จักรพรรดิเต้ากวัง
จักรพรรดิเต้ากวัง (จีน: 道光; พินอิน: Dàoguāng) พงศาวดารไทยเรียก เตากวาง เป็นจักรพรรดิองค์ที่เจ็ดแห่งราชวงศ์ชิง และจักรพรรดิชิงองค์ที่ 6 ที่ปกครองประเทศจีนโดยชอบธรรม ครองสิริราชสมบัติจากปี ค.ศ. 1820 ถึงปี ค.ศ. 1850 รัชสมัยของพระองค์เกิด ภัยภายนอก กบฏภายใน นั่นคือ สงครามฝิ่นครั้งที่หนึ่ง และจุดเริ่มต้นของ กบฏไท่ผิง ที่เกือบจะล้มราชวงศ์ นักประวัติศาสตร์ โจนาธาน สเปนซ์ อธิบายเกี่ยวกับจักรพรรดิเต้ากวังว่ามีลักษณะ เป็นคนดีแต่ไร้ประสิทธิภาพ
| เต้ากวัง | |
|---|---|
| ฮ่องเต้องค์ที่ 8 แห่งราชวงศ์ชิง | |
| ครองราชย์ | 3 ตุลาคม ค.ศ. 1820 - 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1850 (29 ปี 145 วัน) |
| ก่อนหน้า | จักรพรรดิเจียชิ่ง |
| ถัดไป | จักรพรรดิเสียนเฟิง |
| จักรพรรดินี | จักรพรรดินีเซี่ยวมู่เฉิง จักรพรรดินีเซี่ยวเซิ่นเฉิง จักรพรรดินีเซี่ยวเฉฺวียนเฉิง |
| ราชวงศ์ | ชิง |
| พระราชบิดา | จักรพรรดิเจียชิ่ง |
| พระราชมารดา | จักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย |
| พระราชสมภพ | 16 กันยายน ค.ศ. 1782 พระราชวังต้องห้าม ปักกิ่ง เหมียนหนิง หมิ่นหนิง |
| สวรรคต | 25 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1850 (67 พรรษา) พระราชวังต้องห้าม ปักกิ่ง |
พระราชประวัติ
จักรพรรดิเต้ากวังประสูติใน พระราชวังต้องห้าม ในปี ค.ศ. 1782 เป็นพระราชโอรสพระองค์รองในจักรพรรดิเจียชิ่ง เดิมมีพระนามว่า เหมียนหนิง (綿寧) (แปลว่า อาทิตย์อัสดง) แต่ภายหลังเปลี่ยนเป็น หมิ่นหนิง (旻宁) (แปลว่า ท้องฟ้า หรือ จักรวาล) เมื่อพระองค์กลายเป็นจักรพรรดิ อักษรตัวแรกของพระนามของพระองค์ถูกเปลี่ยนจาก เหมี่ยน เป็น หมิ่น เพื่อหลีกเลี่ยงอักษรเหมี่ยนที่ค่อนข้างธรรมดา ความแปลกใหม่นี้ได้รับการแนะนำโดย พระอัยกาของพระองค์ จักรพรรดิเฉียนหลง ที่เชื่อว่าไม่ควรมีภาษาจีนที่ใช้กันทั่วไป เนื่องมาจากธรรมเนียมการตั้งพระนามต้องห้ามในราชวงศ์มาช้านาน
จักรพรรดิเต้ากวัง เสด็จพระราชสมภพจากอัครมเหสีที่มีชื่อว่า จักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย (孝淑皇后) แต่พระราชมารดาได้สิ้นพระชนม์ไปตั้งแต่พระองค์ยังเยาว์วัย จักรพรรดิเจี่ยชิงพระราชบิดาจึงได้สถาปนาพระมเหสีองค์ใหม่ขึ้นเป็นจักรพรรดินีเซี่ยวเหอรุ่ย (孝和皇后) ซึ่งเป็นบุตรสาวของอูนาลา ขุนนางพวกเดียวกับเหอเซิน ที่ทรงไม่ไว้วางพระทัย แต่ทรงทำไปด้วยด้วยเหตุผลทางการเมือง นั่นทำให้จักรพรรดิเต้ากวังเมื่อยังทรงพระเยาว์ก็ไม่โปรดในตัวพระนางด้วยเช่นกัน แม้จะมีศักดิ์เป็นพระมารดาเลี้ยงก็ตาม แต่ได้ทรงเปลี่ยนทัศนะที่มีต่อพระนางใหม่ เมื่อครั้งหนึ่งที่ได้เสด็จไปไหว้บรรพกษัตริย์ที่สุสานราชวงศ์ชิงด้วยกัน และได้มีโจรกบฏกลุ่มหนึ่งมาจับตัวพระองค์และพระนางไปพร้อมกับสามัญชนกลุ่มหนึ่ง พวกกบฏบังคับให้พระองค์และพระนางบอกว่าใครเป็นใคร หากเงียบ ก็จะให้จ้วงแทงพระนางด้วยมีด พระนางก็ปิดปากเงียบไม่ยอมบอก นั่นจึงทำให้พระองค์ซาบซึ้งในน้ำพระทัยของพระนางมากและยอมรับพระนางในที่สุด
จักรพรรดิเต้ากวัง ขึ้นครองราชย์ภายหลังการสวรรคตอย่างกะทันหันของจักรพรรดิเจี่ยชิ่ง ในปี พ.ศ. 2363 (ค.ศ. 1820) ระหว่างเสด็จแปรพระราชฐานหลบร้อนไปยังเมืองเฉิงเต๋อ ซึ่งได้มีพระราชโองการแต่งตั้งไว้ในพินัยกรรม แต่เนื่องจากการที่สวรรคตในที่ห่างไกลเมืองหลวง จึงทำให้ เจ้าชายสี่ เหมี่ยนซิน พระราชโอรสพระองค์เล็กในพระนางเสี้ยวเหอของคัดค้านว่า เป็นพินัยกรรมปลอม และเตรียมการจะก่อกบฏ พระองค์จึงทรงวางแผนโยนไปให้พระนางเซี่ยวเหอตัดสินและได้ขอกำลังทหารส่วนหนึ่งมาคุ้มกัน ซึ่งพระนางเซี่ยวเหอได้ยอมรับว่า พินัยกรรมนั้นเป็นของจริง และได้พระราชทานอภัยโทษประหารเจ้าชายเหมี่ยนซินไว้
ในรัชสมัยจักรพรรดิเต้ากวัง ได้ทรงหาทางกำจัดขุนนางกังฉินและบรรดาขุนนางที่ไม่เอาการเอางาน จึงทำให้เหล่าขุนนางลับหลังจะนินทาพระองค์อยู่เสมอ ๆ และทำให้ขุนนางแบ่งแยกกันเป็นฝักเป็นฝ่ายต่างก็สนับสนุนพระราชโอรสอันเกิดจากพระมารดาที่เป็นชนเผ่าเดียวกับตน แต่พระองค์ก็ได้หาทางบริหารประเทศอย่างเต็มที่ ในรัชสมัยของพระองค์ประเทศเป็นปึกแผ่น ดูเหมือนเข้มแข็ง แต่ภายในอ่อนแออันเกิดจากการฉ้อราฎร์บังหลวงที่เป็นระบบกันมานานแต่สมัยจักรพรรดิเฉียนหลง ในรัชสมัยนี้พระองค์ได้ออกนโยบายให้ทุกคนในวังประหยัด โดยมีพระองค์เป็นแบบอย่าง และเหตุการณ์ที่สำคัญที่สุดคือ สงครามฝิ่นครั้งที่หนึ่งกับสหราชอาณาจักรในปี พ.ศ. 2382 (ค.ศ. 1839) และ พ.ศ. 2383 (ค.ศ. 1840) ยุคล่าอาณานิคม ซึ่งเกิดขึ้นเป็นครั้งแรก และนำมาสู่การสูญเสียเกาะฮ่องกงและการล่มสลายของราชวงศ์ชิงในภายหลัง
จักรพรรดิเต้ากวังมีอุปนิสัยส่วนพระองค์คือ โปรดปรานปืนเป็นพิเศษ ได้สวรรคตในปี พ.ศ. 2393 (ค.ศ. 1850) และผู้ครองราชย์สืบไปคือ เจ้าชายอี้จู่ภายหลังขึ้นครองราชย์ใช้พระนามว่า จักรพรรดิเสียนเฟิง
พระบรมวงศานุวงศ์
- พระราชบิดา: จักรพรรดิเจี่ยชิ่ง
- พระราชมารดา: จักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
- พระอัครมเหสี (皇后)
- จักรพรรดินีเซี่ยวมู่เฉิง (孝穆成皇后) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
- จักรพรรดินีเซี่ยวเซิ่นเฉิง (孝慎成皇后) จากสกุลถงเจีย (佟佳)
- จักรพรรดินีเซี่ยวเฉฺวียนเฉิง (孝全成皇后) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
- หวงกุ้ยเฟย์ (皇貴妃)
- จิงหวงกุ้ยเฟย์ (静皇貴妃) จากสกุลโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ (博爾濟吉特) ภายหลังได้รับการสถาปนาเป็น จักรพรรดินีเซี่ยวจิงเฉิง (孝静成皇后)
- จวงซุ่นหวงกุ้ยเฟย์ (莊順皇貴妃) จากสกุลอูยา (烏雅)
- กุ้ยเฟย์ (貴妃)
- ถงกุ้ยเฟย์ (彤貴妃) จากสกุลซูมู่หลู่ (舒穆魯)
- เจียกุ้ยเฟย์ (佳貴妃) จากสกุลกัวเจีย (郭佳)
- เฉิงกุ้ยเฟย์ (成貴妃) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
- เฟย์ (妃)
- เหอเฟย์ (和妃) จากสกุลน่าลา (那拉)
- เซียงเฟย์ (祥妃) จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (鈕祜祿)
- ฉางเฟย์ (常妃) จากสกุลเฮ่อเซ่อหลี่ (赫舍里)
- ผิน (嬪)
- เจินผิน (珍嫔) จากสกุลเฮ่อเซ่อหลี่(赫舍里)
- เถียนผิน (恬嫔)จากสกุลฟู่ฉา (富察)
- อวี้ผิน (豫嫔) จากสกุลซั่งเจีย (尚佳)
- เชิงอวี้ผิน (称豫嫔)
- ซุ่นผิน (順嬪) จากสกุลน่าลา (那拉)
- เหิงผิน (恆嬪) จากสกุลไช่เจีย (蔡佳)
- พระสนมขั้นกุ้ยเหริน (貴人)
- พระสนมผิง (平貴人) จากสกุลจ้าว (趙)
- พระสนมหลี่ (李貴人) จากสกุลหลี่ (李)
- พระสนมน่า (那貴人) จากสกุลน่า (那)
- พระสนมติ้ง(定貴人) จากสกุลซุน (孫)
- พระสนมขั้นฉางไจ้ (常在)
- พระสนมม้าน (蔓常在)
- พระสนมขั้นตาอิ้ง (答应)
- พระสนมมู่ (睦答應) จากสกุลเฮ่อเซ่อหลี่ (赫舍里)
- นางข้าหลวง (官女子) จากสกุลหลิว (劉)
- พระราชโอรส
- เจ้าชายอี้เว่ย (奕緯,1808–1831) อิ่นจื้อจวิ้นอ๋อง (隐志郡王) สถาปนาหลังสิ้นพระชนม์;พระโอรสในพระอัครชายาเหอ
- เจ้าชายอี้กัง (奕綱,1826–1827) ซุ่นเหอจวิ้นอ๋อง (顺和郡王) สถาปนาหลังสิ้นพระชนม์;พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวจิงเฉิง
- เจ้าชายอี้จี้ (奕繼,1829–1830) ฮุ่ยจื้อจวิ้นอ๋อง (慧质郡王) สถาปนาหลังสิ้นพระชนม์;พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวจิงเฉิง
- เจ้าชายอี้จู่ (奕詝,1831–1861) ภายหลังเป็นจักรพรรดิ;พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวฉวนเฉิง
- เจ้าชายอี้ฉง (奕誴,1831–1889) ตุนฉินชินอ๋อง (惇勤親王,1846-1889);พระโอรสในพระอัครชายาเซียง
- เจ้าชายอี้ซิน (奕訢,1833–1898) กงจงชินอ๋อง (恭忠親王,1850-1898);พระโอรสในจักรพรรดินีเซี่ยวจิงเฉิง
- เจ้าชายอี้เซฺวียน (奕譞,1840–1891) ฉุนเสียนชินอ๋อง (醇賢親王,1872-1891);พระโอรสในพระมเหสีจวงซุ่น
- เจ้าชายอี้เหอ (奕詥,1844–1868) จงตวนจวิ้นอ๋อง (鍾端郡王,1850-1868);พระโอรสในพระมเหสีจวงซุ่น
- เจ้าชายอี้ฮุ่ย (奕譓,1845–1877) ฝูจิ้งจวิ้นอ๋อง (孚敬郡王,1850-1877);พระโอรสในพระมเหสีจวงซุ่น
- พระราชธิดา
- เจ้าหญิงตวนหมิ่นกู้หลุนกงจวู่ (端悯固伦公主,1813–1819) พระธิดาของจักรพรรดินีเซี่ยวเซิ่นเฉิง
- เจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม (1825) พระธิดาของพระอัครชายาเซียง
- เจ้าหญิงตวนซุ่นกู้หลุนกงจวู่ (端顺固伦公主,1825–1835) พระธิดาของจักรพรรดินีเซี่ยวฉวนเฉิง
- เจ้าหญิงโซ่วอันกู้หลุนกงจวู่ (寿安固伦公主,1826–1860) พระธิดาของจักรพรรดินีเซี่ยวฉวนเฉิง
- เจ้าหญิงโซ่วจังเหอซั่วกงจวู่ (寿臧和硕公主,1829–1856) พระธิดาของพระอัครชายาเซียง
- เจ้าหญิงโซ่วเอินกู้หลุนกงจวู่ (寿恩固伦公主,1830–1859) พระธิดาของจักรพรรดินีเซี่ยวจิงเฉิง
- เจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม (1840–1844) พระธิดาของพระราชเทวีถง
- เจ้าหญิงโซ่วซีเหอซั่วกู้หลุนกงจวู่ (寿禧和硕公主,1841–1866) พระธิดาของพระราชเทวีถง
- เจ้าหญิงโซ่วจวงกู้หลุนกงจวู่ (壽莊固倫公主,1842–1884) พระธิดาของพระมเหสีจวงซุ่น
- เจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม (1844–1845) พระธิดาของพระราชเทวีถง
อ้างอิง
- พระเจ้าบรมวงษ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ (2459). "พระราชพงษาวดาร กรุงรัตนโกสินทร รัชกาลที่ ๒ เรื่องราชทูตไปเมืองจีนครั้งที่ ๒". วชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ 13 เมษายน 2563. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - Spence 1990, pp. 149, 166.
| ก่อนหน้า | จักรพรรดิเต้ากวัง | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| จักรพรรดิเจี่ยชิ่ง | จักรพรรดิจีน (พ.ศ. 2363 — พ.ศ. 2393) | จักรพรรดิเสียนเฟิง |