ทะเลสาบปล่องภูเขาไฟ

ทะเลสาบปล่องภูเขาไฟ (อังกฤษ: Crater lake) เป็นทะเลสาบที่เกิดขึ้นภายในปล่องภูเขาไฟ อย่างเช่น Maar หรือแคลดีรา บางครั้งอาจเรียกว่า ทะเลสาบแคลดีรา แต่โดยทั่วไปแล้วมักจะไม่เรียกเช่นนั้น ทะเลสาบปล่องภูเขาไฟที่อยู่ในปล่องของภูเขาไฟมีพลังอาจเรียกในอีกชื่อหนึ่งว่า Volcanic lakes และน้ำในทะเลสาบลักษณะนี้มักจะมีสภาพเป็นกรด เต็มไปด้วยแก๊สภูเขาไฟ และมีสีเขียวเข้ม ขณะที่ทะเลสาบที่ตั้งอยู่ในปล่องภูเขาไฟสงบหรือภูเขาไฟดับสนิทมักจะมีน้ำที่ใส และจะยิ่งใสมากเป็นพิเศษถ้าไม่มีธารน้ำและตะกอนไหลเข้ามา

"Crater Lake" ในรัฐออริกอน สหรัฐอเมริกา ตั้งชื่อตามศัพท์ทางธรณี

ภาพถ่ายทะเลสาบโทบาจากดาวเทียม Landsat เป็นทะเลสาบแคลดีราที่ใหญ่ที่สุดในโลก

Heaven Lake (Chonji / Tianchi), เกาหลีเหนือ / จีน

Cuicocha, เอกวาดอร์

Mount Katmai, อลาสกา, สหรัฐอเมริกา

ทะเลสาบในปล่อง Mount Wenchi, เอธิโอเปีย

Nemrut, ตุรกี

Volcán Irazú, คอสตาริกา

ทะเลสาบปล่องภูเขาไฟเกิดขึ้นเมื่อหยาดน้ำฟ้าตกลงมาในแอ่ง ความลึกจะเพิ่มมากขึ้นจนกระทั่งเกิดสมดุลระหว่างอัตราของน้ำที่เข้ามาและอัตราของน้ำที่เสียไปซึ่งอาจเกิดจากการระเหย การซึมลงใต้ดิน และอาจรวมถึงการไหลออกบนผิวดินหากระดับน้ำในทะเลสาบสูงถึงจุดที่ต่ำที่สุดของขอบแอ่ง ซึ่งการไหลออกบนผิวดินนี้อาจกัดเซาะสิ่งทับถมที่กั้นทะเลสาบไว้ และถ้าสิ่งทับถมนี้ถูกกัดเซาะอย่างรวดเร็ว ก็จะทำให้เกิด Lake breakout ขึ้นได้

ตัวอย่างของทะเลสาบปล่องภูเขาไฟที่มีชื่อเสียงคือ Crater Lake ซึ่งมีชื่อเดียวกับศัพท์ทางธรณีวิทยา ตั้งอยู่ในแคลดีราของ Mount Mazama (ดังนั้นชื่อ "Crater Lake" จึงเป็นชื่อที่ตั้งขึ้นอย่างไม่ถูกต้อง) ในรัฐออริกอน สหรัฐอเมริกา จัดเป็นทะเลสาบที่ลึกที่สุดในสหรัฐอเมริกา โดยมีความลึก 594 เมตร น้ำใน Crater Lake มาจากฝนและหิมะเท่านั้น โดยไม่มีการไหลเข้าและออกที่ระดับผิวดิน ดังนั้นจึงเป็นทะเลสาบที่มีความใสมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก

ภูเขาไฟที่สูงที่สุดในโลกคือ Ojos del Salado ซึ่งมีความสูง 6,893 เมตร มีทะเลสาบปล่องภูเขาไฟขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 100 เมตร อยู่ที่ระดับความสูง 6,390 เมตรทางด้านตะวันออกของภูเขาไฟ อาจถือได้ว่าเป็นทะเลสาบที่อยู่ที่ระดับความสูงมากที่สุดในโลก

ทะเลสาบปล่องภูเขาไฟบางแห่งจะคงตัวอยู่เป็นพักๆเท่านั้นเนื่องจากสภาพแวดล้อมที่ผันแปร ขณะที่ทะเลสาบแคลดีราสามารถคงตัวอยู่ได้นานมาก ตัวอย่างเช่น ทะเลสาบโทบาที่เกิดขึ้นเมื่อหลังจากภูเขาไฟระเบิดเมื่อประมาณ 70,000 ปีก่อน และมีพื้นที่มากกว่า 1,000 ตารางกิโลเมตร

ทะเลสาบปล่องภูเขาไฟหลายแห่งอาจมีความงดงามดั่งวาด แต่ก็มีอันตรายถึงแก่ชีวิตได้เช่นกัน ตัวอย่างเช่นแก๊สที่ปล่อยออกจาก Lake Nyos ทำให้มีผู้เสียชีวิตจากการขาดอากาศหายใจราว 800 คนเมื่อ พ.ศ. 2520

ทะเลสาบอาจเกิดขึ้นจากหลุมตกกระทบได้เช่นกัน ตัวอย่างเช่น Manicouagan ใน Quebec, Lake Bosumtwi ในกานา และ Siljan ในสวีเดน

ทะเลสาบปล่องภูเขาไฟที่มีชื่อเสียง

ชื่อต่าง ๆ ทับศัพท์ตามภาษาทางการของประเทศหรือภูมิภาคนั้น เช่นกัวเตมาลาใช้ภาษาสเปนเป็นภาษาราชการ จึงทับศัพท์ด้วยภาษาสเปน

ชื่อหรือแหล่งที่พบ	สถานที่
ทะเลสาบบลู	ออสเตรเลีย, รัฐเซาท์ออสเตรเลีย
ทะเลสาบอัลบาโน	อิตาลี
ทะเลสาบเนมี	อิตาลี
ทะเลสาบอาแวร์นุส	อิตาลี
ทะเลสาบบอลเซนา	อิตาลี
ทะเลสาบวีโก	อิตาลี
ทะเลสาบบรัชชาโน	อิตาลี
ทะเลสาบอามาติตลัง	กัวเตมาลา
ทะเลสาบอีปาลา	กัวเตมาลา
ทะเลสาบอาติตลัง	กัวเตมาลา
ทะเลสาบไอยาร์ซา	กัวเตมาลา
ทะเลสาบกัลเดรัส (ปากายา)	กัวเตมาลา
ทะเลสาบชีกาบัล	กัวเตมาลา
ทะเลสาบโกอาเตเปเก	เอลซัลวาดอร์
ทะเลสาบเบร์เด	เอลซัลวาดอร์
ทะเลสาบกวีคา	เอลซัลวาดอร์ /   กัวเตมาลา
ทะเลสาบอีโลปังโก	เอลซัลวาดอร์
ทะเลสาบกุยโกชา	เอกวาดอร์
ทะเลสาบชอนจี / ทะเลสาบเทียนฉือ	เกาหลีเหนือ /   จีน
ภูเขาไฟอิเจน	อินโดนีเซีย
ทะเลสาบโตบา	อินโดนีเซีย
ภูเขาไฟเกลุต	อินโดนีเซีย
ทะเลสาบลูนาร	อินเดีย
ทะเลสาบเอสปีโนส	เม็กซิโก
ภูเขาไฟอีราซู	คอสตาริกา
ยอดเขาแคตไม	สหรัฐ, รัฐอะแลสกา
ทะเลสาบกรีน, Kapoho Crater, Kīlauea	สหรัฐ, รัฐฮาวาย
ทะเลสาบเครเตอร์	สหรัฐ, รัฐออริกอน
Medicine Lake Volcano	สหรัฐ, รัฐแคลิฟอร์เนีย
ภูเขาไฟนิวเบอร์รี	สหรัฐ, รัฐออริกอน
ภูเขาไฟราโนเกา	ชิลี, เกาะราปานุย (เกาะอีสเตอร์)
ภูเขาไฟราโนรารากู	ชิลี, เกาะราปานุย (เกาะอีสเตอร์)
ทะเลสาบเคริธ	ไอซ์แลนด์
ทะเลสาบคูริล	รัสเซีย (คัมชัตคา)
ทะเลสาบมานีกวากอง	แคนาดา
ป่าสนแนซโก	แคนาดา
ภูเขาไฟเนมรุต	ตุรกี
ทะเลสาบซานตาอานา / ทะเลสาบเซนต์แอนน์	โรมาเนีย
Lake Nyos	แคเมอรูน
ทะเลสาบปีนาตูโบ	ฟิลิปปินส์
ทะเลสาบตาอัล	ฟิลิปปินส์
Mount Ruapehu	นิวซีแลนด์
Lake Taupo	นิวซีแลนด์
ทะเลสาบชิคทสึ	ญี่ปุ่น
ทะเลสาบโทะวะดะ	ญี่ปุ่น
ทะเลสาบมะชู	ญี่ปุ่น
ทะเลสาบทะซะวะ	ญี่ปุ่น
ภูเขาไฟซูฟรีแยร์	เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์, เกาะเซนต์วินเซนต์
Lake Wenchi	เอธิโอเปีย
White Deer Lake (Baengnokdam)	เกาหลีใต้

อ้างอิง

• Delmelle, Pierre; Bernard, Alain (1999), "Volcanic Lakes", ใน Sigurdsson, Haraldur (บ.ก.), Encyclopedia of Volcanoes, San Diego: Academic Press, pp. pp. 877–895, ISBN 012643140XCS1 maint: extra text (link)
• Varekamp, Johan C. (2000). "Crater Lakes". Journal of Volcanology and Geothermal Research. 97 (1–4): pp. 1–508. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)CS1 maint: extra text (link) (entire volume about crater lakes)
• Pasternack, G. B. (1997). "Volcanic lake systematics I. Physical constraints". Bulletin of Volcanology. 58 (7): pp. 526–538. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)CS1 maint: extra text (link)
• Kusakabe, Minoru (ed.) (1994). "Geochemistry of Crater Lakes". Geochemical Journal. 28 (3): pp. 137–306.CS1 maint: extra text: authors list (link) CS1 maint: extra text (link) (entire issue about chemistry of crater lakes)

• IAVCEI Commission of Volcanic Lakes
• IAVCEI Commission of Volcanic Lakes: Some fundamentals about Crater Lakes
• The Science of Volcanic Lakes
• Volcanic Lakes of the World

1. "Facts and Figures about Crater Lake". U.S. National Park Service. สืบค้นเมื่อ 2009-03-17.
2. Andes Website - Information about Ojos del Salado volcano, a high mountain in South America and the World's highest volcano
3. Kahumana Sanctuary - Geology
4. http://www.gtz.de/de/praxis/11695.htm Description of Mount Wenchi crater lake on the website of GTZ

แหล่งข้อมูลอื่น

• USGS Hawaiian Volcano Observatory: Water on volcanoes: heavy rain and crater lakes
• USGS Cascades Volcano Observatory: Volcanic Lakes
• The Science of Volcanic Lakes, Greg Pasternack, U. California Davis