จักรพรรดิเจียชิ่ง

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จักรพรรดิเหรินจง

จักรพรรดิเจียชิ่ง (จีนตัวย่อ: 嘉庆; จีนตัวเต็ม: 嘉慶; พินอิน: Jiāqìng 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2303 – 2 กันยายน พ.ศ. 2363) พงศาวดารไทยเรียก เกียเข้ง เป็นจักรพรรดิองค์ที่ 6 แห่งราชวงศ์ชิงและจักรพรรดิชิงองค์ที่ 5 ที่ปกครองแผ่นดินจีนโดยชอบธรรม จากปี ค.ศ. 1796 ถึงปี ค.ศ. 1820 พระองค์ดำเนินคดี เหอเชิน จอมทุจริตซึ่งเป็นคนโปรดของพระราชบิดา และพยายามคืนความสงบเรียบร้อยภายในจักรวรรดิต้าชิง ควบคุมการลักลอบขน ฝิ่น ภายในประเทศจีน

เจียชิ่ง
ฮ่องเต้องค์ที่ 7 แห่งราชวงศ์ชิง
ครองราชย์	9 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1796 – 2 กันยายน ค.ศ. 1820 (24 ปี 206 วัน)
ก่อนหน้า	จักรพรรดิเฉียนหลง
ถัดไป	จักรพรรดิเต้ากวง
ผู้สำเร็จราชการ	จักรพรรดิเฉียนหลง (1796-1799)
จักรพรรดินี	จักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย จักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
พระราชบุตร	Mianmu, Prince Mu Princess Zhuangjing องค์ชายเหมียนหนิง Princess Zhuangjing Princess Huian Miankai, Prince Dun Mianxin, Prince Rui Mianyu, Prince Hui
รัชศก 1796 - 1821 - Jiāqìng 嘉慶 พระนามหลังสิ้นพระชนม์ จักรพรรดิ Shòutiān Xìngyùn Fūhuà Suīyóu Chóngwén จิงหวู่ กวงอู Xiàogōng Qínjiǎn Duānmǐn Yīngzhé Ruì 受天興運敷化綏猷崇文經武光裕孝恭勤儉端敏英哲睿皇帝 วัดประจำรัชกาล Qing เหรินจง 清仁宗
ราชสกุล	House of Aisin-Gioro
พระราชบิดา	จักรพรรดิเฉียนหลง
พระราชมารดา	สมเด็จพระจักรพรรดินีเสี้ยวอี้ชุน
พระราชสมภพ	13 พฤศจิกายน ค.ศ. 1760(1760-11-13) Old Summer Palace, Beijing หย่งเยี่ยน
สวรรคต	2 กันยายน ค.ศ. 1820 (59 พรรษา) Chengde summer palace, modern Hebei
ฝังพระศพ	สุสานหลวงตะวันตกแห่งราชวงศ์ชิง

พระราชประวัติ

จักรพรรดิเจียชิ่งประสูติใน พระราชวังฤดูร้อนเดิม 8 กิโลเมตร (5 ไมล์) ทางตะวันตกเฉียงเหนือของกำแพงเมือง ปักกิ่ง พระนามส่วนพระองค์คือ หย่งเยี่ยน (永琰) ต่อมาเปลี่ยนเป็น หย่งเยี่ยน (顒琰) เมื่อทรงเป็นจักรพรรดิ ตัวอักษรจีน คำว่า หย่ง ในพระนามของพระองค์เปลี่ยนจาก 永 เป็น 顒 ความแปลกใหม่นี้ได้รับการแนะนำโดยจักรพรรดิเฉียนหลง ที่เชื่อว่าไม่ควรมีภาษาจีนที่ใช้กันทั่วไป เนื่องมาจากธรรมเนียมการตั้งพระนามต้องห้ามในราชวงศ์มาช้านาน

เจ้าชายหย่งเยี่ยนเป็นพระราชโอรสองค์ที่ 15 ของจักรพรรดิเฉียนหลง พระราชมารดาของพระองค์คือ พระมเหสีหลิง บุตรสาวของ เว่ย ชิงไท่ (魏清泰) ขุนนางชาวฮั่นซึ่งครอบครัวได้รวมเข้ากับ แปดกองธง ของแมนจูมาเป็นเวลานานเป็นส่วนหนึ่งของกองธงฮั่น

จักรพรรดิเฉียนหลงเดิมมีพระราชโอรสอีก 2 พระองค์ในพระทัยสำหรับการสืบทอดต่อจากพระองค์ แต่ทั้ง 2 พระองค์สิ้นพระชนม์อย่างรวดเร็วด้วยโรคภัยต่าง ๆ เพราะฉะนั้นในเดือนธันวาคม ปี ค.ศ. 1773 พระองค์เลือกเจ้าชายหย่งเยี่ยนเป็นผู้สืบทอดของพระองค์เป็นการลับ ในปี ค.ศ. 1789 จักรพรรดิเฉียนหลงสถาปนาเจ้าชายหย่งเยี่ยนเป็น เจี่ยชินหวัง (嘉親王)

เสด็จขึ้นครองราชบัลลังก์

ในเดือนตุลาคม ปี ค.ศ. 1795 ปีที่ 60 ในรัชสมัยของพระองค์ จักรพรรดิเฉียนหลงประกาศความตั้งพระทัยที่จะสละราชบัลลังก์เพื่อเจี่ยชินหวัง พระองค์ตัดสินพระทัยครั้งนี้เพราะพระองค์รู้สึกว่าเป็นการหมิ่นพระเกียรติที่จะปกครองนานกว่าพระอัยกาของพระองค์ จักรพรรดิคังซี ที่ครองบัลลังก์มา 61 ปี เจี่ยชินหวังเสด็จขึ้นครองบัลลังก์และรับศักราช เจียชิ่ง ในเดือนกุมภาพันธ์ ปี ค.ศ. 1796 ดังนั้นพระองค์จึงเป็นที่รู้จักในประวัติศาสตร์ว่าจักรพรรดิเจียชิ่ง อย่างไรก็ตาม ตลอด 3 ปีจักรพรรดิเจียชิ่งเป็นเพียงจักรพรรดิในนามเพราะการตัดสินพระทัยยังคงกระทำโดยพระราชบิดาของพระองค์ ซึ่งกลายเป็น ไท่ช่างหวัง (พระเจ้าหลวง) หลังการสละราชบัลลังก์ของพระองค์

หลังการสวรรคตของจักรพรรดิเฉียนหลงในต้นเดือนกุมภาพันธ์ ปี ค.ศ. 1799 จักรพรรดิเจียชิ่งเข้าควบคุมราชสำนักและดำเนินคดี เหอเชิน ขุนนางคนโปรดของพระราชบิดา เหอเชินถูกตั้งข้อหาทุจริตและใช้อำนาจโดยมิชอบ เขาถูกปลดออกจากตำแหน่ง ทรัพย์สินของเขาถูกยึด และมีพระบัญชาให้ฆ่าตัวตาย ลูกสะใภ้ของเหอเชิน เจ้าหญิงกู้หลุนเหอเซี่ยว พระขนิษฐาต่างพระมารดาของจักรพรรดิเจียชิ่งรอดพ้นจากการลงโทษและได้รับทรัพย์สินเล็กน้อยจากที่ดินของเหอเชิน

ในเวลานั้น จักรวรรดิต้าชิงเผชิญหน้าความผิดปกติภายในที่สำคัญที่สุดคือกลุ่มกบฏบัวขาวขนาดใหญ่ (1796–1804) และแม้ว (1795–1806)

เปลี่ยนชื่อเวียดนาม

จักรพรรดิเจียชิ่งปฏิเสธคำขอของ จักรพรรดิซา ล็อง ผู้ปกครองเวียดนามที่จะเปลี่ยนชื่อประเทศของพระองค์เป็น นามเวียด พระองค์เปลี่ยนชื่อแทนเป็น เวียดนาม พงศาวดารของเวียดนามมีจดหมายโต้ตอบทางการทูตเกี่ยวกับการตั้งชื่อ

ต่อต้านศาสนาคริสต์

ประมวลกฎหมายต้าชิง มาตราหนึ่งเรื่อง ข้อห้ามเกี่ยวกับพ่อมดและแม่มด (禁止師巫邪術) ในปี ค.ศ. 1811 มีการเพิ่มประโยคโดยอ้างอิงถึงศาสนาคริสต์ แก้ไขเมื่อ ค.ศ. 1815 และ ค.ศ. 1817 แก้ไขรูปแบบครั้งสุดท้ายในปี ค.ศ. 1839 ภายใต้ จักรพรรดิเต้ากวัง และยกเลิกในปี ค.ศ. 1870 ภายใต้ จักรพรรดิถงจื้อ มีการตัดสินประหารชีวิตชาวยุโรปเพราะเผยแพร่ ศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก ในหมู่ชาวจีนฮั่นและชาวแมนจู คริสเตียนที่ไม่กลับใจถูกส่งไปยังเมืองมุสลิมใน ซินเจียง ให้เป็นทาสผู้นำมุสลิม

สวรรคตและการฝังพระศพ

ในวันที่ 2 กันยายน ค.ศ. 1820 จักรพรรดิเจียชิ่งเสด็จสวรรคตที่ สถานที่พักร้อนและหมู่วัดในเฉิงเต๋อ (熱河行宫) 230 กิโลเมตร (140 ไมล์) ตะวันออกเฉียงเหนือของ ปักกิ่ง ซึ่งเป็นช่วงที่ราชสำนักมาพำนักพักร้อน ชิงฉือเกา หรือ ต้นฉบับประวัติศาตร์ราชวงศ์ชิง ไม่ได้บันทึกสาเหตุการสวรรคต บางคนกล่าวว่าพระองค์สวรรคตหลังจากถูกฟ้าผ่า แต่บางทฤษฎีว่าพระองค์สวรรคตด้วยพระโรคหลอดเลือดสมอง เนื่องจากจักรพรรดิมีพระวรกายค่อนข้างอ้วน พระองค์ถูกสืบทอดราชบัลลังก์โดยโอรสองค์ที่สองของพระองค์ เจ้าชายเหมียนหนิง ซึ่งกลายเป็นที่รู้จักในพระนาม จักรพรรดิเต้ากวัง

จักรพรรดิเจียชิ่งถูกฝังอยู่กลาง สุสานหลวงตะวันตกแห่งราชวงศ์ชิง 120 กิโลเมตร (75 ไมล์) ทางตะวันตกเฉียงใต้ของ ปักกิ่ง

พระบรมวงศานุวงศ์

• พระราชบิดา: จักรพรรดิเฉียนหลง
• พระราชมารดา: จักรพรรดินีเสี้ยวอี้ชุน
• พระอัครมเหสี (皇后)
  • สมเด็จพระจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย (孝淑睿皇后) จากสกุลสี่ถ่าล่า (喜塔臘)
  • สมเด็จพระจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย (孝和睿皇后) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
• พระมเหสี (皇貴妃)
  • พระมเหสีกงซุ่น (恭順皇貴妃) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
  • พระมเหสีเหออวี้ (和裕皇貴妃) จากสกุลหลิวเจีย (劉佳)
• พระอัครชายา (妃)
  • พระอัครชายาหัว (華妃) จากสกุลโฮ่วเจีย (侯佳)
  • พระอัครชายาซู (恕妃) จากสกุลว๋านเหยียน (完顏)
  • พระอัครชายาจวง (莊妃) จากสกุลหวัง (王)
  • พระอัครชายาซิ่น (信妃) จากสกุลหลิวเจีย (劉佳)
• พระชายา (嬪)
  • พระชายาเจี่ยน (簡嬪) จากสกุลกวนเจีย (關佳)
  • พระชายาซุ่น (遜嬪) จากสกุลเฉินเจีย (沈佳)
  • พระชายาเอิน (恩嬪) จากสกุลอูยา (烏雅)
  • พระชายาหรง (榮嬪) จากสกุลเหลียง (梁)
  • พระชายาฉุน (淳嬪) จากสกุลต่งเจีย (董佳)
  • พระชายาอัน (安嬪) จากสกุลซูหวานหนีกัวเอ่อร์เจีย (蘇完尼瓜爾佳)
• พระราชโอรส
  • องค์ชายไม่ปรากฏพระนาม (1779–1780) มู่จวิ้นอ๋อง (穆郡王) สถาปนาหลังสิ้นพระชนม์;พระโอรสในพระมเหสีเหออวี้
  • องค์ชายเหมียนหนิง (綿寧,1782–1850) จื้อชินอ๋อง (智親王) ภายหลังเป็นจักรพรรดิ;พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
  • องค์ชายเหมียนข่าย (綿恺,1795–1838) ตุนเค่อชินอ๋อง (惇恪親王,1819-1838) พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
  • องค์ชายเหมียนซิน (綿忻,1805–1828) รุ้ยหวยชินอ๋อง (瑞懷親王,1819-1828) พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
  • องค์ชายเหมียนหยู (綿愉,1814–1865) ฮุ่ยตวนชินอ๋อง (惠端親王,1820-1865) พระโอรสในพระมเหสีกงซุ่น
• พระราชธิดา
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1780–1783) พระธิดาในพระชายาเจียน
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1780–1783) พระธิดาในจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
  • องค์หญิงจวงจิ้งเหอซั่วกงจวู่ (莊敬和硕公主,1781–1811) พระธิดาในพระมเหสีเหออวี้
  • องค์หญิงจวงจิ้งกู้หลุนกงจวู่ (莊静固伦公主,1784–1811) พระธิดาในจักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
  • องค์หญิงฮุ่ยอันเหอซั่วกงจวู่ (慧安和硕公主,1786–1795) พระธิดาในพระชายาซุ่น
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1789–1790) พระธิดาในพระอัครชายาหัว
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1793–1795) พระธิดาในจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1805) พระธิดาในพพระมเหสีกงซุ่น
  • องค์หญิงฮุ่ยมิ่นกู้หลุนกงจวู่ (慧愍固伦公主,1811–1815) พระธิดาในพระมเหสีกงซุ่น

อ้างอิง

1. พระเจ้าบรมวงษ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ (2459). "พระราชพงษาวดาร กรุงรัตนโกสินทร รัชกาลที่ ๒ เรื่องราชทูตไปเมืองจีนครั้งที่ ๒". วชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ 13 เมษายน 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. Woodside 1971, p. 120.
3. Jeff Kyong-McClain; Yongtao Du (2013). Chinese History in Geographical Perspective. Rowman & Littlefield. pp. 67–. ISBN 978-0-7391-7230-8.
4. Robert Samuel Maclay (1861). Life among the Chinese: with characteristic sketches and incidents of missionary operations and prospects in China. Carlton & Porter. p. 336. สืบค้นเมื่อ 2011-07-06. mohammedan slaves to beys.

ก่อนหน้า		จักรพรรดิเจียชิ่ง		ถัดไป
จักรพรรดิเฉียนหลง		จักรพรรดิจีน (พ.ศ. 2339 - พ.ศ. 2363)		จักรพรรดิเต้ากวง