โครงการหลวง
โครงการหลวง (อังกฤษ: Royal project) เป็นโครงการส่วนพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในการส่งเสริมการปลูกพืชเมืองหนาวแก่ชาวเขา เพื่อเป็นการหารายได้ทดแทนการปลูกฝิ่น ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2512 โดยในระยะแรกมี หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี เป็นผู้รับผิดชอบในฐานะประธานมูลนิธิโครงการหลวง
ในระยะแรก เป็นโครงการอาสาสมัคร โดยมีอาสาสมัคร จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ สถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้ กรมวิชาการเกษตร กรมปศุสัตว์ และกองทัพอากาศ เข้ามาปฏิบัติงาน
ปัจจุบันโครงการหลวง ดำเนินงานในพื้นที่ 6 จังหวัดภาคเหนือ คือ เชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน พะเยา แม่ฮ่องสอน และตาก มีสถานีวิจัยหลัก 4 สถานี และสถานีส่งเสริมปลูกพืชทดแทนฝิ่น เรียกว่า ศูนย์พัฒนาโครงการหลวง จำนวน 35 ศูนย์ โดยศูนย์พัฒนาโครงการหลวงล่าสุด คือ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ จังหวัดตาก
ผลผลิตจากโครงการหลวงในปัจจุบัน ประกอบด้วย ผัก ผลไม้ สมุนไพร ถั่วและธัญพืช เห็ด ดอกไม้เมืองหนาว ผลิตผลปศุสัตว์ ผลิตผลประมง ผลิตผลป่าไม้ ดอกไม้แห้ง ผลิตภัณฑ์จากแฝก ไม้กระถาง และผลิตภัณฑ์แปรรูป รวมทั้งกาแฟ ในชื่อการค้า "โครงการหลวง"
ปัจจุบันมี จรัลธาดา กรรณสูต เป็นประธานกรรมการมูลนิธิโครงการหลวงและพลเรือเอก ปวิตร รุจิเทศ เป็นกรรมการและเลขาธิการมูลนิธิโครงการหลวง
มี พลเอก กัมปนาท รุดดิษฐ์ เป็นประธานกรรมการบริหารมูลนิธิโครงการหลวง
วัตถุประสงค์มูลนิธิโครงการหลวง
- เพื่อช่วยชาวไทยภูเขาในด้าน ต่างๆ จากพระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ความว่า
เรื่องที่จะช่วยชาวเขาและโครงการชาวเขานั้นมีประโยชน์โดยตรงกับชาวเขาเพื่อส่งเสริมและสนับสนุนให้ชาวเขามีความเป็นอยู่ดีขึ้น สามารถเพาะปลูกสิ่งที่เป็นประโยชน์และเป็นรายได้กับเขาเอง จุดประสงค์อย่างหนึ่งคือมนุษยธรรม หมายถึงให้ผู้อยู่ในถิ่นทุรกันดารสามารถมีความรู้พยุงตัวให้มีความเจริญได้ อีกอย่างหนึ่งเป็นเรื่องช่วยในทางที่ทุกคนเห็นว่า ควรจะช่วยเพราะเป็นปัญหาใหญ่คือปัญหาเรื่องยาเสพติด ถ้าช่วยชาวเขาปลูกพืชที่เป็นประโยชน์บ้างเขาจะเลิกปลูกยาเสพติด คือ ฝิ่น ทำให้นโยบายการระงับการปราบปรามการสูบฝิ่นและค้าฝิ่นได้ผลดี อันเป็นผลอย่างหนึ่ง
อีกอย่างคือชาวเขาตามที่รู้เป็นผู้ทำการเพาะปลูกโดยวิธีที่จะทำให้บ้านเมืองของเราสู่หายนะได้ ที่ถางป่าและปลูกโดยวิธีไม่ถูกต้อง ถ้าพวกเราทุกคนไปช่วยเขาก็เท่ากับช่วยบ้านเมืองให้มีความดี อยู่ดีกินดีและปลอดภัยได้อีกทั่วประเทศ ถ้าสามารถทำโครงการนี้สำเร็จให้ชาวเขาอยู่เป็นหลักแหล่ง และสนับสนุนนโยบายจะรักษาป่า รักษาป่าให้เป็นประโยชน์ต่อไปและยั่งยืนมาก
สถานีวิจัยโครงการหลวง
- สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง
- สถานีเกษตรหลวงอินทนนท์
- สถานีเกษตรหลวงปางดะ
- สถานีวิจัยโครงการหลวงแม่หลอด
ศูนย์พัฒนาโครงการ
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนวาง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแกน้อย
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยลึก
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหนองเขียว
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหนองหอย
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงป่าเมี่ยง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงตีนตก
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ทาเหนือ
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงม่อนเงาะ
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สะป๊อก
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งหลวง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แฮ
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปางอุ๋ง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนแปะ
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหมอกจ๋าม
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเริง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเรา
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยเสี้ยว
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยผักไผ่
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงสะโงะ
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยโป่ง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยน้ำริน
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยน้ำขุ่น
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงพระบาทห้วยต้ม
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สะเรียง
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปังค่า
- ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ
อ้างอิง
- [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/E/281/1.PDF พระราชโองการประกาศ แต่งตั้งคณะกรรมการมูลนิธิโครงการหลวง] เล่ม ๑๓๔ ตอนพิเศษ ๒๘๑ ง พิเศษ หน้า ๑ ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐
- พระราชโองการ ประกาศแต่งตั้งกรรมการและเลขาธิการมูลนิธิโครงการหลวง (พลเรือเอก ปวิตร รุจิเทศ) เล่ม ๑๓๕ ตอนพิเศษ ๑๓๕ ง พิเศษ หน้า ๓ ๑๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๑
แหล่งข้อมูลอื่น
- เว็บไซต์มูลนิธิโครงการหลวง
- ผลผลิตมูลนิธิโครงการหลวง
- โครงการหลวง
