พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อดีตองคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ผู้ช่วยเสนาบดีกระทรวงมุรธาธร อธิบดีกรมกฤษฎีกา อธิบดีศาลฎีกา และราชเลขานุการฝ่ายกฎหมาย ทรงเป็นต้นราชสกุล ศรีธวัช
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ | |
---|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก | |
องคมนตรี | |
ดำรงตำแหน่ง | 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2430 |
เสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ | |
ดำรงตำแหน่ง | 23 ธันวาคม พ.ศ. 2437 - 26 สิงหาคม พ.ศ. 2439 |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ |
ถัดไป | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย |
รัฐมนตรีสภา | |
ดำรงตำแหน่ง | 24 มกราคม พ.ศ. 2437 |
หม่อม | หม่อมอุ่ม ศรีธวัช ณ อยุธยา หม่อมเสงี่ยม ศรีธวัช ณ อยุธยา หม่อมเผื่อน ศรีธวัช ณ อยุธยา |
พระบุตร | 13 พระองค์ |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาบัว ในรัชกาลที่ 4 |
ประสูติ | 16 ตุลาคม พ.ศ. 2400 |
สิ้นพระชนม์ | 11 มีนาคม พ.ศ. 2454 (53 ปี) |
พระประวัติ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 33 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบัว (ธิดาเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (น้อย ณ นคร)) เมื่อวันศุกร์ เดือน 11 แรม 13 ค่ำ ปีมะเส็งนพศก จ.ศ. 1219 (16 ตุลาคม พ.ศ. 2400) มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย พระองค์มีศักดิ์เป็นพระราชปนัดดาในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทางฝั่งพระมารดา ทรงมีพระเชษฐาพระขนิษฐาและพระอนุชาร่วมเจ้าจอมมารดา 5 พระองค์ ได้แก่
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมลักษณเลิศ (ประสูติ พ.ศ. 2398 พระชันษา 2 ปี)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนสิริธัชสังกาศ (พ.ศ. 2400-2453)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรไทยเทพกัญญา (พ.ศ. 2402-2449)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนมรุพงษ์ศิริพัฒน์ (พ.ศ. 2406-2466)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดำรงฤทธิ์ (ประสูติ พ.ศ. 2407 พระชันษา 3 ปี)
พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย ทรงรับราชการในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทำการปฏิสังขรณ์หอพระมณเฑียรธรรม เป็นพนักงานรับบัญชีและนำฎีกาที่ราษฏรร้องทุกข์ทูลเกล้าฯ ถวาย ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นศิริธัชสังกาศ เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2426
เมื่อ พ.ศ. 2429 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชประสงค์จะให้มีโรงพยาบาลขึ้นในประเทศไทย จึงตั้ง "คณะคอมมิตตีจัดการ" คณะหนึ่ง เมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2429 เพื่อจัดการตั้งโรงพยาบาลตามพระราชประสงค์ คณะกรรมการดังกล่าวมี 9 คน มีพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสิริธัชสังกาศ เป็นนายก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงทำพิธีเปิดโรงพยาบาลเมื่อวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2431 พระราชทานนามว่า "ศิริราชพยาบาล"
ต่อมา 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2448 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาเป็นพระองค์เจ้าต่างกรมผู้ใหญ่มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่าพระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ ทรงศักดินา 15000 ต่อมาทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงพระคลังตั้งแต่วันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2437 และเป็นอธิบดีศาลฎีกา(กรมฎีกา) และเป็นราชเลขานุการฝ่ายกฎหมาย ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้เปลี่ยนคำนำพระนามเป็นพระเจ้าบรมวงศ์เธอ ตั้งแต่วันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453
สิ้นพระชนม์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ ประชวรมานาน แม้จะทรงรับการรักษาแต่อาการยังทรงกับทรุดเรื่อยมา จนสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2453 (นับแบบปัจจุบันเป็นปี พ.ศ. 2454) เวลา 20.34 น. สิริพระชันษา 53 ปี 146 วัน เวลา 5 โมงครึ่งวันถัดมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสรงพระศพ แล้วเจ้าพนักงานพระศพมาประดิษฐานในท้องพระโรง ประกอบพระโกศกุดั่นน้อย เครื่องสูง 5 ชั้น พระสงฆ์สวดพระอภิธรรมมีกำหนด 3 เดือน
พระโอรสและพระธิดา
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ ทรงเป็นต้นราชสกุลศรีธวัช มีหม่อม 3 ท่าน ได้แก่
- หม่อมอุ่ม[ลิงก์เสีย] (สกุลเดิม: ทิพย์วัฒน์) ธิดาขุนทิพเสนา (จุ้ย)
- หม่อมเสงี่ยม (สกุลเดิม: ณ นคร) ธิดาพระยาเสนานุชิด (นุช)
- หม่อมเผื่อน
โดยมีพระโอรสธิดารวมทั้งหมด 13 พระองค์ เป็นชาย 5 พระองค์ หญิง 6 พระองค์ และไม่ทราบว่าเป็นหญิงหรือชาย 6 พระองค์
พระรูป | พระนาม | หม่อมมารดา | ประสูติ | สิ้นพระชนม์/สิ้นชีพิตักษัย | คู่สมรส |
---|---|---|---|---|---|
1. หม่อมเจ้าอุปพัทธพงศ์ | หม่อมเสงี่ยม | 25 มีนาคม 2419 | 5 พฤษภาคม 2475 | หม่อมเจ้าหญิงอาทรถนอม ศรีธวัช หม่อมชื่น หม่อมประทีป | |
2. หม่อมเจ้าธำรงสิริ | ที่ 1 ในหม่อมอุ่ม | 28 ตุลาคม 2420 | 26 มีนาคม 2476 | หม่อมเอื้อน หม่อมสาย (สิงห์สุวิช) | |
3. หม่อมเจ้าหญิงนิภา | ที่ 2 ในหม่อมอุ่ม | 7 กันยายน 2421 | พ.ศ. 2506 | ||
4. หม่อมเจ้านิสากร | ที่ 3 ในหม่อมอุ่ม | 1 พฤศจิกายน 2422 | 3 มีนาคม 2472 | หม่อมสาย หม่อมทรัพย์ | |
5. หม่อมเจ้าหญิงอาทรถนอม | ที่ 4 ในหม่อมอุ่ม | พ.ศ. 2423 | พ.ศ. 2493 | หม่อมเจ้าอุปพัทธพงศ์ ศรีธวัช | |
6. หม่อมเจ้าธวัชชัยเฉลิมวงศ์ | ที่ 5 ในหม่อมอุ่ม | 16 เมษายน 2431 | พ.ศ. 2480 | หม่อมเจ้าหญิงกังวาลสุวรรณ ทองแถม หม่อมแฉ่ง หม่อมตี่ หม่อมสังเวียน (ธาดาสีห์) | |
7. หม่อมเจ้าธงชัยสิริพันธ์ | หม่อมเผื่อน | 10 ธันวาคม 2433 | 10 พฤศจิกายน 2515 | หม่อมชื้น | |
8. หม่อมเจ้า (ไม่ปรากฏพระนาม) (ไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นหญิงหรือชาย) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี | |||
9. หม่อมเจ้า (ไม่ปรากฏพระนาม) (ไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นหญิงหรือชาย) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี | |||
10. หม่อมเจ้า (ไม่ปรากฏพระนาม) (ไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นหญิงหรือชาย) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี | |||
11. หม่อมเจ้า (ไม่ปรากฏพระนาม) (ไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นหญิงหรือชาย) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี | |||
12. หม่อมเจ้า (ไม่ปรากฏพระนาม) (ไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นหญิงหรือชาย) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี | |||
13. หม่อมเจ้า (ไม่ปรากฏพระนาม) (ไม่ทราบแน่ชัดว่าเป็นหญิงหรือชาย) | ไม่ทราบปี | ไม่ทราบปี |
พระเกียรติยศ
พระอิสริยยศ
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย (16 ตุลาคม พ.ศ. 2400 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
- พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชย (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2426)
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นศิริธัชสังกาศ (9 พฤษภาคม พ.ศ. 2426 - 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2448)
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ (10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2448 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - ปัจจุบัน)
ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ | |
---|---|
ธงประจำพระอิสริยยศ | |
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2438 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2453 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
- พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
- พ.ศ. 2439 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
- พ.ศ. 2436 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)
- พ.ศ. 2428 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)
- พ.ศ. 2428 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์มงกุฎไทย (จ.ม.)
- พ.ศ. 2447 - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 2 (ม.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2451 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2441 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
อ้างอิง
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2430/006/45.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2430/006/47.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2453/D/2273_1.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2437/044/367.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/024/270_1.PDF
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเลื่อนกรมและตั้งเจ้าพระยา, เล่ม ๒๒, ตอน ๓๔, ๑๙ พฤศจิกายน ร.ศ. ๑๒๔, หน้า ๗๓๙-๗๔๐
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เปลี่ยนตำแหน่งเสนาบดี, เล่ม ๑๑, ตอน ๓๙, ๒๓ ธันวาคม ร.ศ. ๑๑๓, หน้า ๗๓๙-๗๔๐
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2435/039/331_2.PDF
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ คำนำพระนามพระบรมวงษานุวงษ์, เล่ม ๒๗, ตอน ก, ๓๐ ตุลาคม ร.ศ. ๑๒๙, หน้า ๑
- ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวสิ้นพระชนม์, เล่ม ๒๗, ตอน ๐ ง, ๑๙ มีนาคม ร.ศ. ๑๒๙, หน้า ๓๑๐๖-๓๑๐๗
- ราชกิจจานุเบกษาถวายบังคมพระบรมรูปแลพระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์ เล่ม 12 หน้า 305
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2453/D/1557.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2429/046/385_1.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/037/403.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2436/037/402_1.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2427/063/548.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2427/061/536.PDF
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๔, เล่ม ๒๑, ตอน ๓๒, ๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๔๗, หน้า ๕๖๔
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2451/035/1012.PDF
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2441/026/283.PDF
ก่อนหน้า | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิชิตปรีชากร | ประธานศาลฎีกาไทย (พ.ศ. 2432) | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ | ||
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ | เสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ (23 ธันวาคม พ.ศ. 2437 - 26 สิงหาคม พ.ศ. 2439) | พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นมหิศรราชหฤทัย |