งูเหลือม
| งูเหลือม | |
|---|---|
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Reptilia |
| ชั้นย่อย: | Lepidosauria |
| อันดับ: | Squamata |
| อันดับย่อย: | Serpentes |
| วงศ์ใหญ่: | Henophidia |
| วงศ์: | Pythonidae |
| สกุล: | Malayopython |
| สปีชีส์: | M. reticulatus |
| สปีชีส์ย่อย: | M. r. reticulatus M. r. jampeanus M. r. saputrai |
| ชื่อทวินาม | |
| Malayopython reticulatus (Schneider, 1801) | |
| แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์ของงูเหลือม | |
| ชื่อพ้อง | |
| ชื่อพ้อง
| |
งูเหลือม (ชื่อวิทยาศาสตร์: Malayopython reticulatus) จัดอยู่ในไฟลัมสัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลื้อยคลาน เป็นงูขนาดใหญ่ ลำตัวยาวเฉลี่ยประมาณ 3.5-6 เมตร จัดเป็นงูที่ยาวที่สุดของโลกซึ่งตัวที่ยาวที่สุดยาวถึง 9.6 เมตร ถูกจับได้เมื่อปี ค.ศ. 1917 ที่ เกาะซีลิเบท เป็นหมู่เกาะแห่งหนึ่งในมาเลเซีย โดยมีความยาวกว่างูอนาคอนดา (Eunectes murinus) ที่พบในทวีปอเมริกาใต้ แต่มีน้ำหนักน้อยกว่า อาจจะหนักน้อยกว่างูอนาคอนดาได้ถึงครึ่งเท่าตัว
ศัพทมูลวิทยา
ชื่อวิทยาศาสตร์ของงูเหลือม คือ reticulatus เป็นภาษาละตินหมายถึง "เหมือนแห" หรือ "ร่างแห" อันหมายถึงลวดลายบนตัวงู ที่มองดูคล้ายร่างแห อันเป็นที่มาของชื่อสามัญในภาษาอังกฤษด้วย
ลักษณะทั่วไป
ปากมีขนาดใหญ่และฟันแหลมคม ขากรรไกรแข็งแรงมากและสามารถถอดขากรรไกรในการกลืนเหยื่อที่มีขนาดใหญ่ได้ เกล็ดบริเวณลำตัวตั้งแต่ปลายหัวจรดปลายหางมีสีเหลืองหรือสีเหลืองปนน้ำตาล พื้นของตัวสีน้ำตาลแดง มีลายแบ่งเป็นวงมีหลายสี ที่บริเวณส่วนหัวมีเส้นสีดำขนาดเล็กเรียวยาว เรียกว่า "ศรดำ" จนเกือบถึงปลายปาก หัวเด่นแยกออกจากคออย่างชัดเจน ปลายหางยาวแหลม เกล็ดเรียบเรียงเป็นแถวได้ระหว่าง 69 ถึง 74 แถวที่บริเวณกลางลำตัว เกล็ดทวารเป็นแผ่นเดี่ยว
พฤติกรรม
จัดในอยู่ประเภทงูไม่มีพิษ เลื้อยช้า ๆ และอาจดุตามสัญชาตญาณเมื่อมีศัตรู ออกหากินกลางคืน หากินทั้งบนบกและในน้ำ อาศัยนอนตามโพรงดินโพรงไม้ในที่มืดและเย็น หลาย ๆ วันจึงจะออกหากินครั้งหนึ่ง งูเหลือมกินสัตว์แทบทุกชนิดโดยมักดักซุ่มรอเหยื่อบนต้นไม้ เมื่อได้จังหวะจะทิ้งตัวลงมารัดเหยื่อยจนขาดอากาศหายใจ มีสีและลายกลืนไปกับธรรมชาติ สืบพันธุ์คล้ายงูหลาม (Python bivittatus) แต่มีระยะฟักไข่ 3 เดือน ลูกงูที่ออกจากไข่มีความยาวประมาณ 55 เซนติเมตร กินสัตว์ขนาดเล็ก เช่น นกหรือหนู หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดกลางเช่น เก้ง, กวาง, สุนัข, กระต่าย, หนู, ไก่, เป็ด รวมทั้งสัตว์เลื้อยคลานด้วยกันเองขนาดกลาง เช่น ตัวเงินตัวทอง, ตะกวด จึงมักมีรายงานอยู่เสมอ ๆ ว่าเข้าไปแอบกินสัตว์เลี้ยงของมนุษย์ในเวลากลางคืน อีกทั้งมีรายงานว่าทำร้ายมนุษย์ได้ด้วย อาศัยอยู่ได้ในป่าทุกประเภท ชอบอาศัยในที่ชื้น ในประเทศไทยพบได้ทั่วทุกภาค ปัจจุบันถือเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535
การกระจายพันธุ์
พบกระจายพันธุ์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตั้งแต่หมู่เกาะนิโคบาร์ , พม่า, ไทย, ลาว และกัมพูชา, เวียดนาม, มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, เกาะสุมาตรา, เกาะบอร์เนียว, เกาะซูลาเวซี, เกาะชวา, เกาะลูซอน และหลายหมู่เกาะในหมู่เกาะฟิลิปปินส์
ปัจจุบันถือเป็นชนิดพันธุ์ต่างถิ่นของสหรัฐอเมริกา โดยมีการพบในอุทยานแห่งชาติเอเวอร์เกลดส์ เชื่อว่าถูกนำเข้ามาจากภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของผู้ที่นิยมเลี้ยงสัตว์เลื้อยคลาน เช่นเดียวกับงูหลาม ได้รับความนิยมอย่างมากโดยเฉพาะในตัวที่สีและลวดลายแปลกไปจากทั่วไปหรือสีกลายเป็นสีเผือกซึ่งมีราคาขายที่แพงมาก ซึ่งงูเหลือมเมื่อเทียบนิสัยกับงูหลามหรืองูเหลือมชนิดอื่น ๆ แล้ว ดุร้ายกว่ามาก เลี้ยงให้เชื่องได้ยาก
หมายเหตุ
ได้มีการศึกษาด้านวิวัฒนการของงูเหลือม พบว่างูเหลือมและงูเหลือมติมอร์ (P. timoriensis) มีความแตกต่างทางพันธุกรรมไปจากงูในสกุล Python ชนิดอื่น ๆ จึงเห็นควรว่าควรแยกสกุลออกมาต่างหากเป็น Malayopython
อ้างอิง
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: Python reticulatus |
- Stuart, B.; Thy, N.; Chan-Ard, T.; Nguyen, T. Q.; Grismer, L.; Auliya, M.; Das, I.; Wogan, G. (2018). "Python reticulatus". The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2018: e.T183151A1730027. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T183151A1730027.en.
- ↑ McDiarmid RW, Campbell JA, Touré T. 1999. Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, Volume 1. Washington, District of Columbia: Herpetologists' League. 511 pp. ISBN 1-893777-00-6 (series). ISBN 1-893777-01-4 (volume).
- ↑ Reynolds, R.G., Niemiller, M.L. & Revell L.J. (2014). "Toward a tree-of-life for the boas and pythons: multilocus species-level phylogeny with unprecedented taxon sampling". Molecular Phylogenetics and Evolution. 71: 201–213. doi:10.1016/j.ympev.2013.11.011. PMID 24315866.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- ↑ Wood, Gerald (1983). The Guinness Book of Animal Facts and Feats. ISBN 978-0-85112-235-9.
- Gotch AF. 1986. Reptiles – Their Latin Names Explained. Poole, UK: Blandford Press. ISBN 0-7137-1704-1.
- ลักษณะของงูเหลือม
- "ตะลึง!เจอ'เหลือมยักษ์'ผัวเมีย เขมือบตัวเงินตัวทอง". ไทยรัฐ. 27 November 2014. สืบค้นเมื่อ 20 December 2014.
- "งูเหลือมพม่าหลุดจากที่ขังรัดเด็ก 2 ขวบตายคาห้องนอน". คมชัดลึก. 3 July 2009. สืบค้นเมื่อ 20 December 2014.
- ↑ งูเหลือมพม่าในอุทยานแห่งชาติ Everglades
- สถานะปัจจุบันของงูเหลือม
- Rawlings, L.H., Rabosky, D.L., Donnellan, S.C. & Hutchinson, M.N. (2008). "Python phylogenetics: inference from morphology and mitochondrial DNA". Biological Journal of the Linnean Society. 93 (3): 603. doi:10.1111/j.1095-8312.2007.00904.x.CS1 maint: multiple names: authors list (link)