ภาษาหมิ่นใต้มาตรฐาน

ภาษาหมิ่นใต้มาตรฐาน หรือ ภาษาฮกเกี้ยน (ภาษาหมิ่นใต้: 福建話, ภาษาจีน: 泉漳話) เป็นภาษาหมิ่นใต้ที่มีจำนวนผู้ใช้มากที่สุด มักจะใช้เรียกแทนภาษาหมิ่นใต้ ภาษาหมิ่นใต้มาตรฐานมีแหล่งต้นกำเนิดมาจากจังหวัดจางจิว เจียงจิวและจังหวัดเอ้หมึงในมณฑลฝูเจี้ยน นอกไปจากนี้ยังมีจำนวนผู้ใช้จำนวนมากในประเทศไต้หวัน สิงคโปร์ และประเทศฟิลิปปินส์บางส่วน

ภาษาฮกเกี้ยน
福建話 / 福建语 hok-kiàn-uē
ประเทศที่มีการพูด	จีน, ไต้หวัน มาเลเซีย, อินโดนีเซีย, สิงคโปร์, ฟิลิปปินส์, ไทย(บริเวณจังหวัดภูเก็ตและใกล้เคียง) และบริเวณอื่น ๆ
ตระกูลภาษา	จีน-ทิเบต ภาษาจีน ภาษาหมิ่น ภาษาหมิ่นใต้ ภาษาฮกเกี้ยน
ภาษาถิ่น	สำเนียงจางจิว สำเนียงเจียงจิว สำเนียงเอ้หมึง ภาษาไต้หวัน
ระบบการเขียน	อักษรจีน (ภาษาเขียนฮกเกี้ยน) อักษรละติน (Pe̍h-ōe-jī)
สถานภาพทางการ
ผู้วางระเบียบ	กระทรวงศึกษาธิการและองค์กรเอกชน (ในไต้หวัน)
รหัสภาษา
ISO 639-3	nan
การกระจายตัวของภาษาหมิ่นใต้ สีเขียวเข้ม: ฮกเกี้ยน
แดง: ทิศเหนือ (สำเนียงเจียงจิว, สำเนียงไต้หวัน) น้ำเงิน: ทิศใต้ (สำเนียงจางจิว, สำเนียงไต้หวัน) ชมพู: ทิศตะวันออก (สำเนียงเอ้หมึง, สำเนียงผสมไต้หวัน) เหลือง: ทิศตะวันตก (สำเนียงเล้งเยียน)
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ภาษาหมิ่นใต้ถิ่นนั้นไต้หวันเรียกว่า ไต้อี๊ (จีน: 臺語) ในเอเชียตะวันออกเฉียงไต้เรียกว่า ฮกเกี้ยนเอ (ป๋ายเอ๋ยี๋: Hok-kiàn-ōe) ส่วนจีนกลางเรียกว่า เฉวียนจางฮว่า (泉漳話) หรือภาษาเจียงจิว-จางจิว เพื่อป้องกันการสับสนกับภาษาฟุกจิว (จีน: 福州話)

ที่มาของชื่อ

เกี่ยวกับการเรียกชื่อภาษาหมิ่นใต้นั้น ที่จริงแล้วยังมีคำอื่นที่ใช้เรียกตามความคลุมเครืออีกได้แก่ "ฮกเกี้ยน" (福建話), "หมิ่นใต้" (閩南話), "ไต้หวัน" (臺灣話),"ฮกเล๊า" (福佬話), "เอ๋อเล๊า" (鶴佬話), "โหล๊ก" (河洛話) โดยมีที่มาดังนี้

• "โหล๊ก" ในงานวิจัยจองอู๋ฮวาย〈河洛語閩南語中之唐宋故事〉ได้อธิบายไว้ว่า
  • 學佬話: เป็นคำที่ใช้เรียกในบริเวณข้างเคียงไหหลำ สำหรับชาวแคะเรียกว่าฮกโล่ (hok-ló, 福佬)
  • 福佬話: เป็นอีกคำที่ชาวแคะใช้เรียก
  • 鶴佬話: เป็นคำที่ชาวกวางตุ้งใช้เรียก
  • 臺灣話, 臺語: เป็นคำที่ชาวญี่ปุ่นใช้ในช่วงที่ชาวญี่ปุ่นปกครองไต้หวัน อย่างไรแต่ คำว่า 台灣語 ไม่ได้หมายถึงภาษาฮกเกี้ยนในภาษาญี่ปุ่น

การใช้ในท้องถิ่น

มณฑลฝูเจี้ยน

ปัจจุบันภาษาฮกเกี้ยนในประเทศจีนมีการแบ่งแยกเป็นท้องถิ่นอยู่อีกหลายที่ หลัก ๆ แบ่งได้เป็นสี่ที่ได้แก่

• ฮกเกี้ยนภาคตะวันออก (สำเนียงเอ้หมึง) โดยแบ่งออกเป็นสำเนียงย่อยในเกาะและนอกเกาะเอ้หมึง
• ฮกเกี้ยนถิ่นจางจิว สามารถแบ่งย่อยเป็นสำเนียงย่อยดังนี้: สำเนียงถงอาน (同安话), สำเนียงกิมหมึง (金门话), สำเนียงหนานอาน (南安话), สำเนียงอานซี (安溪话), สำเนียงจิ๋นเกียง (晋江话), สำเนียงสื๋อสือ (石狮话), สำเนียงหุยอัน (惠安话), สำเนียงเถาปัก (头北话), สำเนียงหุยหนาน (惠南话)
• ฮกเกี้ยนถิ่นเจียงจิว สามารถแยกเป็นสำเนียงย่อยได้ดังนี้: สำเนียงเล้งซี (龙溪话), สำเนียงเจียงปู่ (漳浦话), สำเนียงหนานชิง (南靖话)
• ฮกเกี้ยนตะวันตก (สำเนียงเล้งเยียน) สามารถแบ่งย่อยเป็นสำเนียงย่อยคือสำเนียงซินหลอ (新罗话) กับสำเนียงเจียงเป๋ง (漳平话)

ไต้หวัน

ดูบทความหลักที่: ภาษาจีนฮกเกี้ยนสำเนียงไต้หวัน

เอเชียตะวันออกเฉียงไต้

ภาษาฮกเกี้ยนในเอเชียตะวันออกเฉียงไต้สามารถแบ่งได้ตามประเทศต่าง ๆ ส่วนใหญ่แล้วมีความใกล้เคียงกับภาษาไต้หวันโดยแบ่งออกเป็นตามประเทศต่าง ๆ ได้แก่

• ประเทศสิงคโปร์ มีความใกล้เคียงกับสำเนียงในจังหวัดจางจิว
• ประเทศมาเลเซียตอนบน เป็นภาษาถิ่นที่ใกล้เคียงกับจังหวัดจางจิว
• ประเทศมาเลเซียตอนใต้ เป็นภาษาถิ่นที่ใกล้เคียงกับจังหวัดเจียงจิว

การออกเสียง

สระ 前 หน้า 次前 ค่อนหน้า 央 กลาง 次後 ค่อนหลัง 後 หลัง 閉 ปิด   i(y) ɨ u e o(ɤ) ə ɛ ɔ ɐ a 次閉 ใกล้ปิด 半閉 กลางปิด 中 กลาง 半開 กลางเปิด 次開 ใกล้เปิด 開 เปิด

วรรณยุกต์ ลักษณะเสียงวรรณยุกต์จากสำเนียงเฉวียนจาง วรรณยุกต์ จางจิว เจียงจิว เอ้หมึง เสียง1 ˧ 33 ˥ 34 ˥ 55 เสียง2 ˥ 55 ˥˧ 53 ˥˧ 53 เสียง3 ˧˩ 31 ˨˩ 21 ˨˩ 21 เสียง4 ˥ʔ 5 ˩ʔ 1 ˩ʔ 1 เสียง5 ˧˥ 35 ˩˧ 13 ˧˥ 35 เสียง6 ˨ 22 (= #2) (= #2) เสียง7 ˧˩ 31 ˩ 11 ˩ 11 เสียง8 ˨˧ʔ 23 ˩˨ʔ 12 ˥ 5ʔ

เสียงในแผ่นดินต่าง ๆ

ภาษาฮกเกี้ยนในเอ้หมึงกับไต้หวันคือถิ่นจางจิวกับเจียงจิวผสมกัน แต่ว่ามีการเปลี่ยนแปลงไปตามวิวัฒนาการ อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการออกเสียงจะมีการเปลี่ยนไปบ้าง แต่การใช้อักษรไม่มีการเปลี่ยนและมีการใช้สำนวนที่เหมือนกัน นอกนั้นในไต้หวันในช่วงที่ญี่ปุ่นเข้าครอบครองได้รับอิทธิพลจากภาษาญี่ปุ่นพอสมควร ส่วนที่เหลือจะมีการรับอิทธิพลจากภาษามลายู ภาษาอังกฤษ ภาษาแต้จิ๋ว ภาษากวางตุ้งเป็นต้น

ภาษาฮกเกี้ยนทุกถิ่นสามารถสื่อสารอย่างเข้าใจกันได้

อักษรศาสตร์และไวยากรณ์

ภาษาฮกเกี้ยนจัดเป็นภาษาแยกหน่วยคำ (Analytic language) เหมือนภาษาไทย ดังนั้นคำแต่ละคำจะมีความหมายแยกออกชัดเจนและให้ความหมายตัวต่อตัว ปรกติแล้วจะเป็น ประธาน-กริยา-กรรม เหมือนภาษาไทย ทว่า ภาษาฮกเกี้ยนจะเป็นภาษาเน้นหัวข้อ (Topic-prominent language) ดังนั้นไวยากรณ์จึงไม่มีมาตรฐาน ภาษาฮกเกี้ยนไม่มีเทนซ์ ไม่แบ่งเพศ ไม่มีเอกพจน์พหูพจน์ แต่จะเป็นการเติมคำแยกเหมือนภาษาไทย

บุรุษสรรพนาม

บุรุษสรรพนามในภาษาฮกเกี้ยนมีดังนี้

บุรุษสรรพนาม	เอกพจน์	พหูพจน์
สรรพนามบุรุษที่หนึ่ง	我 (góa)	阮 (goán)^1 · 阮儂 (goán-lâng)^3 咱 (lán)^2 · 咱儂 (lán-lâng)^3 俺 (án) 我儂 (góa-lâng)
สรรพนามบุรุษที่สอง	汝 (lú/lí/lír)	恁 (lín) 恁儂 (lín-lâng)
สรรพนามบุรุษที่สาม	伊 (i)	𪜶 (亻因) (in) 伊儂 (i-lâng)

¹ หมายถึง "พวกเรา" โดยไม่รวมผู้ฟัง

² หมายถึง "พวกเรา" โดยรวมผู้ฟังด้วย

³ ใช้ในสำเนียงฮกเกี้ยนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ปัจจัย (หน่วยคำเติมหลัง) สำหรับแสดงความเป็นเจ้าของมักใช้ 的 (ê) , ปัจจัย 之 (chi) ใช้ในคำภาษาจีนดั้งเดิม

และปรกติพหูพจน์จะไม่เติมปัจจัยแสดงความเป็นเจ้าของ เช่น 阮 (goán) , 翁 (ang) , 姓 (sèⁿ) , 陳 (Tân)

อ้างอิง

1. 吳坤明 (June 2008). "臺灣閩南語之淵源與正名" (PDF). 臺灣學研究第五期. 臺灣學研究中心. pp. 54–73.
2. 蕭藤村 (2012-10-25). 臺灣話俗諺語典（上，下冊）. Taibei, ROC: 五南圖書出版股份有限公司. ISBN 9789571168333. OCLC 826833072.
3. "福建概览 方言". 2015-10-23.
4. 周長楫 (2000). 李榮 (บ.ก.). 閩南語辭典，第21页 (ภาษาจีน). Tainan, ROC: 真平企業有限公司. p. 21. ISBN 9578447523. OCLC 813718937.
5. Ratte, Alexander T. (May 2009). "A DIALECTAL AND PHONOLOGICAL ANALYSIS OF PENGHU TAIWANESE" (PDF). Williamstown, Massachusetts: Williams College: 4. Cite journal requires |journal= (help)

แหล่งข้อมูลอื่น

 

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาหมิ่นใต้มาตรฐาน

•   ภาษาหมิ่นใต้มาตรฐาน ข้อมูลการท่องเที่ยวจาก วิกิท่องเที่ยว
• "闽南语". จากสารานุกรมไป่ตู้ไป่เค่อ (ในภาษาจีน)