ชนชั้นเจ้า

เจ้า เป็นชนชั้นที่สูงที่สุดในชนชั้นทางสังคม จัดอยู่ในชนชั้นปกครอง ประกอบด้วยญาติวงศ์ของเจ้าแผ่นดิน ซึ่งอาจปกครองแคว้น, อาณาจักร, หรือจักรวรรดิ เจ้าอาจมีฐานันดรเป็น จักรพรรดิ, จักรพรรดินี, พระเจ้า, พระนางเจ้า, เจ้าชาย หรือ เจ้าหญิง ในบางจักรวรรดิเช่นออสเตรียและรัสเซียอาจมีฐานันดรนำหน้าเป็น อาร์ชดยุก หรือ อาร์ชดัชเชส โดยไม่ถือว่าเป็นขุนนาง บุคคลที่เกิดมาเป็นเจ้ามักคงสถานะความเป็นเจ้าไปจนสิ้นชีพ สถานะเจ้าจะส่งต่อไปยังทายาทผ่านทางบิดาเป็นหลัก สามัญชนอาจขึ้นเป็นเจ้าได้ผ่านการอภิเษกสมรส เจ้าอาจตำรงตำแหน่งเป็นขุนนางด้วย อาทิเจ้าที่มีตำแหน่งเป็นดยุกต่างๆ

พระราชวงศ์ในจักรพรรดิเลโอโปลด์ที่ 2 แห่งโรมันอันศักดิ์สิทธิ์

ในประวัติศาสตร์แม้ว่าชนชั้นนี้จะมีอำนาจมากที่สุดแต่ก็จำเป็นต้องพึ่งพาการสนับสนุนจากชนชั้นขุนนางอย่างมาก ชนชั้นเจ้ามอบสิทธิตลอดจนรับประกันสิทธิต่างๆแก่ขุนนางเพื่อแลกกับความจงรักภักดี จนกระทั่งปลายศตวรรษที่ 19 ระบอบเจ้าในหลายๆประเทศของยุโรปเริ่มอ่อนแอจากการเผชิญกับกระแสสังคมนิยมและความทุกข์ยากจากภัยสงคราม ในขณะที่ระบอบเจ้าในเอเชียและแอฟริกาก็เผชิญกับภัยลัทธิล่าอาณานิคม ทั้งสองสาเหตุนี้เป็นเหตุให้ราชวงศ์มากกว่าร้อยแห่งถูกล้มล้างในช่วงศตวรรษที่ 20

ในยุคสมัยใหม่ บางประเทศยังคงไว้ซึ่งราชวงศ์แต่ไม่ให้อำนาจบริหาร ในปี 2013 ทั้งโลกมีราชวงศ์ที่นั่งบัลลังก์อยู่ทั้งสิ้น 26 ราชวงศ์ซึ่งปกครองอยู่ใน 43 ประเทศ ในจำนวนนี้เป็น 7 ประเทศที่ยังคงปกครองด้วยระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์

รายชื่อประเทศที่ใช้ระบบกษัตริย์และรายพระนามพระมหากษัตริย์

ทวีปเอเซีย

ไทย พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระมหากษัตริย์ไทย

ภูฏาน จิกมี เคเซอร์ นัมเกล วังชุก, ราชาธิบดีแห่งภูฏาน

มาเลเซีย อับดุลละฮ์ ชะฮ์, ราชาธิบดีมาเลเซีย

กัมพูชา นโรดม สีหมุนี, พระมหากษัตริย์กัมพูชา

ญี่ปุ่น นารูฮิโตะ, จักรพรรดิญี่ปุ่น

โอมาน ฮัยษัม บิน ฏอริก อัสซะอีด, ซุลต่านแห่งโอมาน

บาห์เรน ฮาหมัด บิน อิซา อัล คอลิฟะห์, ราชาธิบดีแห่งบาห์เรน

ซาอุดิอาระเบีย ซัลมาน บินอับดุลอะซิซ อาล สะอูด, ราชาธิบดีแห่งซาอุดิอาระเบีย

จอร์แดน อับดุลลอฮ์ที่ 2 แห่งจอร์แดน, ราชาธิบดีแห่งจอร์แดน

กาตาร์

ทวีปยุโรป

สหราชอาณาจักร เอลิซาเบธที่ 2, ราชินีสหราชอาณาจักร

ประเทศไทย

ในประเทศไทย ชนชั้นเจ้าเรียกว่าพระบรมวงศานุวงศ์ คือ ญาติใหญ่ญาติน้อยของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ประกอบด้วยสองคำได้แก่ พระบรมวงศ์ และ พระอนุวงศ์

1. พระบรมวงศ์ คือ ญาติใหญ่ของกษัตริย์ พระราชินี พระราชโอรส พระราชธิดา พระเชษฐา พระเชษฐภคินี และ พระอนุชาของพระมหากษัตริย์ เช่น สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

2. พระอนุวงศ์ คือ เจ้าฟ้า พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าที่มิใช่พระราชโอรส ธิดา พระเชษฐา เชษฐภคินีของ กษัตริย์ และ หม่อมเจ้า

ส่วนหม่อมราชวงศ์และหม่อมหลวงเป็นสามัญชน ไม่ต้องใช้คำราชาศัพท์ มิได้จัดอยู่ในพระอนุวงศ์ แต่อยู่ในราชสกุล คือ สกุลของเจ้า ส่วนบุตรของหม่อมหลวง จะมีคำนำหน้านาย/นางสาวตามปกติ แต่มีสร้อย “ณ อยุธยา” หม่อมหลวงและหม่อมราชวงศ์ที่เป็นข้าราชการทำความดีความชอบให้กับแผ่นดิน จะได้พระราชทานเป็น หม่อมราชนิกุล

รายพระนาม

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว (พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 10)

สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี (สมเด็จพระบรมราชินี,พระอัครมเหสีในรัชกาลที่ 10)

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง (สมเด็จพระบรมราชชนนี,สมเด็จพระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 9)

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา (พระราชธิดาพระองค์ใหญ่)

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา (พระราชธิดาพระองค์เล็ก)

สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าทีปังกรรัศมีโชติ (พระราชโอรสพระองค์เล็ก)

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (พระขนิษฐภคินีพระองค์ใหญ่)

สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี (พระขนิษฐภคินีพระองค์เล็ก)

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสิริภาจุฑาภรณ์ (พระภาคิไนย)

พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอทิตยาทรกิติคุณ (พระภาคิไนย)

ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี (พระเชษฐภคินีที่ลาออกจากฐานันดรศักดิ์)