การปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ.​ 1905

การปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ. 1905 (อังกฤษ: Russian Revolution of 1905) เป็นคลื่นแห่งความวุ่นวายทางการเมืองและสังคมในวงกว้างที่แผ่กระจายไปทั่วบริเวณกว้างใหญ่ไพศาลของจักรวรรดิรัสเซีย บางแห่งถูกกำกับที่รัฐบาล รวมถึงการนัดหยุดงานของคนงาน ความไม่สงบของชาวนา และการกบฏทางทหาร นำไปสู่การปฏิรูปรัฐธรรมนูญรวมทั้งการจัดตั้งสภาดูมา, ระบบหลายพรรค และการประกาศใช้รัฐธรรมนูญรัสเซียในปี 1906

การปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ. 1905
การชุมนุมช่วงก่อนเหตุกาณ์วันอาทิตย์นองเลือด
วันที่ 22 มกราคม 1905–16 มิถุนายน 1907 (2 ปี 4 เดือน 3 สัปดาห์ และ 4 วัน) สถานที่ จักรวรรดิรัสเซีย ผลลัพธ์ รัฐบาลจักรวรรดิชนะ ฝ่ายปฏิวัติปราชัย จักรพรรดินิโคลัสที่ 2 ยังคงครองราชบังลังก์ต่อไป คำแถลงการณ์เดือนตุลาคม การประกาศใช้รัฐธรรมนูญ การก่อตั้งรัฐดูมาขึ้นมา
คู่ขัดแย้ง
รัฐบาลจักรวรรดิ Supported by: กองทัพบกรัสเซีย Okhrana Black Hundreds Russian nobility Gentry assembly  ราชอาณาจักรโรมาเนีย	Revolutionaries Supported by: Peasants Industrial workers Separatists Saint Petersburg Soviet Moscow City Duma Chita Republic SR RSDLP
ผู้บัญชาการหรือผู้นำ
Nicholas II Sergei Witte	Viktor Chernov Leon Trotsky
กำลังพลสูญเสีย
Unknown	1 battleship surrendered to Romania

ในช่วงทศวรรษที่ 1800- ต้น 1900 นั้น รัสเซียอยู่ในสภาพแร้นแค้น ขาดแคลน และประชาชนไม่พอใจสภาพที่ถูกกดขี่ ฝ่ายกรรมกรก็ต้องทำงานหนักโดยได้รับค่าตอบแทนน้อยมาก ครั้นรัสเซียเข้าสู่สงครามกับญี่ปุ่นก็กลับเป็นฝ่ายแพ้ การเดินขบวนเริ่มอย่างสงบ ภายใต้การนำของหลวงพ่อกาปอง (Gapon) ที่เชื่อมั่นว่าทหารจะไม่ยิงพระ เรียกร้องให้มีการนิรโทษกรรมนักโทษทางการเมือง เรียกร้องรัฐธรรมนูญ ออกกฎหมายลดชั่วโมงการทำงาน และแก้ไขความทุกข์ยากของราษฎร แต่ทหารกลับระดมยิงประชาชนเสียชีวิตเป็นจำนวนมาก เกิดเหตุการณ์ที่เรียกว่า "วันอาทิตย์นองเลือด" (Bloody Sunday) ประชาชนจึงเริ่มเป็นปฏิปักษ์ต่อระบบซาร์ และทำให้การจลาจลแผ่วง กว้างขึ้น จักรพรรดินิโคลัสที่ 2 (Nicholas II) ต้องทรงยอมออกประกาศเดือนตุลาคม (October Manifests) ยอมให้มีการร่างรัฐธรรมนูญ เปิดสภาดูมา (Duma) และแต่งตั้งเคานท์ วิทท (Count S.Witte) เป็นนายกรัฐมนตรี ฝ่ายผู้ก่อการถูกจับหลายคน แต่ผู้นำบางคนหนีไปได้ และไปเตรียมก่อการครั้งใหม่

แหล่งข้อมูลอื่น

• Russian Chronology 1904–1914, including the Revolution of 1905 and its aftermath 2008-12-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• The Mass Strike. Rosa Luxemburg, 1906.
• The Year 1905 by Leon Trotsky
• Russia and reform (1907) by Bernard Pares
• 1905 An article on the events of 1905 from an anarchist perspective (Anarcho-Syndicalist Review, no. 42/3, Winter 2005)
• Estonia during the Russian Revolution of 1905 (in Estonian)
• Russian Graphic Art and the Revolution of 1905. From the collection of the Beinecke Rare Book and Manuscript Library at Yale University
• Revolution of 1905 in Poland (in Polish)