นสิ่งถูกกฎหมาย ตลอดจนส่งเสริมให้มีการจัดตั้งศูนย์ฝึกอาชีพให้แก่หญิงนครโสเภณีเพื่อกลับเป็นคนดีของสังคมต่อไปด้วย ซึ่งเมื่อประกาศใช้แล้ว ไทยเองก็ได้เข้าร่วมเป็นรัฐภาคีแห่งอนุสัญญานี้

ตั้งแต่ พ.ศ. 2492 เป็นต้นมา รัฐบาลไทยได้ประกาศห้ามจัดตั้งสำนักโสเภณีเพิ่มขึ้นอีก และใน พ.ศ. 2498 ก็ได้มีการห้ามจดทะเบียนโสเภณีเป็นเด็ดขาด ซึ่งรัฐเองก็มีนโยบายจัดการสงเคราะห์หญิงนครโสเภณีขึ้นด้วย ดำเนินการโดยกระทรวงมหาดไทย ครั้งนั้น รัฐบาลดำริจะจัดตั้งนิคมโสเภณีขึ้นเพื่อการดังกล่าว แต่ขัดข้องด้านงบประมาณ โครงการจึงระงับไว้จน พ.ศ. 2499 รัฐบาลได้ร่าง "พระราชบัญญัติห้ามการค้าประเวณี" ขึ้น แต่ไม่สามารถนำเข้าสู่รัฐสภาได้ ใน พ.ศ. 2503 รัฐบาลจึงเสนอร่างกฎหมายฉบับใหม่แทน คือ ร่างพระราชบัญญัติปรามการค้าประเวณี ได้รับการอนุมัติจากรัฐสภาและประกาศใช้ตามลำดับ ปัจจุบันมีการประกาศใช้พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการค้าประเวณี พ.ศ. 2539^{[ลิงก์เสีย]} แทนที่แล้ว

นอกจากกฎหมายหลักข้างต้น ประมวลกฎหมายอาญายังให้ความคุ้มครองแก่หญิงและเอาโทษชายแมงดาซึ่งเป็นกาฝากเกาะกินอยู่กับหญิงนครโสเภณี เช่น กำหนดโทษการเป็นธุระจัดหา ล่อไป หรือชักพาไปซึ่งเด็กหญิง เพื่อการอนาจารหรือเพื่อสำเร็จความใคร่ของผู้อื่น และกำหนดโทษเอาผิดแก่ชายแมงดาที่ดำรงชีพอยู่จากรายได้ของหญิงนครโสเภณีด้วย เป็นต้น

โทษที่กฎหมายวางไว้สำหรับความผิดเกี่ยวกับการค้าประเวณีนี้อยู่ในระดับสูงมาก เพื่อผดุงคุณธรรมของชาติ และให้ความคุ้มครองแก่กุลบุตรกุลธิดามิให้ตกไปในอบายมุข อย่างไรก็ดี การที่หญิงต้องกลายเป็นโสเภณีนั้นมิได้เกิดจากการล่อลวงหรือชักพาแต่อย่างเดียว แต่มีสาเหตุหลายประการดังกล่าวไว้แล้ว ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องศึกษาและแก้ไขกันไปตราบชั่วชีวิตของสังคม

ความพยายามในการทำให้ถูกกฎหมาย

ใน พ.ศ. 2546 กระทรวงยุติธรรมเคยพิจารณาข้อเสนอในการทำให้การค้าประเวณีเป็นอาชีพถูกกฎหมายเพื่อประโยชน์ด้านสุขภาพและภาษี โดยมีการเปิดรับฟังความคิดเห็นสาธารณะขึ้น ข้อการทำให้ถูกกฎหมายคาดว่าจะเพิ่มรายได้ภาษี ลดการทุจริต และปรับปรุงคุณภาพชีวิตของผู้ค้าบริการทางเพศ มีการกล่าวถึงอยู่เรื่อยๆ ในสังคมไทย แต่ก็ไม่มีความคืบหน้าอีกนับแต่นั้นมา

ดูเพิ่ม

• การท่องเที่ยวในประเทศไทย
• เศรษฐกิจของประเทศไทย

อ้างอิง

1. พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการค้าประเวณี พ.ศ 2539
2. พระราชบัญญัติสถานบริการ พระราชบัญญัติ แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ 14) พ.ศ. 2540
3. "2008 Human Rights Report: Thailand". State.gov. 2009-02-25. สืบค้นเมื่อ 2013-06-24.
4. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2008-07-29. สืบค้นเมื่อ 2013-11-02.
5. 2008 Human Rights Report: Thailand, Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor; February 25, 2009, U.S. State Department
6. http://www.dab.uts.edu.au/conferences/queer_space/proceedings/cities_suwatcharapinun.pdf
7. "Prostitution: More Thais selling sex, study finds", The Nation, 3 January 2004
8. Thailand mulls legal prostitution. The Age, November 26, 2003
9. Paradise revealed, Taipei Times
10. SEX WORK IN ASIA() World Health Organisation.
11. Polyclinic (นามแฝง) (2547). เอายังไงดีคะ?. ดอกหญ้ากรุ๊ป. Check date values in: |year= (help)
12. พัชรินทร์ สิรสุนทร อ้างถึง กฤตยา อาชวนิชกุล. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-09-14. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Check date values in: |accessdate= (help)
13. "สระแก้วเตือนมั่วโสเภณีต่างด้าวย่านตลาดโรงเกลือระวังเอดส์". เอเอสทีวีผู้จัดการ. 27 พฤศจิกายน 2549. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
14. "อึ้ง!โจ๋พม่าแห่ค้าประเวณีระนอง". คมชัดลึก. 12 มิถุนายน 2555. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)^{[ลิงก์เสีย]}
15. ""คลิปจนท.ตบคุณโสพม่า"โฉ่ทั่วโลก สื่อตปท.ลากไส้"ชอบกรรโชกทรัพย์-บังคับเซ็กส์"". มติชน. 23 มีนาคม 2556. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)^{[ลิงก์เสีย]}
16. "ตม.ตากบุกโอเกะพม่ากลางแม่สอด พบบังคับหญิงขายตัวแลกเงินครั้งละ 200". เอเอสทีวีผู้จัดการ. 13 กุมภาพันธ์ 2556. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
17. "ปคม.จับแก๊งค้ามนุษย์หลอกหญิงลาวค้าประเวณีม.นักกีฬาคลองจั่น-ลพบุรี". มติชน. 13 ตุลาคม 2553. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)^{[ลิงก์เสีย]}
18. "บุกคาราโอเกะช่วยสาวลาวถูกบังคับค้าประเวณี". คมชัดลึก. 14 ธันวาคม 2554. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
19. "ตม.ชลบุรีบุกจับโอเกะค้ากาม รวบเจ้าของบังคับค้าประเวณี 10 สาวลาว". ข่าวสด. 27 ธันวาคม 2555. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
20. "บุกจับสาวลาวคาร้านโอเกะดังเมืองปัว-ชาวบ้านร้องแฝงค้าประเวณี". เอเอสทีวีผู้จัดการ. 14 มิถุนายน 2556. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
21. "แฉขบวนการค้ากามข้ามแดน'ไทย-กัมพูชา'". คมชัดลึก. 20 ธันวาคม 2554. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
22. "รวบแก๊งคุณโสข้ามแดนค้ากามโรงเกลือ". เดลินิวส์. 29 พฤษภาคม 2555. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
23. "รวบ 71 เขมรลอบเข้าเมืองค้าประเวณี-ขายสินค้าปลอม". ไทยรัฐ. 29 กรกฎาคม 2555. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
24. Bertil Lintner (3 กุมภาพันธ์ 2539). "The Russian Mafia in Asia - Asia Pacific Media Service". Asiapacificms.com. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Check date values in: |accessdate=, |date= (help) (อังกฤษ)
25. "ตร.รวบอิหร่านค้ามนุษย์ ลวงสาวอุซเบฯค้ากามที่พัทยา". ไทยรัฐ. 20 ธันวาคม 2554. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
26. "ปคม.จับแม่เล้าอุซเบกิสถานบังคับสาวชาติเดียวกันค้ากาม". เอเอสทีวีผู้จัดการ. 31 สิงหาคม 2555. สืบค้นเมื่อ 19 พฤศจิกายน 2556. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help); Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
27. Convention for the Suppression of the Traffic in Persons and of the Exploitation of the Prostitution of Others 1949 สำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งองค์การสหประชาชาติ  สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2560

แหล่งข้อมูลอื่น

• A modern form of slavery: Trafficking of Burmese Women and Girls into Brothels in Thailand, 1993 report.
• Asia's sex trade is 'slavery' - BBC
• Prostitution in Thailand and Southeast Asia, by Justin Hall, 2004. Extensively referenced paper.
• Fight Against Child Exploitation (FACE) 2010-01-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน "The Coalition to Fight Against Child Exploitation (FACE) was founded in 1995 to monitor the legal/justice mechanism in Thailand."
• Patpong Sisters. Urban Desires, Volume 1, Issue 1, December 1994. Excerpts from the 1994 book Patpong Sisters (ISBN 1-55970-281-8) by anthropologist Cleo Odzer.
• Sexuality in Thailand 2008-07-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, in The International Encyclopedia of Sexuality, 1997–2001
• "The brothel king's revenge" Guardian UK
• UC Berkeley Institute of International Studies, Interview with Thai Human Rights Activist Kritaya Archavanitkul
• The Diplomat: Sex, Lies, and Visa
• "Paradise Revealed": British Girl Raped and Murdered in Koh Samui Taipei Times
• Child protection in Thailand Archived 2007-03-11 ที่ archive.today TAT article
• Learning the Thai sex trade - Prospect (magazine)
• The Prevention and Suppression of Prostitution Act, B.E. 2539 (1996)