พระมหาธรรมราชาที่ 4
พระมหาธรรมราชาที่ 4 หรือ บรมปาล หรือ พระยาบาลเมือง เป็นพระราชโอรสในพระมหาธรรมราชาพระองค์หนึ่ง[ก] ได้ครองเมืองพิษณุโลกในระหว่างปี พ.ศ. 1962-1981 นับเป็นพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์พระร่วงที่ได้ครองเมืองพิษณุโลก
| พระมหาธรรมราชาที่ 4 | |
|---|---|
| พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรสุโขทัย | |
| ครองราชย์ | พ.ศ. 1962 - 1981 (19 ปี) |
| ราชาภิเษก | พ.ศ. 1962 |
| ก่อนหน้า | พระมหาธรรมราชาที่ 3 |
| ถัดไป | สมเด็จพระราเมศวรเจ้า (เป็นอุปราชแห่งกรุงศรีอยุธยา) |
| ผู้ครองเมืองพิษณุโลก | |
| ก่อนหน้า | เจ้าสามพระยา |
| ถัดไป | สมเด็จพระราเมศวรเจ้า |
| พระราชบุตร | พระยายุทธิษฐิระ |
| ราชวงศ์ | พระร่วง |
| พระราชบิดา | พระมหาธรรมราชาที่ 2 |
| พระราชมารดา | แม่นางษาขา |
| พระราชสมภพ | พ.ศ. 1944 |
| สวรรคต | พ.ศ. 1981 |
พระราชประวัติ
| พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พระร่วง | |
|---|---|
| พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ | |
| พ่อขุนบานเมือง | |
| พ่อขุนรามคำแหงมหาราช | |
| พระยาเลอไทย | |
| พระยางั่วนำถุม | |
| พระมหาธรรมราชาที่ ๑ | |
| พระมหาธรรมราชาที่ ๒ | |
| พระมหาธรรมราชาที่ ๓ | |
| พระมหาธรรมราชาที่ ๔ | |
.jpg.html){kind=link}
พระยาบาลเมือง พระราชสมภพ พ.ศ. 1944 เป็นพระราชโอรสในพระมหาธรรมราชากับแม่นางษาขา มีพระเชษฐภคินีพระองค์หนึ่งเป็นพระราชเทวีในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2
พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) ระบุว่าเมื่อพระมหาธรรมราชาธิราชเจ้าเมืองพิษณุโลกสวรรคตในปี พ.ศ. 1962 หัวเมืองเหนือเกิดจลาจลเพราะพระยาบาลเมืองและพระยารามแห่งสุโขทัยแย่งชิงอำนาจกัน สมเด็จพระอินทราชาแห่งกรุงศรีอยุธยาจึงเสด็จมาเมืองพระบาง (นครสวรรค์) ทั้งพระยาบาลเมืองและพระยารามทรงทราบก็เสด็จออกมาถวายบังคม เมื่อสมเด็จพระอินทราชาเสด็จกลับกรุงศรีอยุธยาแล้วจึงโปรดให้เจ้าสามพระยามาครองกรุงพิษณุโลก
พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับปลีก หมายเลข 2/ก 104 ระบุว่าเมื่อเจ้าสามพระยาได้ครองราชย์เป็นสมเด็จพระบรมราชาธิราช ขณะนั้นพระยาบาลเมืองเจ้าเมืองพิษณุโลกได้ลงมาเข้าเฝ้า จึงพระราชทานสุพรรณบัฏเครื่องราชูปโภคและเฉลิมพระนามเป็นมหาธรรมราชาธิราช มีการมหรสพเฉลิมฉลองที่เมืองพิษณุโลก และโปรดให้พระยารามราช พระยาเชลียง และพระยาแสนสอยดาว มาช่วยงานด้วย
การสวรรคตและสิ้นสุดอาณาจักรสุโขทัย
พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ ระบุว่าสมเด็จพระบรมราชาธิราชโปรดให้สมเด็จพระราเมศวรเจ้าพระราชโอรสไปครองเมืองพิษณุโลกในปี พ.ศ. 1981 จึงสันนิษฐานว่าพระมหาธรรมราชาที่ 4 อาจสวรรคตในปีนี้ นับแต่นั้นราชวงศ์สุพรรณภูมิก็ปกครองเมืองพิษณุโลกต่อมาอีกหลายสมัยและอาณาจักรสุโขทัยกับอาณาจักรอยุธยาก็รวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน
หมายเหตุ
ก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่าเป็นพระมหาธรรมราชาที่ 3 แต่ประเสริฐ ณ นคร สันนิษฐานว่าเป็นพระมหาธรรมราชาที่ 2
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- ↑ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 43
- ↑ ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์, หน้า 175-176
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 50
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 395
- นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 69
- พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1, หน้า 214
- บรรณานุกรม
- วินัย พงศ์ศรีเพียร, บรรณาธิการ. ความยอกย้อนของประวัติศาสตร์. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทย, 2539. 329 หน้า. ISBN 978-777-1-97-7
- มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา, 2554. 264 หน้า. ISBN 978-616-7308-25-8
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9
- พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2534. 370 หน้า. ISBN 978-417-144-8
| ก่อนหน้า | พระมหาธรรมราชาที่ 4 | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| เจ้าสามพระยา | ผู้ครองเมืองพิษณุโลก (พ.ศ. 1967 - พ.ศ. 1981) | สมเด็จพระราเมศวรเจ้า |