นพปฎลมหาเศวตฉัตร
นพปฎลมหาเศวตฉัตร เป็นสิ่งที่พิจารณาว่าเป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์แห่งประเทศไทยที่เก่าแก่และศักดิ์สิทธิ์ที่สุด ฉัตร มีหลายชั้น โดยห้าชั้นสำหรับเจ้าฟ้า เจ็ดชั้นสำหรับสยามมกุฎราชกุมาร (หรืออุปราช) และพระมหากษัตริย์ที่ยังไม่ผ่านพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เก้าชั้นสำหรับพระมหากษัตริย์ที่ผ่านพระราชพิธีแล้ว พระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่ไม่สามารถประทับภายใต้นพปฎลมหาเศวตฉัตรได้จนกว่าทรงรับน้ำอภิเษกและประธานพระครูพราหมณ์น้อมเกล้าฯ ถวายนพปฎลมหาเศวตฉัตร
รายละเอียด
ฉัตรทำมาจากผ้าไหมขาวที่เย็บด้วยด้ายทอง มักกางกั้นเหนือพระราชอาสน์ที่สำคัญในพระบรมมหาราชวัง (คล้ายกับเบญจาคริสต์) ตัวฉัตรเองถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์และถูกถวายให้แก่กษัตริย์ในวันครบรอบวันบรมราชาภิเษก ปัจจุบันมีอยู่ 9 องค์ โดยหกองค์อยู่ในพระบรมมหาราชวัง สององค์อยู่ในพระราชวังดุสิต และหนึ่งองค์อยู่ในพระราชวังบางปะอิน ความเชื่อนี้มาจากศาสนาฮินดูโบราณว่า ตัวฉัตรแสดงถึงการปกป้องกษัตริย์ทั้งรูปธรรมและนามธรรม การมีหลายชั้นสื่อถึงการสั่งสมพระเกียรติยศและพระบุญญาธิการแห่งพระบรมราชอิสริยยศ ในระหว่างพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ประธานพระครูพราหมณ์น้อมเกล้าฯ ถวายนพปฎลมหาเศวตฉัตร ณ พระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ ภายใต่พระบวรเศวตรฉัตร ภายหลังทรงรับน้ำอภิเษกแล้ว พระมหากษัตริย์ทรงรับและพระราชทานให้มหาดเล็ก จากนั้นจึงทรงเสด็จไปประทับ ณ พระที่นั่งภัทรบิฐ ภายใต้นพปฎลมหาเศวตรฉัตร ประธานพระครูพราหมณ์กล่าวเวทสรรเสริญเปิดศิวาลัยไกรลาส จบแล้วทูลเกล้าฯ ถวายเครื่องประกอบพระบรมราชอิสริยยศต่อไป
ในวันครบรอบวันบรมราชาภิเษก จะมีวันสำคัญที่มีชื่อว่า วันฉัตรมงคล ซึ่งเป็นวันที่พระมหากษัตริย์ทรงประกอบพระราชพิธีสมโภชพระมหาเศวตรฉัตร โดยจะกระทำ ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย โดยรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ตรงกับวันที่ 4 พฤษภาคม
ที่ตั้ง
ปัจจุบันมีนพปฎลมหาเศวตฉัตรกางกั้นโดยตลอดอยู่ 9 องค์ โดยหกองค์อยู่ในพระบรมมหาราชวัง สององค์อยู่ในพระราชวังดุสิต และหนึ่งองค์อยู่ในพระราชวังบางปะอิน
- พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระบรมมหาราชวัง เหนือพระที่นั่งพุดตานกาญจนสิงหาสน์
- พระที่นั่งไพศาลทักษิณ พระบรมมหาราชวัง เหนือพระที่นั่งภัทรบิฐ
- พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน พระบรมมหาราชวัง เหนือพระแท่นราชบรรจถรณ์
- พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน พระบรมมหาราชวัง เหนือพระเครื่องพระสำอาง
- พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง เหนือพระแท่นราชบัลลังก์ประดับมุก
- พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท พระบรมมหาราชวัง เหนือพระที่นั่งพุดตานถม
- พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต เหนือพระแท่นราชบัลลังก์
- พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต เหนือพระที่นั่งกง
- พระที่นั่งวโรภาษพิมาน พระราชวังบางปะอิน เหนือพระแท่นราชบัลลังก์
นอกจากนี้ยังมีการการกั้นเหนือพระบรมรูปสมเด็จพระบูรพมหากษัตราธิราชเจ้า ณ ปราสาทพระเทพบิดร และเหนือพระแท่นมนังคศิลาอาสน์ ณ พิพิธภัณฑ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม รวมทั้งการกางกั้นเหนือพระพุทธรูปสำคัญที่พระมหากษัตริย์ทรงถวายเป็นพุทธบูชา
ภาพ
พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย: พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ประทับใต้ฉัตรในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493
พระที่นั่งไพศาลทักษิณ: พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงสถาปนาสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงในฐานะพระบรมราชินีหลังจากทรงรับบรมราชาภิเษก
พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน: พระแท่นราชบรรจถรณ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
พระที่นั่งอนันตสมาคม: พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงลงพระปรมาภิไธยในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475
ดูเพิ่ม
- ฮติ
- ห้องบัลลังก์
- เบญจาคริสต์
- อัมบราคิวลัม (Umbraculum)
- พระมหากษัตริย์ไทย
- พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
อ้างอิง
- อ้างอิง
- Quaritch Wales 1931, p. 70
- Quaritch Wales 1931, p. 93
- Quaritch Wales 1931, p. 95
- Quaritch Wales 1931, p. 85
- พระมหาเศวตฉัตร
- บรรณานุกรม
- Quaritch Wales, H. G. (1931), Siamese State Ceremonies: Their History and Function, London, United Kingdom: Routledge, ISBN 0853880077CS1 maint: ref=harv (link)
แหล่งข้อมูลอื่น
- Information in Thai