จักรวรรดิซิกข์

ระวังสับสนกับ ราชอาณาจักรสิกขิม

จักรวรรดิซิกข์ หรือ จักรวรรดิสิกข์ (หรือ สิกข์ขาลสาราช หรือ Sarkar-i Khalsa) เป็นอดีตรัฐที่มีอาณาเขตอยู่ในอนุทวีปอินเดีย ตั้งขึ้นภายใต้การนำของมหาราชารณชีต สิงห์ ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิฆราวาสนิยมขึ้นในภูมิภาคปัญจาบ จักรวรรดิเริ่มต้นขึ้นในปี 1799 เมื่อมหาราชารณชีต สิงห์ เข้ายึดครองเมืองลาฮอร์ และสิ้นสุดในปี 1849 ระหว่างจุดรุ่งเรืองสูงสุดของจักรวรรดิในศตวรรษที่ 19 จักรวรรดิครอบคลุมพื้นที่จากไคเบอร์พาสส์ทางตะวันตกไปถึงทิเบตตะวันตกในทางตะวันออก และจากมิตันโกตในทางใต้ ไปถึงกัศมีร์ในทางเหนือ จักรวรรดิสิกข์มีประชากรราว 3.5 ล้านคนในปี 1831 (ทำให้เป็นรัฐที่มีประชากรมากที่สุดเป็นลำดับที่ 19) ด้วยประชากรที่มีความหลากหลายทางศาสนาสูง

จักรวรรดิสิกข์ ਸਰਕਾਰ-ਏ-ਖਾਲਸਾ سرکارِ خالصہ Sarkar-i Khalsa
1799–1849
ธงชาติ
เพลงชาติ: เทคะ เตฆะ ฟะเตห์
อินเดียราวปี 1805 แสดงการปกครองของสิกข์ทางตอนบนของแผนที่
เมืองหลวง	ลาฮอร์
ภาษาทั่วไป	ภาษาเปอร์เซีย (court) ภาษาปัญจาบ และ สำเนียง ภาษาโดกรี ภาษากัศมีร์ ภาษาปาชโต
ศาสนา	ศาสนาสิกข์ และศาสนอื่น ๆ
การปกครอง	ราชาธิปไตย
มหาราชา
• 1801–1839	รณชีต สิงห์
• 1839	ขารัก สิงห์
• 1839–1840	นาว นิหัล สิงห์
• 1840–1841	จันทะ กาวร์
• 1841–1843	เชร์ สิงห์
• 1843–1849	ทุลีป สิงห์
• 1843–1849	ชินทะ กาวร์ (ผู้สำเร็จราชการ)
วะซีร์
• 1799–1818	Jamadar Khushal Singh
• 1818–1843	Dhian Singh Dogra
• 1843–1844	Hira Singh Dogra
• 14 May 1845 – 21 September 1845	Jawahar Singh Aulakh
• 1845–1846	ลาล สิงห์
• 31 มกราคม 1846 – 9 มีนาคม 1846	กุหลาบ สิงห์
ยุคประวัติศาสตร์	ยุคใหม่ตอนต้น
• รณชีต สิงห์ เข้ายึดครองเมืองลาฮอร์	7 กรกฎาคม 1799
• สิ้นสุดสงครามอังกฤษ-สิกข์ ครั้งที่สอง	29 มีนาคม 1849
ประชากร
• 1831	3,500,000
สกุลเงิน	นานักชาฮีซิกเก (Nanak Shahi Sikke)
ก่อนหน้า ถัดไป Sikh Confederacy Durrani Empire Maratha Empire Punjab Province (British India) Jammu and Kashmir (princely state)
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	China Afghanistan India Pakistan

การก่อตั้งของจักรวรรดิสิกข์เริ่มต้นขึ้นเมื่อมหาราชารณชีต สิงห์ เข้ายึดครองเมืองลาฮอร์จากผู้ปกครองเดิม ซะมัน ชาห์ ดูร์รานี ตามด้วยการค่อย ๆ ขับไล่ชาวอัฟกันออกจากบริเวณผ่านสวครามอัฟกัน-สิกข์ และการรวมกันของมิสล์ (misls) ย่อย ๆ ของชาวซิกข์ในบริเวณ รณชีต สิงห์ แต่งตั้งตนเองเป็นมหาราชาแห่งปัญจาบในวันที่ 12 เมษายน 1801 (ตรงกับวันวิสาขี) โดยมีท่านซาฮิบสิงห์เบดี (Sahib Singh Bedi) ลูกหลานของคุรุนานัก เป็นผู้ประกอบพิธีบรมราชาภิเษก

อ้างอิง

1.   Chisholm, Hugh, บ.ก. (1911). "Ranjit Singh" . สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911. 22 (11 ed.). สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์. p. 892.
2. Grewal, J. S. (1990). The Sikhs of the Punjab, Chapter 6: The Sikh empire (1799–1849). The New Cambridge History of India. Cambridge University Press. p. 112. ISBN 0-521-63764-3. The continuance of Persian as the language of administration.
3. Fenech, Louis E. (2013). The Sikh Zafar-namah of Guru Gobind Singh: A Discursive Blade in the Heart of the Mughal Empire. Oxford University Press (USA). p. 239. ISBN 978-0199931453. We see such acquaintance clearly within the Sikh court of Maharaja Ranjit Singh, for example, the principal language of which was Persian.
4. Grewal, J.S. (1990). The Sikhs of the Punjab. Cambridge University Press. p. 107. ISBN 0-521-63764-3. สืบค้นเมื่อ 15 April 2014.
5. Satinder Singh, Raja Gulab Singh's Role 1971, pp. 46–50.
6. Amarinder Singh's The Last Sunset: The Rise and Fall of the Lahore Durbar
7. Waheeduddin 1981, p. 15.
8. "Ranjit Singh: A Secular Sikh Sovereign by K.S. Duggal. (Date:1989. ISBN 8170172446)". Exoticindiaart.com. 3 September 2015. สืบค้นเมื่อ 2009-08-09.
9. Grewal, J. S. (1990). The Sikhs of the Punjab, Chapter 6: The Sikh empire (1799–1849). The New Cambridge History of India. Cambridge University Press. ISBN 0-521-63764-3.
10. The Encyclopaedia of Sikhism 8 May 2014 at the Wayback Machine., section Sāhib Siṅgh Bedī, Bābā (1756–1834).

แหล่งข้อมูลอื่น

•   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ จักรวรรดิซิกข์