พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา (16 ธันวาคม พ.ศ. 2464 — 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541) เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย ประสูติแต่หม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นตรี
พระสวามี	หม่อมเจ้าสุวินิต กิติยากร
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์สุนิดา กิติยากร หม่อมราชวงศ์เสาวนิต กิติยากร
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย
พระมารดา	หม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา
ประสูติ	16 ธันวาคม พ.ศ. 2464
สิ้นพระชนม์	2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541 (76 ปี)

พระประวัติ

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา เป็นพระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย ประสูติแต่หม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา (สกุลเดิม ศิริสัมพันธ์) เมื่อวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2464 โดยหม่อมลออเป็นธิดาของพระนมอิน ศิริสัมพันธ์ ซึ่งเป็นพระนมของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย ตาของหม่อมลออคือ พระยาอาหารบริรักษ์ (ทิน ศิริสัมพันธ์) เป็นข้าราชการกรมนามาแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภามีพระอนุชาต่างพระมารดาพระองค์เดียวคือ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรานนท์ธวัช (ประสูติแต่หม่อมระวี) พระอิสริยยศเมื่อแรกประสูติทั้งสองพระองค์เป็นหม่อมเจ้า ต่อมาได้รับการเฉลิมพระยศเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา เป็นเจ้านายรุ่นสุดท้ายที่ได้เข้าพิธีโสกันต์และเกศากันต์ พร้อมด้วยพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอินทุรัตนา และหม่อมเจ้ากาญจนฉัตร ฉัตรชัย เมื่อวันที่ 28 - 29 มีนาคม พ.ศ. 2475 ขณะมีพระชันษาได้ 10 ปี ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองสามเดือน

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา เสกสมรสกับหม่อมเจ้าสุวินิต กิติยากร (4 มีนาคม พ.ศ. 2458 — 29 มีนาคม พ.ศ. 2523; พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ ประสูติแต่หม่อมละเมียด) มีธิดา 2 คน ได้แก่

1. หม่อมราชวงศ์สุนิดา กิติยากร (เกิด 10 มีนาคม พ.ศ. 2487) อดีตบรรณาธิการข่าวสังคมของบางกอกโพสต์และบางกอกเวิลด์ สมรสและหย่ากับสีหชาติ บุณยรัตพันธุ์ มีธิดาคนเดียว คือ สุชาดา ภิรมย์ภักดี
2. หม่อมราชวงศ์เสาวนิต กิติยากร (22 มีนาคม พ.ศ. 2493 — 15 เมษายน พ.ศ. 2515) เสียชีวิตด้วยอุบัติเหตุทางรถยนต์

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา ทรงดำรงตำแหน่งผู้จัดการโรงเรียนราชินี และองค์ประธานกรรมการมูลนิธิร่วมจิตน้อมเกล้าเพื่อเยาวชน จนสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541 สิริพระชันษา 76 ปี ในการนี้พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ไปในการพระราชทานน้ำหลวงสรงพระศพ พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธิสิริโสภา ณ ศาลาบัณรสภาค วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร ในการนี้สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ โดยเสด็จด้วย โดยทรงรับพระศพไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์ 7 วัน และพระราชทานพระเกียรติยศเป็นพิเศษ เลื่อนจากพระโกศราชวงศ์ เป็นพระโกศมณฑป ฉัตรเครื่องสูงทองแผ่ลวด ประกอบพระเกียรติยศ และเสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส ในวันที่ 31 พฤษภาคม พุทธศักราช 2541

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้าสุทธสิริโสภา จุฑาธุช (16 ธันวาคม พ.ศ. 2464 – 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470)
• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470 – 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2541)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2539 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2535 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2521 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2538 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2469 –   เหรียญบรมราชาภิเษกทอง รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 –   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

ปริญญากิตติมศักดิ์

• พ.ศ. 2531 - ปริญญาศึกษาศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยอเมริคัส เมืองนิวออร์ลีน รัฐหลุยเซียน่า สหรัฐอเมริกา
• พ.ศ. 2533 - ปริญญาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาคหกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล
• พ.ศ. 2534 - ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาสังคมวิทยาและมนุษยวิทยา มหาวิทยาลัยรามคำแหง
• พ.ศ. 2539 - ปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม

พงศาวลี

พงศาวลีของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา

16. (=20) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. (=10) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. (=21) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราไชย                                   20. (=16) พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               10. (=8) พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       21. (=17) สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               5. สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง                             22. หลวงอาสาสำแดง (แตง)               11. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา                       23. ท้าวสุจริตธำรง (นาค)               1. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา                                         3. หม่อมลออ จุฑาธุช ณ อยุธยา                                   14. พระยาอาหารบริรักษ์ (ทิน ศิริสัมพันธ์)                       7. พระนมอิน ศิริสัมพันธ์

อ้างอิง

1. "ซอกแซกย่านขุนนาง ที่ "คลองบางหลวง"". ASTVผู้จัดการออนไลน์. 26 ตุลาคม 2547. สืบค้นเมื่อ 13 พฤษภาคม 2557. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้า เล่ม 44, 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470, หน้า 253-254
3. ขรรค์ชัย บุนปาน. ประดับไว้ในโลกา. กรุงเทพฯ : มติชน, 2544. 285 หน้า. ISBN 974-322-293-6
4. "เดอะ เนชั่น "คือไทยมิใช่ทาส"". ผู้จัดการ. มีนาคม 2529. สืบค้นเมื่อ 14 พฤศจิกายน 2556. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
5. กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN 978-974-312-022-0
6. "ที่ระลึก ม.ร.ว. เสาวนิต กิติยากร". midsarnbook.tarad.com. สืบค้นเมื่อ 14 พฤศจิกายน 2556. Check date values in: |accessdate= (help)
7. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสายสะพาย ประจำปี 2539" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 113 (ตอน 22 ข): หน้า 1. 4 ธันวาคม 2539. Check date values in: |date= (help)
8. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสายสะพาย ประจำปี 2535" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 109 (ตอนที่ 154 ง): ฉบับพิเศษ หน้า 4. 4 ธันวาคม 2535. สืบค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2556. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
9. "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี 2521" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 95 (ตอน 51 ง): ฉบับพิเศษ หน้า 10. 12 พฤษภาคม 2521. สืบค้นเมื่อ 5 ธันวาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
10. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 (เดวิด ร็อกกีเฟลเลอร์, พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา, พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร, ศาสตราจารย์ นายแพทย์ธาดา ชาคร)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 113 (1 ข): หน้า 31. 22 พฤศจิกายน 2538. สืบค้นเมื่อ 20 กันยายน 2555. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
11. อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงพระศพ พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา ณ พระเมรุหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันเสาร์ที่ 23 พฤษภาคม 2551. มูลนิธิร่วมจิตน้อมเกล้าฯ เพื่อเยาวชน ในพระบรมราชินูปถัมภ์ จัดพิมพ์ถวาย.

• กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร. ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ "วังหลวง". กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ดอกหญ้า, พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2549. 304 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-941-205-2