ราชวงศ์พระร่วง

ราชวงศ์พระร่วง เป็นราชวงศ์ที่ปกครองอาณาจักรสุโขทัยซึ่งเคยมีอำนาจครอบคลุมพื้นที่ลุ่มแม่น้ำยม แม่น้ำน่าน แม่น้ำปิง แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำน้อย แม่น้ำเมย แม่น้ำป่าสัก แม่น้ำโขง และ จรดชายฝั่งทะเลทั้งสองด้าน

ราชวงศ์พระร่วง

พระราชอิสริยยศ	พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรสุโขทัย พระร่วงเจ้ากรุงสุโขทัย
ปกครอง	กรุงสุโขทัย
เชื้อชาติ	ไทย - ขอม{{}}
จำนวนพระมหากษัตริย์	9 พระองค์
ประมุขพระองค์แรก	พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
ประมุขพระองค์สุดท้าย	พระมหาธรรมราชาที่ 4
ช่วงระยะเวลา	พ.ศ. 1792 - พ.ศ. 1981 (189 ปี)
สถาปนา	พ.ศ. 1792
ราชวงศ์ถัดไป	ราชวงศ์อู่ทอง
ด ค ก

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ พระร่วง

ศูนย์กลางของราชวงศ์พระร่วงอยู่ที่เมืองสุโขทัยและเมืองศรีสัชนาลัยในลุ่มแม่น้ำยม อันเป็นเมืองศูนย์กลางราชธานีของราชอาณาจักรสุโขทัยในพุทธศตวรรษที่ 19 ก่อนย้ายราชธานีไปยังเมืองสองแควหรือพิษณุโลกในพุทธศตวรรษที่ 20

ราชวงศ์พระร่วงนับจากรัชกาลพ่อขุนศรีอินทราทิตย์จนถึงรัชกาลพระมหาธรรมราชาที่ 4 ได้ปกครองราชอาณาจักรสุโขทัยอย่างต่อเนื่องโดยการสืบราชสันตติวงศ์เกือบ 200 ปี ก่อนที่จะมีการยกเลิกไปเมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งกรุงศรีอยุธยาเสด็จขึ้นมาครองอยู่ที่เมืองพิษณุโลก

พระมหากษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงมีหลายพระองค์แต่ที่ทรงมีชื่อเสียงมีพระบรมเดชานุภาพมากและพระเกียรติคุณเป็นที่ปรากฏไปยังแว่นแคว้นดินแดนต่างๆมีอยู่ 2 พระองค์ คือพ่อขุนรามคำแหงมหาราชและพระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลือไทย) ซึ่งเป็นสองรัชสมัยที่ทำให้ราชอาณาจักรสุโขทัยมีความเจริญรุ่งเรืองทางด้านต่าง ๆ เป็นอันมากทั้งการปกครอง การสร้างบ้านแปงเมือง การแผ่ขยายดินแดน การส่งเสริมศาสนา การเกษตร อักษรศาสตร์ ขนบธรรมเนียมจารีตประเพณี เศรษฐกิจการค้า การทูตการต่างประเทศ ศิลปกรรม วัฒนธรรม และอื่นๆ ซึ่งทำให้ความเป็นอยู่ของอาณาประชาราษฎรในราชอาณาจักรสุโขทัยยุคนั้นสมบูรณ์พูลสุขเป็นอย่างยิ่ง จึงทรงเป็นที่เคารพเทิดทูนบูชากันสืบมา

รายพระนามพระมหากษัตริย์

ลำดับ	พระบรมรูป ตราแผ่นดิน	พระนาม	พระราชสมภพ	เริ่มครองราชย์	สิ้นรัชกาล	สวรรคต	รวมปีครองราชย์
1		พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ (พ่อขุนบางกลางหาว)	พ.ศ. 1731	พ.ศ. 1792	พ.ศ. 1811		30 ปี
2		พ่อขุนบานเมือง	พ.ศ. 1780	พ.ศ. 1811	พ.ศ. 1822		11 ปี
3		พ่อขุนรามคำแหงมหาราช (พ่อขุนรามราช)	พ.ศ. 1785	พ.ศ. 1822	พ.ศ. 1841		19 ปี
4		พระยาเลอไท	พ.ศ. 1805	พ.ศ. 1841	พ.ศ. 1866		25 ปี
5		พระยางั่วนำถม	พ.ศ. 1809	พ.ศ. 1866	พ.ศ. 1890		24 ปี
6		พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ฦๅไทย)	พ.ศ.1843	พ.ศ. 1890	พ.ศ. 1911		21 ปี
ภายใต้การปกครองของอาณาจักรอยุธยา
7		พระมหาธรรมราชาที่ 2	พ.ศ. 1901	พ.ศ. 1911	พ.ศ. 1942		31 ปี
8		พระมหาธรรมราชาที่ 3 (ไสลือไท)	พ.ศ. 1923	พ.ศ. 1943	พ.ศ. 1962		19 ปี
9		พระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรมปาล)	พ.ศ. 1944	พ.ศ. 1962	พ.ศ. 1981		19 ปี

รายนามและพระนามผู้ที่อยู่ในราชวงศ์พระร่วง-สุโขทัย

1. พระยารามแห่งสุโขทัย (พระเชษฐาพระมหาธรรมราชาที่ 4 ครองศรีสัชนาลัย)
2. พระยายุทธิษฐิระ (พระโอรสในพระยาราม เจ้าเมืองศรีสัชนาลัย ซึ่งเป็นโอรสในพระมหาธรรมราชาที่ 3อีกต่อหนึ่ง)
3. สมเด็จพระอินทราชา (ครึ่งพระร่วง-ครึ่งสุพรรณภูมิ)
4. สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (ครึ่งพระร่วง-ครึ่งสุพรรณภูมิ)
5. พระนางสาขา
6. สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (ครึ่งพระร่วง-ครึ่งสุพรรณภูมิ)
7. ตำแหน่งท้าวศรีจุฬาลักษณ์ของกษัตริย์อยุธยาต้องมาจากราชวงศ์พระร่วง^{[ต้องการอ้างอิง]}
8. สมเด็จพระสุริโยทัย

ราชวงศ์สุโขทัย

1. สมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช และเชื้อพระวงศ์สุโขทัยทุกพระองค์
2. หม่อมเจ้าหญิงในราชวงศ์พระร่วง สมัยพระนารายณ์มหาราช
3. หม่อมเจ้าเจิดอุภัย
4. เจ้าแม่วัดดุสิต
5. เจ้าพระยาโกษาธิบดี (เหล็ก)
6. เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน)
7. เจ้าพระยาวรวงษาธิราช (ขุนทอง) บุตรชายเจ้าพระยาโกษาธิบดี(ปาน) ชื่อตำแหน่งมีความหมายเป็นพระญาติ
8. พระยาราชนิกูล (ทองคำ) บุตรชายเจ้าพระยาวรวงษาธิราช ชื่อตำแหน่งมีความหมายเป็นพระญาติ
9. สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก (ทองดี) บุตรชายพระยาราชนิกูล

ราชวงศ์จักรี

1. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และเชื้อพระวงศ์จักรีทุกพระองค์

อ้างอิง

• ภาสกร วงศ์ตาวัน. เรื่องเล่าครั้งกรุงเก่า ตอน ยึดบ้านครองเมือง สร้างขื่อแปในจารึกสยาม. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์ สยามบันทึก, พ.ศ. 2551.
• ศรีศักดิ์ วัลลิโภดม. สยามประเทศ. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์มติชน, พ.ศ. 2547 พิมพ์ครั้งที่ 3. ISBN 974-3232-76-1
• สุจิตต์ วงษ์เทศ. กรุงสุโขทัย มาจากไหน?. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์มติชน, พ.ศ. 2548. ISBN 974-323-517-5

1. ขจร สุขพานิช. ประวัติศาสตร์ พ.ศ. 1600 - 2310. 2521. หน้า 58

ก่อนหน้า		ราชวงศ์พระร่วง		ถัดไป
ราชวงศ์ศรีนาวนำถุม		ราชวงศ์ที่ปกครองสยาม (พ.ศ. 1792 - 1981)		ราชวงศ์สุพรรณภูมิ (ปกครองกรุงศรีอยุธยา)