ฮ่อ

ฮ่อ , จีนยูนนาน ภาษาถิ่นพายัพว่า ห้อ เป็นการเรียกกลุ่มชนเชื้อสายจีนที่อพยพลงมาจากมณฑลยูนนานโดยไม่จำแนกว่านับถือศาสนาใด เข้ามาตั้งถิ่นฐานบริเวณพรมแดนระหว่างประเทศไทย พม่า และลาว มีทั้งอาศัยอยู่บนเทือกเขาและในเมือง ในประเทศไทยชาวจีนยูนนานมักอาศัยอยู่ในจังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง และพะเยา

ฮ่อ

สัปบุรุษชาวจีนฮ่อและอื่น ๆ ในมัสยิดดารุลอามาน จังหวัดเชียงราย
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ
จังหวัดเชียงราย จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน จังหวัดลำปาง จังหวัดพะเยา ประเทศไทย
ภาษา
ภาษาจีน คำเมือง และภาษาไทย
ศาสนา
บูชาบรรพบุรุษ ศาสนาอิสลาม ศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต์

การอพยพ

ชาวจีนฮ่อที่อพยพเข้ามานั้นพอจะแบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่

1. กลุ่มพ่อค้าคาราวาน ที่ใช้ม้าต่างหรือ ล่อ เป็นพาหนะในการบรรทุกสินค้าผ่านมาทางฮ่องลึกหรือด่านแม่สาย เดินทางตามช่องทางนี้มาตั้งแต่โบราณ
2. กลุ่มจีนฮ่อลี้ภัย ในช่วงปราบปรามกบฏปันทาย นำโดยสุลต่านสุลัยมาน (Sulayman ibn Abd al-Rahman) หรือตู้เหวินซิ่ว (ภาษาจีนกลาง:杜文秀) ผู้สถาปนารัฐผิงหนานขึ้นในมณฑลยูนนานในช่วงปี ค.ศ. 1856–1873 แต่กลับถูกทางการราชวงศ์ชิงปราบปรามอย่างราบคาบ คาดการว่ามีผู้เสียชีวิตทั้งทหารและพลเรือนไปนับล้านคน
3. กลุ่มทหารกู้ชาติจีนอพยพเข้ามา หลังจากการปฏิวัติประเทศจีนประสบความสำเร็จในปี ค.ศ. 1949 ภายใต้การนำของเหมาเจ๋อตง ทำให้ทหารกองพล 93 ของจีนคณะชาติหรือพรรคก๊กมินตั๋งต้องถอยร่นลงมาอยู่ตามแนวชายแดนไทย-พม่า และต่อมาส่วนหนึ่งได้เดินทางไปอยู่ที่ประเทศไต้หวัน อีกส่วนหนึ่งปักหลักอยู่ทางภาคเหนือของไทย

ภาษา

ชาวฮ่อจะใช้ภาษาจีนกลางตะวันตกเฉียงใต้ในการสื่อสารกับสมาชิกในครอบครัว คนรุ่นหลังสามารถอ่านเขียนภาษาจีนมาตรฐานได้ดี จะมีการสอนภาษาจีนในโรงเรียนไทย นักเรียนชาวฮ่อก็จะได้เรียนการเขียนอักษรจีนตัวย่อและพินอิน ครั้นเสร็จสิ้นการเรียนในโรงเรียนไทย พวกเขาจะเข้าเรียนโรงเรียนจีนต่อในช่วงภาคค่ำ โดยศึกษาการเขียนอักษรแบบจีนตัวเต็ม

ศาสนา

 

มัสยิดบ้านฮ่อในจังหวัดเชียงใหม่

ชาวจีนฮ่อประมาณ 1 ใน 3 จะนับถือศาสนาอิสลาม ใช้ภาษาจีนกลาง นอกนั้นจะนับถือบูชาบรรพบุรุษ และถูกกลืนไปในวัฒนธรรมล้านนา โดยผู้ที่เป็นมุสลิมจะถูกเรียกว่า ผ่าสี่ แต่ผู้ที่ไม่ใช่มุสลิมจะเรียกว่า ผ่าห้า สันนิษฐานได้ว่าคำว่าผ่าสี่อาจจะมาจากภาษาไทใหญ่ มีความหมายว่า เปอร์เซีย

ชาวฮ่อที่ยังนับถือผีบรรพชนนั้น จะมีซินแสหรือที่เรียกว่าสล่าเป็นผู้ประกอบพิธีกรรมตามความเชื่ออย่างชาวจีน นอกจากนี้ยังมีบางกลุ่มที่เปลี่ยนไปนับถือศาสนาพุทธ และศาสนาคริสต์

อย่างไรก็ตาม ชาวจีนฮ่อมุสลิม ตามความหมายของรัฐบาลสาธารณรัฐประชาชนจีน จะหมายถึงชาวหุย ซึ่งหมายถึงชาวมุสลิมที่มีลักษณะวัฒนธรรมและค่านิยมเช่นเดียวกับชาวจีนเพียงแต่นับถือศาสนาอิสลาม มักอาศัยอยู่ทางตอนใต้และตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศจีน

ดูเพิ่ม

• ชาวหุย
• มัสยิดบ้านฮ่อ

อ้างอิง

1. "เผาเด็ก 5 ศพวันนี้!! แยกไป 2 ป่าช้า พ่อประกาศแก้แค้น-ญาติคอยห้าม ชาวบ้านผวาอีก". ข่าวสดออนไลน์. 29 กันยายน 2558. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. มุสลิมชาวเขา 5 เผ่า กับค่ายอบรมที่บ้านเวียงหมอก เชียงราย
3. . มูลนิธิโครงการหลวง. 24 มกราคม 2555. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-11-19. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2559. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. ทำเนียบชุมชนบนพื้นที่สูง 2540, น.63
5. ชาวจีนฮ่อ
6. Hellet, 1890 และ Bock, 1884 อ้างใน Suthep Soonthornpasuch, 1977
7. หนังสือครบรอบ 80 ปี มัสยิดบ้านฮ่อ ,2539 ผศ. สุชาติ เศรษฐมาลินี
8. เหนือขวัญ บัวเผื่อน (กันยายน-ธันวาคม 2560). วัฒนธรรมการสืบทอดภาษาของชาวไทยเชื้อสายจีน ดอยแม่สลอง จังหวัดเชียงราย (PDF). Dusit Thani College Journal (11:3). p. 289. Check date values in: |year= (help)
9. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2007-09-09. สืบค้นเมื่อ 2007-08-29.
10. แอ่วกาดฮ่อ ตลาดจีนฮ่อ เชียงใหม่ จากเว็บพันทิป
11. http://books.google.com/books?id=hUEswLE4SWUC&pg=PA27&dq=hui+community+china&hl=th#v=onepage&q=hui%20community%20china&f=false